Το χωριό της Ικαρίας από όπου βγήκε η λέξη μουσαφίρης! Οι νερόμυλοι και οι γειτονιές με ονόματα οικογενειών (βίντεο)

Χτισμένο αμφιθεατρικά, από την άκρη της θάλασσας έως ψηλά στον Αθέρα, με πλούσια βλάστηση και γόνιμο έδαφος, το Καραβόσταμο ξεχωρίζει στην Ικαρία.

Το Καραβόσταμο παλαιότερα ονομαζόταν Καραβοστάσι επειδή ήταν σημείο αγκυροβόλησης πλοίων. Βρίσκεται πάνω στο ιστορικό μονοπάτι της Ικαρίας το οποίο συνδέει τα δύο λιμάνια του νησιού, του Εύδηλου και του Άγιου Κήρυκου.

Λόγω της γεωγραφικής του θέσης αποτέλεσε σημείο στάθμευσης για τους διερχόμενους, τους οποίους τους αποκαλούσαν μουσαφίρηδες. Πολλά σπίτια είχαν ειδικό δωμάτιο για την φιλοξενία τους, καθώς άφηναν την πραμάτεια τους στο μουσαφί, κυκλικό τραπέζι που συνήθως βρισκόταν εξωτερικά της κεντρικής πόρτας του σπιτιού.

Το χωριό απέχει από τον Εύδηλο μόλις 7 χιλιόμετρα και 31 χλμ από τον Άγιο Κήρυκο. Είναι περιτριγυρισμένο από πλούσια βλάστηση γεμάτη συκαμινιές, πλατάνια, κυπαρίσσια και μεγάλους θάμνους. Άφθονα τρεχούμενα νερά συμπληρώνουν το σκηνικό που μοιάζει με όαση.

Όπως και οι υπόλοιποι οικισμοί της Ικαρίας, έτσι και το Καραβόσταμο δεχόταν επιθέσεις από πειρατές, με αποτέλεσμα οι πρώτες οικιστικές ενότητες να δημιουργηθούν στο Γέροντος, αρκετά ψηλά στο βουνό.

Όταν πλέον έπαψε να υπάρχει ο κίνδυνος της πειρατείας, ο οικισμός εκμεταλλεύτηκε το πλεονέκτημα του λιμανιού για τη ναυτιλία και το εμπόριο κάρβουνου, καθώς το πλούσιο δάσος αποτέλεσε σπουδαίο παράγοντα για την παραγωγή του.

Οι γειτονιές με τα ονόματα των οικογενειών

Το Καραβόσταμο έχει πολλές γειτονιές: τον Γιαλό, το Τσιμπιδάτο, το Φουσκάτο, το Φουντουλάτο, το Ραπτάτο, το Κουβαράτο και το Γέροντος, ονομασίες που καθιερώθηκαν βάση των κοινών επωνύμων που έφεραν οι κάτοικοι, καθώς σε κάθε συνοικία συνηθίζονταν να συγκεντρώνονται οικογένειες με το ίδιο επώνυμο.

Λίγο έξω από τον κεντρικό δρόμο του χωριού, μέσα σε μαγικό καταπράσινο τοπίο βρίσκεται η παραδοσιακή πηγή του Χάλικα. Στο παρελθόν υπήρξε τόπος συνάντησης,  αφού εκεί οι χωρικοί γέμιζαν τις στάμνες τους με νερό, έπλεναν τα ρούχα τους, ξεκουράζονταν και συζητούσαν θέματα του χωριού.

Οι νερόμυλοι

Το χωριό διατηρεί ακόμα και σήμερα αρκετούς από τους παλιούς νερόμυλους που μάλιστα συνεχίζουν να χρησιμοποιούν οι ντόπιοι. Ο παλαιότερος  βρίσκεται στον ποταμό Μήλιο και είναι άνω των 200 ετών. Οι υπόλοιποι βρίσκονται  μέσα στις καταπράσινες χαράδρες της περιοχής, αλλά και στο υπέροχο φαράγγι του Άρη ποταμού.

