To αρχαίο φρούριο της Φυλής που επόπτευε την Αθήνα και ήταν απρόσιτο λόγω του χιονιού. Από εκεί επέδραμε ο Θρασύβουλος για να εκδιώξει τους Τριάκοντα Τύραννους (drone)

Δέκα χιλιόμετρα βορειοδυτικά του σύγχρονου οικισμού της Φυλής, στη ορειοδυτική πλαγιά της Πάρνηθας και σε υψόμετρο 680 μέτρων βρίσκεται το αρχαίο οχυρό της Φυλής.

Πιθανολογείται ότι κατασκευάστηκε τον 4ο αιώνα από τους Αθηναίους. Το οχυρωματικό έργο ήταν υψηλής στρατηγικής σημασίας καθώς ήλεγχε το ορεινό πέρασμα μεταξύ Αττικής και Βοιωτίας, ενώ από η κορυφή του επόπτευε αποτελεσματικά την Αθήνα.

Το αρχαίο τείχος είναι κτισμένο με ακατέργαστους και πολυγωνικούς λίθους. Κάλυπτε την ανατολική και βόρεια πλευρά του υψώματος. Η δυτική πλευρά ήταν τόσο απόκρημνη, ώστε δεν χρειάστηκε να περιβληθεί με τείχος. Οι απότομοι βράχοι ήταν από μόνοι τους ένα αποτελεσματικό οχυρωματικό μέσο.

Διαβάστε ακόμα:  Η τρομοκρατία των τριάκοντα τυράννων. Εκτέλεσαν 1.500 Αθηναίους δήθεν ως κακοποιούς. Όποιος διαφωνούσε εκτελούνταν. Η συντριβή τους από τον δημοκρατικό Θρασύβουλο.

Αν και δεν έχει υπάρξει επίσημη και ακριβής καταγραφή για τον σκοπό ανέγερσης του συγκεκριμένου φρουρίου, οι περισσότερες αναφορές υποστηρίζουν ότι το τείχος έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην υπεράσπιση των Αθηναίων, τον 6ο αιώνα π.Χ., από τον τύραννο Πεισίστρατο.

Σύμφωνα με τον Ξενοφώντα, το οχυρό χρησιμοποίησε και ο Θρασύβουλος το 404 π.Χ, όταν η Αθήνα τέθηκε υπό τον έλεγχο των Τριάκοντα Τυράννων.

Οι Τριάκοντα Τύραννοι ήταν μια ολιγαρχική κατοχική κυβέρνηση που διαδέχτηκε την αθηναϊκή δημοκρατία μετά το τέλος του Πελοποννησιακού Πολέμου. Διήρκεσε 8 μήνες, το 404 π.Χ. την εξουσία επέβαλε ο Σπαρτιάτης στρατηγός Λύσανδρος. Η Εκκλησία του Δήμου προέβαλε αντίσταση, ωστόσο με τη βοήθεια μιας σπαρτιατικής φρουράς που εγκαταστάθηκε στην πόλη οι Τριάκοντα, με τον Κριτία επικεφαλής, εγκαθίδρυσαν ένα καθεστώς τρόμου.

Πολιτικά δικαιώματα είχαν συγκεκριμένα άτομα, οι Τρισχίλιοι, που ήταν μέλη της ίδιας παράταξης. Οι αντίπαλοί τους μπορούσαν να βρουν ξαφνικά τον θάνατο χωρίς να προηγηθεί δίκη. Εκείνοι που αντιστάθηκαν στην εξέλιξη αυτή των πραγμάτων εξοντώθηκαν χωρίς οίκτο. Τον Ιανουάριο του 403 π.Χ., μετά από επτά ή οκτώ μήνες στην εξουσία, οι Τριάκοντα εκδιώχθηκαν από τον Θρασύβουλο προς μεγάλη ανακούφιση των κατοίκων.

Το φρούριο της Φυλής ως ορμητήριο

Ο Αθηναίος δημοκράτης στρατηγός μαζί με μια ομάδα πολεμιστών, αποφασισμένοι να επαναφέρουν τη δημοκρατία, επιχείρησαν να εισβάλλουν στην πόλη και να συγκρουστούν με τη σπαρτιατική φρουρά. Ωστόσο το σχέδιό της αιφνίδιας εφόδου δεν ευδοκίμησε. Δοκίμασαν ακόμη τη μέθοδο αποκλεισμού, καταλαμβάνοντας τα γύρω υψώματα, μεταξύ άλλων και την περιοχή όπου βρίσκεται το αρχαίο φρούριο Φυλής. Οι συνεχείς χιονοπτώσεις δυσκόλεψαν την αποστολή τους.

Τελικά οι εξόριστοι δημοκρατικοί υπό από τον Θρασύβουλο κυρίευσαν το οχυρό της Φυλής και από εκεί, επιτέθηκαν και κατέλαβαν τα λιμάνια του Πειραιά και της Μουνιχίας (ο σημερινός λόφος της Καστέλλας). Ο Κριτίας και ο Χαρμίδης, ένας από τους δέκα ηγεμόνες του Πειραιά, έχασαν τη ζωή τους στη μάχη αυτή.

Οι Τριάκοντα κατέφυγαν στην Ελευσίνα, σφαγιάζοντας τους κατοίκους της. Στην Αθήνα συνεχίστηκε η μάχη ανάμεσα στους «ανθρώπους της πόλης» και τους «ανθρώπους του Πειραιά». Στο μεταξύ, ο Λύσανδρος είχε χάσει την εύνοια της Σπάρτης και έτσι η σπαρτιατική φρουρά εγκατέλειψε την Αθήνα.

Η κατασκευή

Αν και δεν υπάρχει μέχρι σήμερα καταγεγραμμένη ημερομηνία ανέγερσης του φρουρίου, επιγραφές και ψηφίσματα της αρχαιότητας ξεκίνησαν να το αναφέρουν από τον 4ο αιώνα π.Χ. Κατά τον 3ο αιώνα, το φρούριο χρησιμοποιήθηκε στους πολέμους εναντίον των Μακεδόνων.

Λέγεται μάλιστα ότι το 304 π.Χ, κατά τη διάρκεια της μάχης του Κάσσανδρου με τον Δημήτριο Α’ τον Πολιορκητή, ο Μακεδόνας διάδοχος του Μεγάλου Αλεξάνδρου κατάφερε να καταλάβει το φρούριο και να το κρατήσει υπό την κυριαρχία του μέχρι το 283 π.Χ.

Η τελευταία επιγραφική μαρτυρία σχετίζεται με επισκευές που πραγματοποιήθηκαν στο τείχος και χρονολογείται το 236.

Σήμερα, οι τοίχοι του φρουρίου είναι στην πλειοψηφία τους κατεστραμμένοι, αλλά σε μερικά σημεία διατηρούνται σε μεγάλο ύψος. Στο εσωτερικό του φρουρίου διακρίνονται ακόμη μερικά ερείπια, ανάμεσά τους και τέσσερα κτίσματα. Πρόκειται για καταλύματα και κτήρια, τα οποία εξυπηρετούσαν τις καθημερινές ανάγκες της φρουράς που κατοικούσε εκεί σε μόνιμη βάση.

Δείτε το βίντεο drone του συνεργάτη μας n.p. productions από το αρχαίο φρούριο της Φυλής:

Διαβάστε ακόμα στη “ΜτΧ”: Έτσι ήταν το Σούνιο τα αρχαία χρόνια. Υπήρχε ισχυρό φρούριο, εμπορικό λιμάνι και μυστική ναυτική βάση με πολεμικά πλοία. Ψηφιακή αναπαράσταση και βίντεο drone