Το ελληνικό πλοίο που βυθίστηκε στη Σμύρνη μία βδομάδα μετά τον Τιτανικό. Πώς αποδείχθηκε ότι το ανατίναξαν οι Τούρκοι

17 Απριλίου 1912. Το ατμόπλοιο «Τέξας» ανατινάζεται από τουρκικά πυρά ανοικτά της Σμύρνης. Λίγες μέρες πριν, είχε προηγηθεί η τραγωδία του «Τιτανικού», από την οποία η διεθνής κοινότητα δεν είχε προλάβει ακόμα να συνέλθει.

Οι πρώτες επίσημες πληροφορίες που έφτασαν από την Τουρκία ανέφεραν ότι το «Τέξας» βυθίστηκε εξαιτίας των λανθασμένων χειρισμών του πλοιάρχου. Ο Έλληνας κυβερνήτης παραβίασε τις τουρκικές οδηγίες και κινήθηκε σε απαγορευμένα ύδατα, με αποτέλεσμα να πέσει πάνω σε μία υποβρύχια τουρκική τορπίλη.

Το πλοίο καταστράφηκε σχεδόν ολοσχερώς και οι μισοί επιβάτες βρήκαν τραγικό θάνατο. Από τους 139, σκοτώθηκαν οι 68, ενώ πολλοί από τους επιζώντες νοσηλεύονταν σε κρίσιμη κατάσταση.

Η αποκάλυψη της αλήθειας

Το «Τέξας», αν και ελληνικό, έφερε αμερικανική σημαία, προκειμένου να πλέει με μεγαλύτερη άνεση και ασφάλεια στο ανατολικό Αιγαίο. Παρόλα αυτά, το σύνολο του πληρώματος, συμπεριλαμβανομένου του πλοιάρχου και των ανθυποπλοιάρχων, καθώς και οι περισσότεροι επιβάτες ήταν Έλληνες.

Σύμφωνα με τους ισχυρισμούς των Τούρκων, ο κυβερνήτης του «Τέξας» αρνήθηκε να ακολουθήσει το τουρκικό ρυμουλκό, το οποίο είχε σταλεί για να τον καθοδηγήσει εκτός του θαλάσσιου ναρκοπεδίου που υπήρχε στην περιοχή. Το αποτέλεσμα ήταν το πλοίο να πέσει κατευθείαν πάνω στην υποβρύχια τορπίλη, η οποία ενεργοποιήθηκε αυτόματα, συντρίβοντάς το.

Ωστόσο, η θεωρία αυτή σύντομα διαψεύστηκε. Ο πλοίαρχος ενός άλλου ατμόπλοιου με την ονομασία «Μοντάνα», προπορευόταν σε μικρή απόσταση από το «Τέξας» και αναπόφευκτα έγινε αυτόπτης μάρτυρας του τραγικού συμβάντος.

Όπως δήλωσε, ο ίδιος πράγματι ακολουθούσε ένα τουρκικό ρυμουλκό που είχε σταλεί για να τον καθοδηγήσει εκτός του ναρκοπεδίου με τις τορπίλες. Κάποια μέτρα πίσω του ακολουθούσε και το ελληνικό πλοίο. Πλησιάζοντας στο λιμάνι κι ενώ όλα φαινόταν να βαίνουν καλώς, ακούστηκε ένας κανονιοβολισμός, τον οποίο μερικά δευτερόλεπτα αργότερα διαδέχθηκε και δεύτερος.

Προτού οι επιβάτες του «Μοντάνα» προλάβουν να αντιληφθούν τι συνέβαινε, ήρθε το τελειωτικό χτύπημα. Η τρίτη οβίδα πέτυχε το λέβητα του «Τέξας», ο οποίος εξερράγη αμέσως. Ακολούθησε πανικός.

Όσοι δεν σκοτώθηκαν από την έκρηξη έπεσαν στη θάλασσα για να σωθούν

Αμέσως, ο καπετάνιος του «Μοντάνα» επιχείρησε να κάνει αναστροφή για να βοηθήσει τους ναυαγούς. Οι εντολές όμως που έλαβε από το προπορευόμενο ρυμουλκό ήταν ρητές. Οι Τούρκοι του απαγόρευσαν να πλησιάσει το «Τέξας». Εκείνος τους παράκουσε και έστειλε μία σωστική λέμβο.

Αυτό εξόργισε τους Τούρκους, που πλέον άρχισαν να εξαπολύουν απειλές. Ο καπετάνιος δεν είχε άλλη επιλογή από το να συνεχίσει την πορεία του, αφήνοντας τους υπόλοιπους ναυαγούς στη μοίρα τους. Σύμφωνα με τις μαρτυρίες των επιζώντων, οι τουρκικές λέμβοι που έσπευσαν στο σημείο του δυστυχήματος «απωθούσαν τους Χριστιανούς, που ζητούσαν εις μάτην βοήθεια», ενώ έσωζαν μόνο τους λίγους Τούρκους που επέβαιναν στο πλοίο.

Ο ελληνικός Τιτανικός

Όταν αποκαλύφθηκαν όλες οι λεπτομέρειες των τραγικών γεγονότων, δεν υπήρχε αμφιβολία ότι η Τουρκία είχε βυθίσει το ελληνικό ατμόπλοιο.

Εν μέσω βαλκανικών πολέμων, η προκλητική αυτή ενέργεια ήταν πιθανότατα μία προκλητική ενέργεια απέναντι στην Ελλάδα και τους συμμάχους της.

Ωστόσο, η παγκόσμια κοινότητα ήταν ακόμη συγκλονισμένη από την τραγωδία του Τιτανικού, με αποτέλεσμα το ελληνικό ναυάγιο να μην τραβήξει τα διεθνή προσοχή.

Χαρακτηριστικά, το φύλλο της εφημερίδας ΣΚΡΙΠ στις 19 Απριλίου σύγκρινε τον «Τιτανικό που προσέκρουσε επί ογκοπάγου» με το «Τέξας»:

«Ποιο είναι τραγικότερο; Ποιο είναι το μάλλον άξιο προσοχής; Εις το ερώτημα αυτό θα ήτο κατ’ εμέ αρμοδιότερο να απαντήσει η Τουρκία. Οι ογκοπάγοι βεβαίως δε δύνανται να απολογηθούν διότι επήραν εις τον λαιμό τους τόσες οικογένειες. Αλλά η Τουρκία έχει δεσμευμένη σήμερα τη συνείδησή της έναντι τόσων θυμάτων, έναντι τόσων συμφερόντων, έναντι του διεθνούς δικαίου».

Τελικά, τόσο το ελληνικό κράτος, όσο και το τουρκικό δεν προέβησαν σε καμία ενέργεια για απόδοση ευθυνών και τιμωρία των υπαιτίων. Μέσα σε λίγες μέρες το γεγονός εξαφανίστηκε από τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων, οι οποίες προτίμησαν να ακολουθήσουν τις καλπάζουσες διεθνείς εξελίξεις.

Από τους 68 νεκρούς του «Τέξας», ανασύρθηκαν μόλις δύο. Τα πτώματα των υπολοίπων, όπως και το μεγάλο ατμόπλοιο έμειναν για πάντα να στοιχειώνουν τον βυθό της θάλασσας της Σμύρνης.

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: «Ο ελληνικός Τιτανικός». Η βύθιση του πλοίου «Χειμάρρα» υπήρξε το μεγαλύτερο ναυάγιο της ελληνικής ακτοπλοΐας. Γιατί προσπάθησαν να το αποδώσουν σε σαμποτάζ κομμουνιστών