Τα πανηγύρια το καλοκαίρι

Το κέντρο του χωριού βρίσκεται στον Γιαλό, και αποτελεί τόπο συνάντησης και διασκέδασης για τους ντόπιους και τους παραθεριστές.  Εκεί γίνονται το καλοκαίρι τα μεγάλα πανηγύρια του χωριού.  Την 1η Ιουλίου των Αγίων Αναργύρων, στις 26 Ιουλίου της Αγίας Παρασκευής και στις 17 Αυγούστου, δύο ημέρες μετά την Κοίμηση της Θεοτόκου.

Στο Καραβόσταμο βρίσκονται δύο παραλίες, μία στον Γιαλό, πλάι στο μικρό λιμάνι και ο Άρης Ποταμός. Η τελευταία είναι γεμάτη «λελέκια», όπως αποκαλούν οι Καριώτες τα βότσαλα με καμπύλες και συγκεντρώνει τον περισσότερο κόσμο.

Στην είσοδο του ανακατασκευασμένου λιμανιού με την ονομασία Πόρτο Κανέτος, βρίσκεται ένας μικρός βράχος ανοιχτά της θάλασσας. Οι ντόπιοι τον λένε “Κανιαούρι“, και πλέον έχει καλυφθεί από πέτρες για να κόβει το ρεύμα προς το λιμάνι.

Ήθη και έθιμα

Το χωριό τηρεί τα έθιμα και τις παραδόσεις του ακόμα και σήμερα. Τις μέρες των Χριστουγέννων, οι ντόπιοι γυρίζουν από σπίτι σε σπίτι, τραγουδώντας τοπικά κάλαντα. Οι νοικοκυραίοι τούς υποδέχονται και τους προσφέρουν φαγητό και κρασί.

Χαρακτηριστικό  πασχαλινό έθιμο του χωριού, αποτελεί ο Αφανός

Όταν ακόμα το ηλεκτρικό ρεύμα δεν είχε φτάσει στο νησί, το χωριό έκανε ξεχωριστά Ανάσταση, καθώς οι μετακινήσεις ήταν δύσκολες και οι δύο εκκλησίες ανταγωνίζονταν για το ποια περιοχή θα φωτιστεί περισσότερο.

Η μάχη των δύο ενοριών του χωριού, Πανωτικοί και Κατωτινοί, ξεκίνησε με αφορμή την ανάγκη καθαρισμού των χωραφιών, ενώ στόχος της κάθε ομάδας ήταν το ποιανού αφανού η φλόγα θα κάψει περισσότερο. ‘Ολη τη Μεγάλη Εβδομάδα, οι νεότεροι του χωριού, εξαπολύονται στα γύρω χωριά για να μαζέψουν “αστοιβές”, ξερούς θάμνους και  βάτα.

Το υπερθέαμα του Αφανού

Στις μέρες μας αποτελεί ένα υπερθέαμα καθώς οι νέοι του χωριού συγκεντρώνουν και φυλάνε στις ενορίες αστοιβές  για να τους κάψουν, όχι ταυτόχρονα όπως γίνονταν παλιά, αλλά το βράδυ  της Ανάστασης, μα και το επόμενο βράδυ της Κυριακής του Πάσχα.

Παράλληλα, άλλες ομάδες  φτιάχνουν τον Ιούδα και τον καίνε κι αυτόν στο σωρό από τις αστοιβές, τοποθετώντας μέσα και διάφορα βεγγαλικά, ώστε να δημιουργείται ένα υπέρλαμπρο θέαμα.

Δείτε το όμορφο ψαροχώρι της Ικαρίας στο βίντεο του συνεργάτη μας Μαρίνου Χαραλαμπόπουλου του  Travel Inspiration

Δείτε επίσης: 

Ικαρία. Το ουτοπικό πείραμα του 19ου αιώνα, με κοινόβια, όπου όλοι ήταν ίσοι και παρήγαγαν ό,τι χρειάζονταν

Η ιταλική κατοχή στην Ικαρία. Κάθε μέρα πέθαινε κι ένας Ικαριώτης. Σπάνιες φωτογραφίες με τους ιταλούς στρατιώτες στο νησί 

Οι νερόμυλοι στο ιστορικό Σούλι και οι μικροί καταρράκτες που προσφέρουν φυσικό υδρομασάζ. Σήμερα είναι ερειπωμένοι γιατί οι μυλωνάδες είναι παρελθόν (drone)