Το ερημικό ψαροχώρι που παραθέριζαν Πειραιώτες και Αθηναίοι. Πώς έγινε το μέρος με τα περισσότερα ναυπηγεία (drone)

Στις αρχές του 20ού αιώνα, το Πέραμα είχε μόλις 22 μόνιμους κατοίκους, κυρίως ψαράδες. Αποτελούσε εξοχικό προορισμό για τους Πειραιώτες και τους Αθηναίους που κατέφθαναν εκεί με άλογα και άμαξες. Αυτό δείχνει η φωτογραφία του William J. Woodhouse, που επιχρωματίστηκε για τις ανάγκες του κειμένου.

Η εικόνα άλλαξε, όμως, μετά το 1922. Πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία και τον Πόντο εγκαταστάθηκαν στο δυτικό άκρο της πόλης, γύρω από την οδό Φαναρακίου και την οδό Νεωρίων.

Το κεντρικό λιμάνι στον Άγιο Διονύσιο επεκτάθηκε και μαζί του αναπτύχθηκαν οι περίφημοι “ταρσανάδες”, μικρά ναυπηγεία. Εγκαταστάθηκαν, επίσης, και οικογένειες καραβομαραγκών, προερχόμενες από τη Μικρά Ασία ή τα νησιά.

Μέσα σε οκτώ χρόνια, από το 1920 έως το 1928, ο πληθυσμός του Περάματος αυξήθηκε από 22 σε 331 κατοίκους. Το 1933 συστάθηκε η Κοινότητα του Περάματος και ένα χρόνο αργότερα κατασκευάστηκαν οι πρώτες δεξαμενές πετρελαίου από την πολυεθνική Shell, στη περιοχή του Νέου Ικονίου.

Έλαβε την ονομασία του από τους πρόσφυγες που είχαν έρθει από την πόλη Ικόνιο της Μικράς Ασίας. Το 1939, με απόφαση της πολιτείας, το Πέραμα χαρακτηρίστηκε τουριστική περιοχή.

Την περίοδο της Κατοχής, το κατέλαβαν οι Γερμανοί, οι οποίοι αντιλήφθηκαν τη στρατηγική του θέση και σημασία. Επέταξαν τα ναυπηγεία του και τα χρησιμοποίησαν ως ναυτική βάση για τον ανεφοδιασμό, την επισκευή και την κατασκευή πλοίων.

Τα μπουζούκια και ο κινηματογράφος

Μετά τη δεκαετία του ’40, το Πέραμα έγινε γνωστό για τα λαϊκά κέντρα διασκέδασης και τις ταβέρνες κοντά στη θάλασσα. Μεγάλα ονόματα του λαϊκού τραγουδιού της εποχής, μεταξύ των οποίων ο Σπύρος Ζαγοραίος, η Ρίτα Σακελλαρίου και η Γιώτα Λύδια, τραγούδησαν σε αυτά.

Στο Πέραμα γυρίστηκαν και πολλές ταινίες του ελληνικού κινηματογράφου. Αλίκη Βουγιουκλάκη, Νίκος Ξανθόπουλος και Θανάσης Βέγγος είναι μερικά μόνο μεγάλα ονόματα που πρωταγωνίστησαν, ενώ πολλά από τα μιούζικαλ της εποχής συνοδεύονται από εικόνες του Περάματος και των ταρσανάδων της, καθώς επίσης και παλικαριών της πόλης να χορεύουν.

Την εποχή εκείνη εμφανίστηκε και το σινεμά “Αύρα”, το οποίο λειτούργησε μέχρι και το 1970.

Τη δεκαετία του ’60, η ναυπηγοεπισκευαστική ζώνη αναπτύχθηκε ραγδαία. Πολλές νέες θέσεις εργασίες δημιουργήθηκαν, πλήθος ανθρώπων έφτασε προς αναζήτηση ενός καλύτερου αύριο και ο πληθυσμός αυξήθηκε σε 14.694 κατοίκους το 1961 και 23.012 το 1971.

Το 1963, το Πέραμα αναγνωρίστηκε επίσημα ως δήμος και, δύο χρόνια μετά, ο ΟΛΠ περιέφραξε μεγάλο τμήμα της παραλίας αποκόβοντας την πόλη από τη θάλασσα.

Στις μέρες μας, το Πέραμα απέχει πολύ από τον οικισμό των δεκάδων και εκατοντάδων μόνο κατοίκων. Η αστικοποίηση είναι εμφανής και ο πληθυσμός, με βάση την τελευταία απογραφή του 2011, ανέρχεται στους 25.389 κατοίκους.

Το περίφημο “τρενάκι του Περάματος”

Στις 20 Ιουλίου 1936, εγκαινιάστηκε το τραμ Περάματος. Εκτελούσε το δρομολόγιο Πέραμα-Πειραιάς και αποτέλεσε το σήμα κατατεθέν του οικισμού για πολλά χρόνια. Μέχρι τότε, οι άνθρωποι μετακινούνταν με καραβάκια και κάποια υποτυπώδη λεωφορεία.

Οι θαλάσσιες συγκοινωνίες, όμως, ήταν επικίνδυνες κάθε φορά που επικρατούσε κακοκαιρία. Και καθώς ο εργατόκοσμος αυξανόταν όλο και περισσότερο από το 1920 και μετά, χρειαζόταν μια πιο ασφαλή και σταθερή συγκοινωνία για να εξυπηρετείται καθημερινά.

Το εισιτήριο τότε ήταν ακριβό, αλλά η επιβατική κίνηση ήταν πολύ μεγάλη. Τόση πολλή ώστε τοπικές εφημερίδες έκαναν έκκληση για περισσότερα δρομολόγια στη γραμμή. Το 1955, μάλιστα, έφτασε να εξυπηρετήσει περισσότερους από 8 εκατομμύρια επιβάτες.

Παρά τις εξαγγελίες για εκσυγχρονισμό και επέκτασή του, η λειτουργία του τραμ Περάματος διακόπηκε επίσημα στις 23 Μαρτίου 1977.

Στις 4 Απριλίου του ίδιου έτους, Μεγάλη Δευτέρα απόγευμα, το γραφικό τρενάκι εκτέλεσε το τελευταίο του δρομολόγιο. Αντικαταστάθηκε από τα πράσινα λεωφορεία του ΗΣΑΠ.

Παρακολουθήστε το Πέραμα μέσα από το εντυπωσιακό βίντεο drone του συνεργάτη μας Μαρίνου Χαραλαμπόπουλου (Travel Inspiration):

Αρχική φωτογραφία: Πέραμα, του William J. Woodhouse, από την επίσκεψη του στην Ελλάδα μεταξύ 1890-1935. Επιχρωματισμός: Μηχανή του Χρόνου