Ανθρώπινες ιστορίες από το άσυλο ανιάτων στην Κυψέλη. Από το 1893 είναι το μοναδικό ίδρυμα που περιθάλπει κοινωνικά αδύναμους ανθρώπους χωρίς κρατική επιδότηση

Από το 1975 κάθε μεσημέρι ο 60χρονος Διονύσης κάνει την ίδια διαδρομή. Φεύγει από το Άσυλο Ανιάτων και κινείται με το αναπηρικό του αμαξίδιο προς την πλατεία Αγίου Γεωργίου στην Κυψέλη.

Κάποιες φορές βγαίνει για να πάρει το φαγητό του, κάποιες άλλες για να κάνει απλά τη βόλτα του, ακόμη και αν ο καιρός είναι βροχερός. Κάθε καλοκαίρι είναι ο πρώτος που δηλώνει συμμετοχή για να συμμετάσχει στις εκδρομές για μπάνια. Το βαν της δομής γεμίζει από ανθρώπους που δεν έχουν αντικρίσει ποτέ τους τη θάλασσα. Πολλοί φοβούνται να μπουν στο νερό, εκείνος όμως έχει συνηθίσει και με υπερηφάνεια  δείχνει στους υπόλοιπους το δρόμο.

«Για εμάς δεν είναι ασθενείς, είναι ένοικοι»

Στη γειτονιά τον ξέρουν όλοι και τον χαιρετούν, όπως άλλωστε γνωρίζουν και το σπίτι του, το Άσυλο Ανιάτων, στην οδό Αγίας Ζώνης 39, στην Κυψέλη. «Για εμάς δεν είναι ασθενείς, είναι ένοικοι», λέει η πρόεδρος του ιδρύματος, Ιωάννα Ηλιάδη, για τους 170 ανθρώπους που φιλοξενούνται σήμερα στις δομές του.

Άποροι που πάσχουν από χρόνια νοσήματα, έχουν νευρολογικές παθήσεις, κινητικά προβλήματα, σκλήρυνση κατά πλάκας, έχουν υποστεί εγκεφαλικά, εγκεφαλοπάθειες και μυασθένειες, έχουν βρει το δικό τους σπίτι.

«Από το 1893 είναι το μοναδικό ίδρυμα που περιθάλπει κοινωνικά αδύναμους ανθρώπους με αυτές τις παθήσεις», εξηγεί η κυρία Ηλιάδη.

Δείτε το βίντεο με τις μαρτυρίες των φιλοξενουμένων και διαβάστε στη συνέχεια την ιστορία του ιδρύματος.

Ξεκίνησε τη λειτουργία του όταν μία ομάδα 20 γυναικών αποφάσισαν ότι με τις δικές τους δυνάμεις θα προσέφεραν φροντίδα σε πάσχοντα άτομα. Την πρώτη χρονιά φιλοξένησαν σε ένα δωμάτιο στο Κουκάκι μια κατάκοιτη γυναίκα. Όταν όμως οι παροχές τους διαδόθηκαν, αναγκάστηκαν να αναζητήσουν ένα μεγαλύτερο χώρο που θα εξυπηρετεί τις ανάγκες περισσότερων ασθενών. Έτσι αποφάσισαν να αγοράσουν την έπαυλη του ναυάρχου Μάλκολμ στην Κυψέλη. Τα κατάφεραν με τη συνδρομή της Ελισάβετ Δραγούμη που χάρισε δύο σακούλες με κοσμήματα και συντέλεσε καταλυτικά στη δημιουργία του ιδρύματος.

Μένουν μέχρι το τέλος της ζωής τους

Το Άσυλο Ανιάτων λειτουργεί ως νοσοκομείο δευτεροβάθμιας περίθαλψης με τμήματα αποκατάστασης και φυσικοθεραπείας. Όπως υποστηρίζουν οι υπεύθυνοι του, δεν επιδοτήθηκε ποτέ από το κράτος. Στηρίζεται αποκλειστικά σε δωρεές, χορηγίες και περιουσιακά στοιχεία που απέκτησε στη διάρκεια των 126 χρόνων της λειτουργίας του.

