Το χαμένο όνειρο made in Greece. Το θρυλικό εργοστάσιο της Δραπετσώνας και η εγκατάλειψη της ελληνικής βιομηχανίας μέσα από φωτογραφίες και βίντεο drone

Κάποτε υπήρχε βιομηχανική παραγωγή στην Ελλάδα και έδινε τον τόνο στην ανάπτυξη και την αισιοδοξία για τις καλύτερες μέρες που υποσχόταν και το πολιτικό σύστημα.

Τα ερείπια εκείνης της περιόδου στέκουν ακόμα όρθια και σαν φαντάσματα μιας άλλης εποχής μας θυμίζουν ότι η “φάμπρικα” έδινε δουλειά σε χιλιάδες χέρια και τα οφέλη τροφοδοτούσαν την οικονομία του τόπου.

Στο αφιέρωμα του ερασιτέχνη φωτογράφου Γιάννη Πεφάνη,  θα δούμε ότι έχει απομείνει από μια θρυλική βιομηχανία: τα Λιπάσματα Δραπετσώνας. Έκλεισε οριστικά το 1999 μετά από 91 χρόνια συνεχόμενης λειτουργίας και μεγαλώνοντας  γενεές και  γενεές.

Το εργοστάσιο ξεκίνησε τη λειτουργία του το 1909 σε μια περιορισμένη έκταση 245 στρεμμάτων δίπλα από το λιμάνι Πειραιά, από µία  οµάδα τραπεζιτών και βιομηχάνων με επικεφαλής τον χηµικό Ν. Κανελλόπουλο, ένα από τα σκληρότερα αφεντικά της εποχής, που ίδρυσαν την Ανώνυμη Ελληνική Εταιρεία Χηµικών Προϊόντων και Λιπασµάτων: ¨Α.Ε.Ε.Χ. Π & ΛΙΠΑΣΜΑΤΩΝ¨.

Το εργοστάσιο παρήγαγε οξέα, χημικά λιπάσματα και  φυτοφάρμακα. Γιγαντώθηκε και έγινε από τα μεγαλύτερα στην Ελλάδα.

Το 1947 τα Λιπάσματα πέρασαν από τον Κανελλόπουλο στα χέρια ενός άλλου διαβόητου επιχειρηματία, του Πρόδροµου Μποδοσάκη – Αθανασιάδη  και εντάχθηκαν στις υπό ανασυγκρότηση εταιρείες που χρηματοδοτήθηκαν από το αμερικάνικο Σχέδιο Marshal.

Από τα τέλη του 1970 το υαλουργείο αντιμετώπιζε ζημίες. Οι προσπάθειες για επενδύσεις και άνοιγμα των αγορών της απέβησαν άκαρπες. Το τελικό χτύπημα δόθηκε το 1988 με την δολοφονία του Αλέξανδρου Μποδοσάκη που εκτελέστηκε από την “ 17 Νοέμβρη”. Παρατηρείται μείωση στην παραγωγή και τεχνολογική υστέρηση.

Το 1992 η εταιρεία “Ανώνυµη Ελληνική Εταιρεία Χηµικών Προϊόντων και Λιπασµάτων” εξαγοράστηκε εξαιτίας των χρεών της από την Εθνική Τράπεζα και πέρασε στην ιδιοκτησία της θυγατρικής της “Πρότυπος Κτηµατική και Τουριστική Α.Ε.”

Το 1999 το εργοστάσιο έπαψε την λειτουργία του. ‘Έκτοτε άρχισε να καλλιεργείται η ιδέα της κατεδάφισης και εν συνεχεία τουριστικής αξιοποίησης του ακριβού ακινήτου, παρά τις εναλλακτικές προτάσεις πολεοδομικής ανάπτυξης διατυπωμένες από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και τον Οργανισμό Ρυθμιστικού Σχεδίου Αθήνας και παρά τις κινητοποιήσεις των εργαζομένων και πολλών άλλων. Παρά την αντίθετη εισήγηση των αρμοδίων Εφορειών του υπουργείου Πολιτισμού και τις προσπάθειες κήρυξης των κτιρίων ως διατηρητέων, το μεγαλύτερο μέρος των εγκαταστάσεων κατεδαφίστηκε το 2003 και ο χώρος ισοπεδώθηκε. 

Ο πρώτος όρμος μετά τα Λιπάσματα ονομάζεται όρμος Σφαγείων, γιατί εκεί ήταν τα σφαγεία του Πειραιά και ο επόμενος όρμος Δραπετσώνας. Εκεί είχαν μέχρι πρόσφατα τις εγκαταστάσεις τους οι εταιρίες πετρελαιοειδών αρχικά της SHELL κι αργότερα της ΒΡ, της ΜΟBIL και το Εργοστάσιο Τσιμέντων ΑΓΕΤ ΗΡΑΚΛΗΣ.

Όλες οι φωτογραφίες πλην της αρχικής είναι του  Γιάννη Πεφάνη, Γραμματέα της Διεύθυνσης και της Σχολής Βυζαντινής και Παραδοσιακής Μουσικής Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών.

Αρχική αεροφωτογραφία: Μαρίνος Χαραλαμπόπουλος