Το εντυπωσιακό αρχοντικό του θρυλικού Τομπάζη που ενέπνευσε το “Μυστικό του Άσπρου Βράχου” του Μαρή. Εντυπωσιακές λήψεις από drone ενός παρατημένου πολιτιστικού συμβόλου

Στη θάλασσα, η οικογένεια Τομπάζη ήταν φημισμένη για τα πλοία και τις ναυτικές επιτυχίες της. Στη στεριά, φημιζόταν για τα εντυπωσιακά αρχοντικά της.

Το αρχοντικό Τομπάζη στις Κεχριές της Βόρειας Εύβοιας αποτελεί, σύμφωνα με τους ειδήμονες, ένα αριστούργημα της αρχιτεκτονικής.

Δυστυχώς, εδώ και πολλές δεκαετίες έχει αφεθεί στην τύχη του.

Το Κονάκι

Η οικογένεια Τομπάζη είναι παλιά ναυτική οικογένεια της Ύδρας που διακρίθηκε στα χρόνια της Επανάστασης. Μετά την απελευθέρωση, ο Ιωάννης Καποδίστριας, θέλοντας να τιμήσει τη συμβολή τους στον αγώνα, παραχώρησε μία μεγάλη έκταση στις Κεχριές στους αδελφούς Εμμανουήλ και Ιάκωβο Τομπάζη.

Η ευρύτερη περιοχή κατοικούταν από την αρχαιότητα, όμως στα χρόνια της Τουρκοκρατίας υπήρξε τσιφλίκι του Καρά-Αλή. Έτσι, με την αποχώρηση των Τούρκων, ο τόπος είχε μείνει “ακέφαλος”.

Τα θεμέλια του εντυπωσιακού αρχοντικού μπήκαν το 1838. Οικίες και ξενοδοχεία της οικογένειας υπήρχαν ακόμα στην Αθήνα, την Ύδρα και την Αιδηψό. Το σπίτι στις Κεχριές όμως ξεχώριζε.

Η κατασκευή του διήρκεσε σχεδόν τρεις δεκαετίες. Ολοκληρώθηκε περί το 1864. Στους ντόπιους μέχρι σήμερα είναι γνωστό ως “Κονάκι”.

Για πολλά χρόνια, το Κονάκι ήταν η καρδιά των Κεχριών. Οι περισσότεροι κάτοικοι του μικρού χωριού της Εύβοιας εργάζονταν ή εξαρτώνταν οικονομικά από τις δραστηριότητες του αρχοντικού.

Γύρω από την κύρια κατοικία υπήρχαν κτίρια διαφορετικών χρήσεων. Δεξιά και αριστερά βρίσκονταν οι στάβλοι και οι βοηθητικοί χώροι. Από την δυτική πλευρά υπήρχαν οι κοιτώνες για τους υπηρέτες. Απέναντι από την είσοδο του κτήματος υπήρχε ένα δεύτερο βοηθητικό κτίριο για τους φύλακες. Από εκεί είχαν άμεση οπτική επαφή με το χωριό.

Ακόμα και τα κτίσματα αυτά, που ήταν δευτερεύουσας χρήσης και σημασίας, είχαν προσεγμένη δομή και στοιχεία λαϊκής αρχιτεκτονικής, ώστε να δένουν ομοιόμορφα με το σύνολο. Η μορφή τους ήταν αυστηρά ορθογώνια, ήταν πέτρινα, είχαν δύο πατώματα και διέθεταν κεραμοσκεπή. Τα ανοίγματά τους ήταν επίσης τονισμένα με προεξέχοντες ορθογώνιου λίθους.

Αρχιτεκτονική

Το αρχοντικό Τομπάζη αποτελεί υπόδειγμα αστικής κλασικής αρχιτεκτονικής. Η κάτοψη είναι συγκροτημένη τριμερώς και οι εσωτερικοί χώροι έχουν συμμετρική διάταξη.