«Αυτό που κάνουμε εμείς, το κράτος δεν έχει να το προσφέρει. Δεν έχει αντίστοιχη περίθαλψη να δώσει», λέει η πρόεδρος του ιδρύματος ενώ με περηφάνια συμπληρώνει ότι κάθε χρόνο καταφέρνουν να «σηκώσουν» 20 ασθενείς που ενώ ήταν κατάκοιτοι, είτε περπατούν υποβασταζόμενοι είτε μπορούν να κινηθούν με αναπηρικά αμαξίδια και έτσι να δραστηριοποιηθούν.

Στο Άσυλο φιλοξενούνται  και ασθενείς από όλη την Ελλάδα, που είναι παραμελημένοι από τις οικογένειες τους. Υπάρχουν και άλλοι που οι ίδιοι ένιωσαν ότι είναι βάρος για τις οικογένειες τους και απευθύνθηκαν στο ίδρυμα για να ανακουφίσουν το περιβάλλον τους. «Έρχονται κυρίως στην ηλικία που επιδεινώνεται η πάθηση τους, δεν μπορούν να μείνουν στο σπίτι τους και μένουν ως το τέλος της ζωής τους».

Οι σχέσεις, οι φιλίες και τα κοινά βιώματα

Ο αποχωρισμός για τους ασθενείς που έχουν τη στήριξη της οικογένειας τους είναι πάντα δύσκολος. Ο Δημήτρης ήρθε στο Άσυλο πριν από τρία χρόνια. Στην αρχή έπεσε σε βαριά κατάθλιψη. Η ψυχοθεραπεία τον ενδυνάμωσε και μέσα από αυτήν κατάφερε να βρει δύναμη και να εξωτερικεύσει τη δική του ιστορία. Ξεκίνησε να γράφει τα βιώματα του σε βιβλίο και από τότε δεν σταμάτησε να γεμίζει σελίδες, περιγράφοντας τον δικό του αγώνα. Μέχρι στιγμής έχει γράψει 4 βιβλία και το πρώτο πράγμα που έκανε όταν μας συνάντησε, ήταν να μας δώσει ένα για να το ξεφυλλίσουμε. Στο θάλαμο του μένει μαζί με άλλους δύο. «Ο ένας έχει μυαλό δύο χρονών. Με τον άλλο είμαστε φίλοι», λέει.

«Κάθε θάλαμος είναι μια οικογένεια», περιγράφει η κυρία Ηλιάδη και αυτό φαίνεται από τις σχέσεις που δημιουργούνται ανάμεσα στους ανθρώπους που φιλοξενούνται στο Άσυλο Ανιάτων.

Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση δύο γυναικών που βρέθηκαν στις δομές του ιδρύματος από τα 18 τους χρόνια. Η Δήμητρα και η Κωνσταντίνα μεγάλωσαν μαζί στο ΠΙΚΠΑ. Όταν ενηλικιώθηκαν φιλοξενήθηκαν στο Άσυλο Ανιάτων. Σήμερα, η Δήμητρα είναι 50 χρονών. Η Κωνσταντίνα αρρώστησε πριν από 10 χρόνια, πάλεψε με τον καρκίνο και έφυγε από τη ζωή πριν από ένα χρόνο. Η φίλη της όλο αυτό διάστημα βρισκόταν στον ίδιο θάλαμο και γέμιζε τον τοίχο της άρρωστης Κωνσταντίνας με ζωγραφιές. Όταν πέθανε η Κωνσταντίνα, η Δήμητρα έπεσε σε κατάθλιψη. Αρνούνταν να σηκωθεί από το κρεβάτι. Το μόνο που τη γέμιζε ήταν να ζωγραφίζει.

Η δημιουργική απασχόληση

Αυτός ήταν και ο λόγος να ενταχθεί η ζωγραφική στο τμήμα δημιουργικής απασχόλησης, όπου οι ασθενείς δημιουργούν χειροτεχνίες, ασχολούνται με το κέντημα, κάνουν γιόγκα, συμμετέχουν σε θεατρικές παραστάσεις και ζωγραφίζουν.

Σε μία από τις γωνίες της αίθουσας κάθεται ο Γιάννης και κεντά.

