Άλλοτε εξαιτίας φυσικών καταστροφών και άλλοτε λόγω της μετανάστευσης που οδήγησαν σε μαζικές μετακινήσεις πληθυσμών στα μεγάλα αστικά κέντρα ή το εξωτερικό, ορισμένα χωριά εγκαταλείφθηκαν πλήρως.
Κάποια δεν έπαψαν να γοητεύουν, ακόμα κι όταν έμειναν άδεια από κατοίκους. Μια τέτοια περίπτωση είναι και ο Κρανιώνας της Καστοριάς.
Χτισμένος σε υψόμετρο 810 μέτρων στην κοιλάδα των Κορεστείων, ανάμεσα στα όρη Βέρνο (Βίτσι), Τρικλάριο και Όρλοβο, επιζούσε έστω και με 5 κατοίκους κατά την απογραφή του 2011.
Πλέον θεωρείται εγκαταλελειμμένος οικισμός, αλλά το ασυνήθιστο τοπίο και τα ιδιαίτερα πλίθινα σπίτια του εξακολουθούν να προσελκύουν επισκέπτες, κυρίως όταν ο καιρός επιτρέπει τις πεζοπορικές διαδρομές στα τριγύρω βουνά και δάση.
Η ομορφιά του φυσικού τοπίου και τα τόσο ξεχωριστά σπίτια, οδήγησαν τον Παντελή Βούλγαρη να επιλέξει τον Κρανιώνα ως σκηνικό γυρισμάτων. Το χωριό έγινε γνωστό από την κινηματογραφική ταινία του “Ψυχή Βαθιά” που γυρίστηκε το 2009.
Στην περιοχή έχουν γυριστεί κι άλλες ταινίες, όπως το “Μετέωρο βήμα του πελαργού” του Θεόδωρου Αγγελόπουλου.
Η ομορφιά του φυσικού τοπίου και τα τόσο ξεχωριστά σπίτια, οδήγησαν τον Παντελή Βούλγαρη να επιλέξει τον Κρανιώνα ως σκηνικό γυρισμάτων. Πηγή φωτογραφίας: LifeAfterGravity
Η εγκατάλειψη
Η Κάτω Δρανοβαίνη ήταν χτισμένη στις όχθες του Λαδοπόταμου, ο οποίος εξακολουθεί να διαρρέει και σήμερα τον εγκαταλελειμμένο οικισμό στην πορεία της ένωσής του με τον Αλιάκμονα, στην τοποθεσία που οι ντόπιοι αποκαλούν “Σμέση”.
Μετά τον Α΄ Παγκοσμίο Πόλεμο και τη Συνθήκη του Νεϊγύ το 1919 για την ανταλλαγή πληθυσμών με τη Βουλγαρία, μόνο δύο οικογένειες από τους Ορθόδοξους του χωριού ρευστοποίησαν την περιουσία τους και προσέφυγαν στη Βουλγαρία.
Οι υπόλοιποι εντάχθηκαν διοικητικά στη Φλώρινα, με το όνομα Δρανοβαίνη να αντικαθίσταται τελικά το 1926 από το ελληνικότερο Κρανιώνας. Το 1941 αποτέλεσε τμήμα της Καστοριάς.
Μετά τη λήξη του Εμφύλιου Πολέμου οι περισσότεροι κάτοικοι μετανάστευσαν λόγω πολιτικών πεποιθήσεων, με αποτέλεσμα σταδιακά το χωριό να ερημώσει. Πηγή φωτογραφίας: LifeAfterGravity
Μετά τη λήξη του Εμφύλιου Πολέμου 28 οικογένειες (152 άτομα) μετανάστευσαν στη Γιουγκοσλαβία, τη Βουλγαρία και άλλες σοσιαλιστικές χώρες, λόγω πολιτικών πεποιθήσεων και 27 οικογένειες εγκαταστάθηκαν στο γειτονικό χωριό Μικρολίμνη Πρεσπών.