Η νότια πλευρά του είναι ανοιχτή προς την κοιλάδα και το έδαφος κατηφορικό. Για την προστασία του, το υπόγειο είναι διαμορφωμένο σαν κρησφύγετο και εξοπλισμένο με πολεμίστρες.

Οι περιγραφές των τυχερών που είχαν την ευκαιρία να περιηγηθούν στην πολυτελή οικία όσο ήταν ακόμη κατοικήσιμη, προκαλούν θαυμασμό. Μέσα σε 345 τ.μ. απλώνονταν ευρύχωρα δωμάτια, σύγχρονα μαγειρεία και εντυπωσιακές σάλες. Μία πραγματική καινοτομία για τα δεδομένα της εποχής ήταν η ύπαρξη μπάνιου εντός του σπιτιού.

Η εσωτερική σκάλα, που οδηγούσε στα πάνω δωμάτια ήταν επενδυμένη με μάρμαρο.

Όλες οι κρεβατοκάμαρες ήταν εξοπλισμένες με περίτεχνα στολισμένα τζάκια, ενώ κοσμούνταν από διαφορετικές οροφογραφίες.

Η κεντρική, που ήταν και η μεγαλύτερη, αποτελεί ένα αριστοτεχνικό δείγμα trοmple l’ oiel. Μοιάζει δηλαδή με οφθαλμαπάτη.

Η επίπλωση ήταν εξίσου εντυπωσιακή. Ακριβά ανάκλιντρα και πολυθρόνες, καναπέδες με φίνα υφάσματα, τραπέζια με σκαλιστές καρέκλες, πορσελάνες, κρύσταλλα και βενετσιάνικοι καθρέπτες, εναρμονίζονταν στην εντέλεια με τα έργα τέχνης που κοσμούσαν τους τοίχους.

Δίπλα στο παράθυρο του πάνω ορόφου, ένα μεγάλο πιάνο ατένιζε τους φροντισμένους κήπους.

Άλλωστε, όλο το αρχοντικό ήταν περικυκλωμένο από πεύκα και μυρτιές. Από την εξωτερική διακόσμηση ξεχώριζαν ακόμα οι ζωγραφιές των συμβόλων του ζωδιακού κύκλου.

Η σημερινή κατάσταση

Σήμερα, το Κονάκι είναι παρατημένο. Δεν συντηρείται όπως θα άρμοζε σε ένα αρχιτεκτονικό στολίδι. Απογυμνωμένο και λεηλατημένο, ιδιαίτερα από το 1980 κι έπειτα, πλέον μοιάζει με ερείπιο που ρημάζει.

Εποπτεύει τις Κεχριές από απόσταση, καθώς είναι κτισμένο εκτός του οικισμού. Δικαιοδοτικά ανήκει στον δήμο Μαντουδίου-Λίμνης-Αγίας Άννας.

Για τους λιγοστούς μόνιμους κατοίκους του χωριού αποτελεί μία ακόμα ψηφίδα ιστορίας στην πλούσια ιστορία του τόπου τους.

Η περιοχή φέρεται να κατοικείται από την πρωτογεωμετρική εποχή, ενώ μεσαιωνικοί θρύλοι την συνδέουν με τον Βιτσέντζο Κορνάρο και τον ήρωά του, Ερωτόκριτο.

Λέγεται ακόμα ότι ο Γιάννης Μαρής άντλησε έμπνευση από το τοπίο για να γράψει το “Μυστικό του Άσπρου Βράχου”.

Δείτε πώς είναι σήμερα το εντυπωσιακό αρχοντικό Τομπάζη, όπως το κατέγραψε ο συνεργάτης μας, Αργύρης Σταματίδης:

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Τι διαφορά έχει ο σκάρτος από τον σκαρτάδο και ποιος ήταν ο αζάπης και ο ταμπής; Λέξεις που χρησιμοποίησαν οι Σουρής και ο Καραγάτσης και έχουν χαθεί