«Ήρθα από 19 χρονών και τώρα είμαι 81. Με το κέντημα ασχολούμαι πάνω από 60 χρόνια. Αυτό το άψυχο αντικείμενο μου έδωσε διέξοδο, με γεμίζει συναισθηματικά, ψυχολογικά, και οικονομικά. Πολλά κεντήματα μου έχουν δοθεί σε εκθέσεις, σε σπίτια αριστοκρατικά, σε πρεσβείες, στην Αμερική, στη Γερμάνια, στην Αγγλία, στην Αυστραλία και στο Πακιστάν. Πολλές φορές ασχολούμαι και 15 ώρες την μέρα», περιγράφει.

Στο θάλαμο του είναι μαζί με άλλους πέντε. «Οι θάλαμοι έχουν ενδιαφέρον. Στα μικρά δωμάτια κλείνεσαι μόνος σου. Θέλω να έχω την παρέα. Μπαίνουν περισσότεροι άνθρωποι. Δημιουργείται μία κίνηση, αμβλύνεται η μονοτονία», λέει ο Γιάννης.

Φυσικοθεραπεία, εφημερίδα και θέατρο…

Οι άνθρωποι της δομής αποπνέουν γαλήνη, ίσως επειδή οι δραστηριότητες που κάνουν στο Άσυλο τούς προσφέρουν ελπίδα για το μέλλον.

Η Βάσω έχει μόλις τελειώσει το ραντεβού με τον φυσικοθεραπευτή της. Αισθάνεται δυνατή και κινείται με ορμή στους διαδρόμους του Ασύλου. Στέκεται σε ένα σαλονάκι και διαβάζει την εφημερίδα, που παίρνει καθημερινά από το περίπτερο. Το αμαξίδιο της είναι στολισμένο με χρωματιστά αντικείμενα, όπως και ο θάλαμος της.

Κατάγεται από το Διδυμότειχο, όπου και έζησε μέχρι τα 16 της χρόνια. Όταν αρρώστησε έφυγε από το χωριό της και επισκέφθηκε την Αθήνα. Στο Άσυλο Ανιάτων βρίσκεται από το 1976 και από τότε συλλέγει στιγμές μέσα σε αυτό. Πολλές από αυτές είναι τυπωμένες σε φωτογραφίες που έχει τοποθετήσει σε ένα τεράστιο κολάζ πάνω από το κρεβάτι της.

Λένε ότι είναι η μασκότ του χώρου. Εκείνη απλά προσπαθεί να ζει την κάθε της στιγμή.

«Όταν ήμουν νέα, πήγαινα στα μπουζούκια, τώρα πια το έχω κόψει. Πηγαίνω όμως θέατρο, κάθε εβδομάδα», λέει.

Σε κάθε παράσταση ζητά από τους πρωταγωνιστές μία φωτογραφία μαζί τους.

«Να η Καρυοφιλιά Καραμπέτη, ο Καζάκος και η Ρούλα Πατεράκη». Την απολάμβανε για καιρό στην παράσταση «Στη μνήμη ενός μικρού παιδιού», που παιζόταν στους εξωτερικούς χώρους του Άσυλου Ανιάτων. Φέτος πήγε να την ξαναδεί στο «Πόλεμος και Ειρήνη» ενώ θέλει να δει και τον «Μαγεμένο Αυλό».

«Έχω παίξει και εγώ θέατρο, έκανα την Πυθία, Σε ένα έργο ελληνογερμανού σκηνοθέτη. Έπαιζα εδώ στο ίδρυμα, στο ισόγειο. Με είχαν ντύσει με ένα κόκκινο καπέλο, έβγαζα και χρησμούς. Έξι μέρες ήταν. Φανταστικό. Γελάσαμε πολύ», περιγράφει με χαμόγελο και είναι μία από τις στιγμές που δεν ξεχνά από τη ζωή της στο Άσυλο.

της Μαριάννας Χιονά

Διαβάστε επίσης στη “ΜτΧ”: Το Βιβλιοπωλείο που δημιούργησαν 3 άστεγοι στην καρδιά της Αθήνας. Όλα τα βιβλία κοστίζουν δύο ευρώ. 20.000 βιβλία από τα σκουπίδια και τα αζήτητα, που άλλαξαν τη ζωή τους