Το άγνωστο “γκέτο” των φυματικών έξω από τη Θεσσαλονίκη. Η απελπισία, οι έρωτες, η επιβίωση. Πως δημιουργήθηκε το πρώτο ιδιωτικό σανατόριο στο Πήλιο. Νέα εκπομπή

Τα γκέτο των φυματικών στην Ελλάδα παρουσιάζει η «Μηχανή του Χρόνου» με τον Χρίστο Βασιλόπουλο τη Δευτέρα 25 Νοεμβρίου στις 21.00 στο COSMOTE HISTORY. Η εκπομπή μεταδίδεται σε επανάληψη την Κυριακή 1 Δεκεμβρίου στις 17.00

Η έρευνα της εκπομπής για τα Σανατόρια στην Ελλάδα εστιάζει στα όσα διαδραματίστηκαν στις αρχές του 20 ου αιώνα λίγα χλμ έξω από τη Θεσσαλονίκη. Δίπλα στο Ασβεστοχώρι, που αρχικά ήταν τόπος παραθερισμού των αστών της πόλης, στήθηκε ένα από τα πρώτα λαϊκά σανατόρια και σταδιακά συγκεντρώθηκαν χιλιάδες ασθενείς της Βορείου Ελλάδος που αναζητούσαν θεραπεία από το «χτικιό». Οι αντιδράσεις ήταν έντονες και οι ντόπιοι έφτασαν στο σημείο να στήσουν μπλόκα και να ζητήσουν την απομάκρυνση των ασθενών.

Η “Μηχανή του Χρόνου” περιγράφει το αδιέξοδο των φυματικών που εξοστρακίζονταν από την κοινωνία. Μέσα από μαρτυρίες και τη μελέτη των αρχείων, παρουσιάζεται η κοινωνία των φθισικών που έζησαν την απόρριψη, ακόμα και των οικογενειών τους. Μέσα στο χρόνο οργανώθηκαν και κατάφεραν με αλληλεγγύη και αγώνες να δημιουργήσουν την δική τους πολιτεία. Μια φυματιούπολη στις παρυφές του σανατορίου.

Στον μικρόκοσμο αυτό υπήρξαν έρωτες, δοκιμασίες, θάνατοι, αλλά και γλέντια, φιλίες ακόμη και καλλιστεία! Ο Χρίστος Βασιλόπουλος βρέθηκε στον χώρο του σανατορίου και συνάντησε πρώην ασθενείς, ανθρώπους που εργάστηκαν στο ίδρυμα και κατοίκους που γεννήθηκαν και ζούνε μέχρι σήμερα στον οικισμό.

Δραματική στιγμή για το σανατόριο ήταν η εκτέλεση 15 αμάχων, οι περισσότεροι εκ των οποίων ήταν εργαζόμενοι και κάτοικοι του οικισμού, από την ομάδα του διαβόητου Ναζί εγκληματία Σούμπερτ. Η εκπομπή παρουσιάζει την ιστορία που αιματοκύλισε το σανατόριο.

Γίνεται ιδιαίτερη αναφορά σε προσωπικότητες που σημάδεψαν το ίδρυμα όπως ο ήρωας γιατρός Σακελλαρίου, αλλά και η ποιήτρια Ανθούλα Σταθοπούλου Βαφοπούλου που νοσηλεύτηκε στο σανατόριο. Η νεαρή ποιήτρια έζησε τον μεγάλο έρωτα ενώ μετρούσε αντίστροφα την ζωή και ενέπνευσε τον Τσιτσάνη να γράψει το «Ακρογιαλιές Δειλινά».

Η Μηχανή του Χρόνου κατέγραψε και την αντίθετη όψη της ασθένειας. Ταξίδεψε στο Πήλιο και παρουσιάζει το πρώτο ιδιωτικό σανατόριο του γιατρού Καραμάνη  έξω από τα Χάνια. Σε αντίθεση με τα άλλα σανατόρια, ήταν φροντισμένο και η νοσηλεία έμοιαζε περισσότερο με διαμονή σε θέρετρο.

Η ιστορία που σημάδεψε την λειτουργία του σανατορίου ήταν ο χωρισμός του γιατρού Καραμάνη από την σύζυγό του Άννα, όταν εκείνη γνώρισε και ερωτεύτηκε τον ποιητή Άγγελο Σικελιανό. Το ερειπωμένο σήμερα κτίριο αποτελεί αδιάψευστο μάρτυρα της φθοράς και του άδοξου τέλους της προσπάθειας του γιατρού να στηρίξει το πρωτοποριακό για την εποχή του δημιούργημα στη σύγχρονη εποχή.

Στην εκπομπή μιλούν: Γιάννης Καλλιαρέκος – ιστορικός, Καλλιρόη Μπούσδα – πρώην ασθενής Ασβεστοχωρίου, Γιώργος Τσαγκαρής- πρώην εργαζόμενος σανατορίου Ασβεστοχωρίου, Διονύσης Στεργιούλας- συγγραφέας, Σοφία Σκουλίδη- οι γονείς της γνωρίστηκαν στο σανατόριο Ασβεστοχωρίου, Χαρούλα Αποστολίδου- φιλόλογος, συγγραφέας, Νίκος Γιώτης- δημοσιογράφος, συγγραφέας.

Για το Σανατόριο στο Πήλιο μιλούν : Αννίτα Πρασά- προϊσταμένη ΓΑΚ Μαγνησίας, Δημήτρης Τζουρβατζής- πρώην εργαζόμενος σανατορίου Πηλίου, Πέπο Σάλεμ- γιος ασθενούς στο Πήλιο, Λούση Τριανταφύλλου- κόρη ασθενούς στο Πήλιο, Μαρία Μπαλατσούκα- ανιψιά γιατρού Γ. Καραμάνη.

Στις σκηνές δραματοποίησης πήραν μέλος τα μέλη της Θεατρικής Ομάδας του Συλλόγου ΜΝΗΜΗΣ “Το Θυμητάρι”, που ανέβασαν την παράσταση “Ούτε μια Αναπνοή Χαμένη” της Χαρούλας Αποστολίδου.