Το ασυνήθιστο λιμάνι με τον οχυρωμένο πύργο και την κινητή γέφυρα. Ονομάστηκε “αρσανάς” και εκεί βρίσκουν καταφύγιο τα ψαροκάικα

Η Μονή της Μεγίστης Λαύρας είναι η πρώτη στην ιεραρχία των αγιορείτικων μονών και η μεγαλύτερη σε έκταση. Βρίσκεται λίγο βορειότερα από το νοτιοανατολικό άκρο της χερσονήσου του Άθω, επάνω σε πλάτωμα βράχου. Ο αρσανάς (λιμάνι) της μονής βρίσκεται λίγο πιο κάτω, στο οχυρό λιμανάκι Μανδράκι, 20 λεπτά από τη μονή.

Ο οχυρωτικός πύργος του αρσανά βρίσκεται πάνω σε βραχονησίδα και και διαθέτει τείχος προς τη μεριά της θάλασσας, με επάλξεις και περίδρομο, καθώς και κινητή γέφυρα, ενώ ο κυρίως αρσανάς βρίσκεται πιο χαμηλά. Στον πύργο υπάρχει παρεκκλήσιο του Αγίου Γεωργίου της Αρμενίας.

Η ασυνήθιστη  όψη του πύργου οφείλεται σε κάλυψη της λιθοδομής με τσιμέντο σε μία ατυχή προσπάθεια προστασίας του μνημείου που πρέπει να έγινε περί τα μέσα του 20ου αιώνα.

Το όνομα του Κάστρου

Ο αρσανάς είναι όρος της κοινής ναυτικής γλώσσας και προέρχεται από το λατινικό arsenal. Μια άλλη εκδοχή θέλει τη λέξη να προέρχεται από τα Αραβικά dar as-sina a, δηλαδή «οίκος του επαγγέλματος». Με τον όρο αρσανάς περιγράφονται, κυρίως, μικρές ναυπηγικές μονάδες που βρίσκονται στο πλησιέστερο λιμάνι από την μονή και στις οποίες ανελκύονται, συνήθως, μικρά σκάφη. To τοπωνύμιο φέρουν πολλοί όρμοι στο Άγιο Όρος όπου υπάρχουν ή υπήρξαν παλαιότερα παρόμοιες εγκαταστάσεις.

Ο Αθωνικός αρσανάς

Τα μοναστήρια του Αγίου Όρους, κτισμένα σε μικρή απόσταση από τη θάλασσα, είχαν το καθένα τον αρσανά του σε κατάλληλο σημείο στην ακτή. Οι αρσανάδες έχουν κάτοψη που μοιάζει με επίμηκες ορθογώνιο, με μεγάλη αψίδα προς τη θάλασσα, ώστε να εισέρχονται άνετα μεγάλα πλοιάρια.

Η είσοδος του αρσανά προστατευόταν και από κτιστό λιμενοβραχίονα, που έκοβε την ορμή του καιρού. Έτσι λοιπόν, ο αρσανάς συμπληρώνεται με οχυρωτικό πύργο, που περιλαμβάνει και παρεκκλήσι στον επάνω όροφο. Οι πύργοι αυτοί, άλλοτε είναι μικρών διαστάσεων όπως στη μονή Δοχειαρίου και άλλοτε τεράστιοι, όπως για παράδειγμα στην μονή Ιβήρων.

Το καραβοστάσιο συνίσταται σε επιμήκη χώρο με μεγάλη τοξωτή είσοδο, που διανοίγεται πάντοτε στην, προς τη θάλασσα, στενή πλευρά του, έτσι ώστε να είναι εύκολη η, μέσω ξύλινης σκάρας, ανέλκυση ή καθέλκυση των πλοιαρίων προς και από το εσωτερικό του.

Οι ασπρόμαυρες φωτογραφίες του άρθρου αντλήθηκαν από το προσωπικό αρχείου του συλλέκτη Θεόδωρου Μεταλληνού. 

Πηγή: Καστρολόγος

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Που βρίσκεται το άγνωστο κάστρο του Αλή Πασά με τη μοναδική θέα το Ιόνιο. Σχεδίαζε να καταλάβει τα νησιά αλλά τον πρόλαβαν οι Γάλλοι. Γιατί έμεινε γνωστό ως «κάστρο του Γρίβα»