Η τελική ερήμωση επήλθε τη δεκαετία του 1970, όταν όλοι σχεδόν οι κάτοικοι μετακόμισαν στον Νέο Οικισμό Κορεστείων, 1 χιλιόμετρο πιο πέρα
Τα “χωμάτινα χωριά”
Στις μέρες μας κάμποσα από τα παλιά σπίτια στέκουν πια γκρεμισμένα, σώζονται όμως κι αρκετά σε καλή κατάσταση και εντυπωσιάζουν με την ιδιαίτερη, λαϊκή τους αρχιτεκτονική.
Η οικοδόμηση βασίζεται στο κοκκινωπής απόχρωσης ψημένο πηλό, εξαιτίας του οποίου βγήκε και ο χαρακτηρισμός “χωμάτινα χωριά”, τόσο για τον Κρανιώνα, όσο και για άλλους οικισμούς των Κορεστείων.
Ο πηλός ανακατευόταν με άχυρο και στέγνωνε στον ήλιο, αποτελώντας το αποκλειστικό υλικό της ανωδομής
Τα θεμέλια ήταν πέτρινα, ενώ οι στέγες κατασκευάζονταν από ξύλο και κεραμίδια. Ως προς τη διάταξη των χώρων, πρόκειται για οικίες διώροφες, με πλακόστρωτα ισόγεια, ημιυπαίθριες σάλες, βοηθητικά δώματα και ενσωματωμένους στάβλους.
Πολλοί σύγχρονοι ειδικοί έχουν σταθεί με θαυμασμό στα συγκεκριμένα σπίτια, καθώς με τον τρόπο τους ήταν απολύτως βιο-κλιματικά, κάτι για το οποίο πασχίζουν οι σημερινοί αρχιτέκτονες στις πόλεις.
Αυτό παλιά το πετύχαιναν χτίζοντάς τα με αυστηρά με νότιο προσανατολισμό και φροντίζοντας να μην υπάρχει καμία πόρτα ή παράθυρο στη βόρεια πλευρά τους. Αυτή η λεπτομέρεια ήταν κρίσιμης σημασίας, καθώς χάριζε στα σπίτια ζεστασιά τον χειμώνα και δροσιά το καλοκαίρι.
Η βρύση της Λήθης στον Άνω Κρανιώνα. Πηγή φωτογραφίας: LifeAfterGravity
Ένα κτίσμα που εντυπωσιάζει είναι η πέτρινη εκκλησία της Αγίας Παρασκευής με το τετράγωνο καμπαναριό στον άνω μαχαλά, η οποία χρονολογείται στα 1864.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει το ερειπωμένο κτίριο του παλιού Δημοτικού Σχολείου και η επιβλητική Βρύση της Λήθης στον Άνω Κρανιώνα. Όλο το χωριό έχει εξαιρετική θέα στον κάμπο των Κορεστείων και στα τρεχούμενα νερά του Λαδοπόταμου.
Ο Κρανιώνας βρίσκεται 24 χιλιόμετρα βόρεια της Καστοριάς. Παρότι η διαδρομή είναι ανηφορική, είναι εύκολα προσβάσιμη οδικώς την άνοιξη ή το καλοκαίρι.
Το χωριό ξαναζωντανεύει κάθε καλοκαίρι, ειδικά τον Αύγουστο, χάρη στις συναυλίες που διοργανώνουν οι τοπικοί φορείς στον λόφο γύρω από την εκκλησία της Αγίας Παρασκευής. Ορισμένοι πεζοπόροι επίσης, κατασκηνώνουν κατά καιρούς στις όχθες του Λαδοπόταμου, στον παλιό Κάτω Κρανιώνα.
Δείτε στο βίντεο του συνεργάτη μας CHRIS.P – LifeAfterGravity τον έρημο Κρανιώνα που έγινε κινηματογραφικό σκηνικό:
Ακολουθήστε την mixanitouxronou.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Διαβάστε τις σημαντικότερες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στη mixanitouxronou.gr