Το δεύτερο και μεγαλύτερο Ζάλογγο των Σουλιωτών. Η Μάχη στην Μονή Σέλτσου, που οδήγησε 250 γυναικόπαιδα σε ηρωικό θάνατο

Η Ιερά Μονή Σέλτσου βρίσκεται πάνω σε έναν λόφο στις όχθες του Αχελώου ποταμού στο χωριό Πηγές Άρτας και χρονολογείται το 1697. Πρόκειται για έναν ιστορικό τόπο, καθώς εκεί βρήκαν καταφύγιο οι Σουλιώτες, κυνηγημένοι από τις δυνάμεις του Αλή Πασά, το 1803.

Στην Ιερά Μονή διαδραματίστηκε η Μάχη του Σέλτσου, κατά την οποία οι Σουλιώτες αντιστάθηκαν σθεναρά στην τετράμηνη πολιορκία. Οι περισσότεροι σφαγιάστηκαν ή αιχμαλωτίστηκαν ενώ οι υπόλοιποι έστησαν ένα δεύτερο Ζάλογγο, για να γλιτώσουν από τα χέρια του εχθρού.

Η Μάχη του Σέλτσου ήταν η τελευταία θυσία των Σουλιωτών

Μετά την παράδοση του Σουλίου στον Αλή Πασά, στις 12 Δεκεμβρίου 1803, οι Σουλιώτες άρχισαν να εγκαταλείπουν τον τόπο τους ανά ομάδες. Οι πιο τυχεροί κατάφεραν να φτάσουν στα Ιόνια νησιά, ενώ οι υπόλοιποι χτυπήθηκαν από τις εχθρικές δυνάμεις, με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα τις Σουλιώτισσες που σύμφωνα με την παράδοση, έπεσαν στον Ζάλογγο, προτιμώντας το θάνατο από την ταπείνωση.

Μία από τις ομάδες είχε αρχηγούς τους Κίτσο και Νότη Μπότσαρη, όταν έμαθαν την τύχη των Σουλιωτών στο Ζάλογγο αποφάσισαν να συνεχίσουν το ταξίδι τους προς το Βουλγαρέλι της Άρτας. Ο κλοιός όμως γύρω τους γινόταν ολοένα και πιο ασφυκτικός.

Έτσι, τα Χριστούγεννα του 1803, περίπου 1.150 Σουλιώτες έφτασαν στη Μονή του Σέλτσου, η οποία λόγω της τοποθεσίας της αποτελούσε φυσικό οχυρό. Γρήγορα έγιναν αντιληπτοί από το στρατό του Αλή Πασά. Στις 12 Ιανουαρίου 1804, οκτώ χιλιάδες Τούρκοι στρατιώτες ξεκίνησαν να πολιορκούν τους Σουλιώτες.

Αν και οι δυνάμεις του Αλή Πασά υπερίσχυαν αριθμητικά, οι Σουλιώτες κατάφεραν να τους αποκρούσουν μετρώντας, βέβαια, σοβαρότατες απώλειες. Όσοι επέζησαν, πέρασαν τον χειμώνα αποκλεισμένοι στην Ιερά Μονή Σέλτσου. Τρόφιμα και πολεμοφόδια προμηθεύονταν κρυφά από τους κατοίκους των γύρω περιοχών, του Λιάσκοβου, της Βρεστένιτσας και του Ραδοβιζίου. Μάλιστα, 200 Ραδοβιζινοί συντάχθηκαν στο πλευρό τους και ρίχτηκαν στη μάχη.

Οι δυνάμεις του Αλή Πασά επέμειναν και όλο τον χειμώνα οι Σουλιώτες ήταν σε άμυνα. Στις 23 Απριλίου, ύστερα από τετράμηνη πολιορκία, οι Τούρκοι κατάφεραν να εξουδετερώσουν τα φυλάκια στο μοναστήρια και να το καταλάβουν. Ακολούθησε μακελειό. Σφαγές και αιχμαλωσίες. Σκηνές αίματος και χάους δεν άφηναν περιθώρια στα γυναικόπαιδα να ελπίζουν σε οτιδήποτε καλό.

Έτσι 250 γυναικόπαιδα, προκειμένου να μην πέσουν στα χέρια των αφηνιασμένων Οθωμανών, έστησαν ένα δεύτερο και μεγαλύτερο Ζάλογγο. Ο αρχηγός Νότης Μπότσαρης αιχμαλωτίστηκε τραυματισμένος, ενώ ο Κίτσος μαζί με άλλους 10 Σουλιώτες είχαν κρυφτεί σε μια σπηλιά και γλίτωσαν.

Η Ιερά Μονή χτίστηκε τον 10ο αιώνα. Τι σώζεται σήμερα

Το κτηριακό συγκρότημα της Ιεράς Μονής Σέλτσου κτίστηκε τον 10ο αιώνα και καταστράφηκε στις αρχές του 15ου αιώνα από έναν μεγάλο σεισμό. Η ανέγερσή του πραγματοποιήθηκε το 1697. Σήμερα σώζεται το λιθόκτιστο καθολικό της Μονής, το οποίο είναι Αθωνικού τύπου και λίγα μισογκρεμισμένα κελιά.

Οι Αθωνικοί ναοί, αν και κατά την βυζαντινή περίοδο περιορίζονταν μόνο στο Άγιο Όρος, από την μεταβυζαντινή περίοδο χτίστηκαν σε όλο τον ελλαδικό χώρο. Το εσωτερικό του ναού κοσμούν αγιογραφίες και τοιχογραφίες, ενώ εντυπωσιακό είναι και το ξυλόγλυπτο τέμπλο με το χρυσό επίχρισμα, τις σημαντικές εικόνες, το φυτικό και ζωικό διάκοσμο σε κυανέρυθρο φόντο.

Δείτε την Ιερά Μονή Σέλτσου από ψηλά, όπως την κατέγραψε με πτήση drone ο συνεργάτης μας, Αντρέας Κουτσοθανάσης: