Το χριστουγεννιάτικο γλύκισμα που λέγεται ότι φτιάχτηκε για τα φασαριόζικα παιδιά μιας εκκλησιαστικής χορωδίας

Ανάμεσα στα πιο αναγνωρίσιμα γλυκίσματα της χριστουγεννιάτικης περιόδου, που πολλές φορές γίνονται και στολίδια για τα δέντρα, είναι το λεγόμενο «γλειφιτζούρι μπαστούνι» ή «γλειφιτζούρι μαγκούρα» (“candy cane”).

Στην κλασική του μορφή είναι άσπρο με κόκκινες ρίγες που στροβιλίζονται, αλλά στο πέρασμα των ετών κυκλοφόρησε σε διάφορες χρωματικές παραλλαγές λόγω της εμπορευματοποίησης.

Φτιάχνεται από ζάχαρη, σιρόπι καλαμποκιού υψηλής φρουκτόζης και μέντα και έχει τη χαρακτηριστική κλίση που θυμίζει τη λαβή ενός μπαστουνιού ή μια μαγκούρα που χρησιμοποιούν οι ηλικιωμένοι.

Αυτό που είναι ελάχιστα γνωστό είναι η προέλευση της λιχουδιάς και η «διαδρομή» που ακολούθησε έως ότου καταστεί αναπόσπαστο κομμάτι των χριστουγεννιάτικων παραδόσεων στην Ευρώπη.

Μια λιχουδιά που αρχικά ήταν κατάλευκη…

Αρχικά, τα γλειφιτζούρια μπαστούνια ήταν ίσια και μόνο άσπρα. Δεν διέφεραν, δηλαδή, από μια λευκή καραμέλα. Οι κόκκινες ρίγες προστέθηκαν από τους Αμερικανούς ζαχαροπλάστες στις αρχές του 20ού αιώνα, μαζί με τη γεύση μέντας.

«Μετά από κάποιο καιρό, το σκέτο λευκό μπαστούνι άρχισε να γίνεται λίγο βαρετό, οπότε προστέθηκαν οι κόκκινες ρίγες», αναφέρει η ιστορικός γαστρονομίας, Κέιθι Κάουφμαν.

Όσον αφορά την επιλογή των χρωμάτων, πιθανόν σχετίζεται με τα χρώματα του Άγιου Βασίλη και συνεπώς ήταν μια έξυπνη επιλογή μάρκετινγκ. Υπάρχει, όμως, και η άποψη ότι το άσπρο συμβολίζει την αγνότητα της γέννησής του Ιησού, ενώ το κόκκινο το αίμα που έχυσε κατά τη Σταύρωσή του.

…και κανείς δεν ξέρει ακριβώς πώς επινοήθηκε

Σύμφωνα με μια διαδεδομένη θεωρία, το σχήμα μπαστουνιού επινοήθηκε το 1670 από τον διευθυντή χορωδίας του Καθεδρικού Ναού της Κολωνίας. Ο σκοπός ήταν να κρατάει απασχολημένα και κατ’ επέκταση ήσυχα τα παιδιά κατά τη διάρκεια της μακράς τελετής την Παραμονή των Χριστουγέννων.

Λέγεται ότι ο ίδιος χοράρχης σκέφτηκε και το καμπυλωτό σχήμα, όταν απευθύνθηκε σε έναν τοπικό ζαχαροπλάστη, προκειμένου να θυμίζει στα μικρά παιδιά τις γκλίτσες των βοσκών που επισκέφθηκαν τον Ιησού, όταν ήταν βρέφος στη φάτνη.

Υπάρχουν κάποιοι που πιστεύουν ότι το σχήμα της λιχουδιάς συνδέεται με το αγγλικό γράμμα “J” και επομένως με το “Jesus”

Αν και οι παραπάνω εξηγήσεις ακούγονται λογικές, «πρόκειται για θρύλους με λιγοστά τεκμήρια που μπορούν να τους στηρίξουν», συμπεραίνει η Βερόνικα Αν Χίσλοπ, ειδικός στη μοριακή επιστήμη τροφίμων. Το μόνο σίγουρο είναι ότι δεν εμφανίστηκαν πριν τον 17ο αιώνα.

Ο στολισμός στα δέντρα και η «εκτόξευση» της δημοτικότητας

Τα γλειφιτζούρια μπαστούνια δεν χρησιμοποιούνται μόνο για κατανάλωση, αλλά και για διακόσμηση. Ειδικά τα πρώτα χρόνια, οι Χριστιανοί συνήθιζαν να στολίζουν τα χριστουγεννιάτικα δέντρα με μπισκότα και άλλα γλυκά.

Ο Γερμανοσουηδός μετανάστης στις ΗΠΑ, Ογκούστ Ίμγκαρντ αναγνωρίζεται ως ο πρώτος άνθρωπος που διακόσμησε χριστουγεννιάτικο δέντρο (ένα μικρό μπλε έλατο) με γλειφιτζούρια μπαστούνια, περίπου το 1847.

Από το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα και μετά, οι συνταγές για τα γλειφιτζούρια μπαστούνια και οι αναφορές σε διάφορα περιοδικά πλήθυναν.

Τη δεκαετία του 1920, η εταιρεία “Bob’s Candy” στην Τζόρτζια των ΗΠΑ ήταν η πρώτη που ανέλαβε τη διανομή μεγάλων ποσοτήτων των συγκεκριμένων γλυκισμάτων, αυξάνοντας κατακόρυφα τον τζίρο της.

Μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου, χάρη στην ανάπτυξη της τεχνολογίας, η παραγωγή μαζικοποιήθηκε και αυτοματοποιήθηκε, σε σημείο να φτιάχνονται 1,76 δισεκατομμύρια γλειφιτζούρια μπαστούνια ετησίως στις Ηνωμένες Πολιτείες. Τα πρώτα χρόνια, το στρίψιμο στη μία άκρη του ζαχαρώδους γλυκίσματος γινόταν με το χέρι και ήταν επίπονο!

Σύμφωνα με την Εθνική Ένωση Ζαχαροπλαστών των ΗΠΑ (NCA), τα γλειφιτζούρια μπαστούνια είναι το νούμερο 1 σε πωλήσεις γλύκισμα που δεν περιέχει σοκολάτα το μήνα Δεκέμβριο. Οι πωλήσεις τους φτάνουν στο απόγειό της τη δεύτερη εβδομάδα του Δεκεμβρίου, αν και αρκετοί αρχίζουν να τα αγοράζουν από την Ημέρα των Ευχαριστιών.

Όσο για το ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος, για να απολαύσει κανείς τη λιχουδιά, μια δημοσκόπηση της NCA έδειξε ότι το 72% προτιμά να ξεκινά από το κάτω και ίσιο μέρος, ενώ το 28% αρχίζει από το πάνω και καμπυλωτό μέρος…

Με πληροφορίες από: ThoughtCo, History, Time και The Conversation

Πηγή κεντρικής φωτογραφίας: Unsplash