Το μυστικό της Φοντάνα ντι Τρέβι. Πώς ανακάλυψαν ότι κάτω από το σιντριβάνι κρυβόταν η “Πόλη του Νερού”

Κάτω από την παγκοσμίου φήμης μπαρόκ σιντριβάνι της Φοντάνα ντι Τρέβι στη Ρώμη, βρίσκεται η λιγότερο γνωστή Πόλη του Νερού (Vicus Caprarius). Η ανακάλυψή της άλλαξε τα δεδομένα στην περιοχή αλλά λίγοι το γνωρίζουν.

Σε βάθος περισσότερο των 9 μέτρων, υπάρχει ένα μεγάλο αρχαίο συγκρότημα κατοικιών και μια δεξαμενή νερού (castellum aquae).

Ο αρχαιολογικός χώρος ήρθε στο φως στα τέλη της δεκαετίας του ΄90, όταν η διοίκηση αποφάσισε να ανακαινίσει τον πρώην κινηματογράφο Τρέβι, μόλις λίγα βήματα μακριά από το πασίγνωστο σιντριβάνι της Ρώμης.

Τον Σεπτέμβριο του 1999, με το ξεκίνημα των εργασιών, τα μηχανήματα ανακάλυψαν στα θεμέλια του «Τρέβι Σίνεμα» ένα τεράστιο οικοδομικό συγκρότημα, μέρος του αρχαίου αστικού ιστού της ρωμαϊκής πόλης. Η Αρχαιολογική Εποπτεία της Ρώμης ανέστειλε άμεσα τις εργασίες του εργοτάξιου και ξεκίνησε τις ανασκαφές.

Στις 6 Απριλίου του 2004, ο αρχαιολογικός χώρος άνοιξε για το κοινό, αλλά οι  ανασκαφές συνεχίζονται έως σήμερα.

Η άγνωστη Πόλη του Νερού (Vicus Caprarius) κάτω από τη Φοντάνα ντι Τρέβι

Οι ανασκαφές έφεραν στο φως τμήματα από το υδραγωγείο  Άκουα Βίργκο, καθώς και ευρήματα από τη φωτιά που ξέσπασε στη Ρώμη και την πολιορκία των Γότθων.

Τον 2ο αιώνα μ.Χ., σε ένα τμήμα του κτιριακού συγκροτήματος χτίστηκε μια δεξαμενή νερού (castellum aquae), η οποία χρησιμοποιήθηκε έως τον 6ο αιώνα, εξαιτίας των ζημιών που προκάλεσαν οι Γότθοι. Λειτούργησε ως αποθήκη νερού από το Άκουα Βίργκο, του οποίου το νερό ρέει μέχρι σήμερα.

Με αυτό ήθελε ο Αγρίππας, ο γαμπρός του αυτοκράτορα Αυγούστου, να τροφοδοτήσει με νερό τα Λουτρά του Κάμπο Μάρζιο.

Αποτελεί το μοναδικό υδραγωγείο -και από τα παλαιότερα- της Ρώμης που χρησιμοποιείται έως τις μέρες μας. Κατασκευάστηκε το 19 π.Χ. και λέγεται ότι πήρε το όνομά του από μία όμορφη παρθένα που οδήγησε κάποιους διψασμένους στρατιώτες σε μια πηγή που υπήρχε κάποτε στο ίδιο σημείο.

Ακόμη, οι ανασκαφές ανακάλυψαν κτίρια το ένα δίπλα στο άλλο, τα οποία με την πάροδο του χρόνου αποκτούσαν διαφορετικές λειτουργίες. Το παλαιότερο χτίσμα ήταν ένα είδος πολυκατοικίας (insula), που κατασκευάστηκε το 64 μ.Χ., μετά τη φωτιά που κατέστρεψε τη Ρώμη, την περίοδο της αυτοκρατορίας του Νέρωνα.

Στα μέσα του 4ου αιώνα, η πολυκατοικία μετατράπηκε σε αρχοντικό ανώτερης τάξης, με πολύχρωμα μάρμαρα και ψηφιδωτά. Επιπλέον, ανακαλύφθηκαν ευρήματα μεσαιωνικού οικισμού μεταξύ του 13ου και 14ου αιώνα.

Η Φοντάνα ντι Τρέβι ως ένδειξη δύναμης και πλούτου των Ρωμαίων

Τα ρωμαϊκά υδραγωγεία είχαν τεράστια σημασία για την παροχή νερού σε δημόσια λουτρά και σιντριβάνια. Η αφθονία σε νερό δεν αντιπροσώπευε μόνο την ευημερία. Ήταν ένδειξη δύναμης και πλούτου σε μια αναπτυσσόμενη κοινωνία.

Στη θέση που υπάρχει η Φοντάνα ντι Τρέβι παλαιότερα υπήρχε ένα άλλο σιντριβάνι, το οποίο γκρεμίστηκε τον 17ο αιώνα. Για τη δημιουργία ενός νέου, πραγματοποιήθηκε διαγωνισμός εύρεσης αρχιτέκτονα, τον οποίο και κέρδισε το 1732 ο Νίκολα Σάλβι.

Φήμες τις εποχής έλεγαν ότι, όταν ο Πάπας Κλήμης ΙΒ’  ζήτησε να γίνει  διαγωνισμός, τον κέρδισε ο Αλεσάντρο Γαλιλέι από την Φλωρεντία. Όμως, οι Ρωμαίοι δεν μπορούσαν να το δεχτούν και για αυτό ανέδειξαν νικητή τον Σίλβα, που ήταν από τη Ρώμη.

Η Φοντάνα ντι Τρέβι βρίσκεται στο σημείο όπου συναντιούνται τρεις δρόμοι (στα ιταλικά: tre vie), εξού και το όνομά της.

Η κατασκευή του σιντριβανιού ολοκληρώθηκε το 1762, έπειτα από 30 χρόνια. Όμως, ο δημιουργός του δεν πρόλαβε να δει το έργο τελειωμένο, καθώς έφυγε από τη ζωή το 1751. Το έργο το συνέχισε ο Τζουζέπε Πανίνι, ο οποίος άλλαξε ελαφρώς το αρχικό σχέδιο. Στο κέντρο της Φοντάνα απεικονίστηκε ο Ωκεανός.

Η Φοντάνα ντι Τρέβι σήμερα

Το νερό του σιντριβανιού αναβλύζει ακόμα και σήμερα από το Άκουα Βίργκο, το οποίο και ανακυκλώνεται για να μην γίνεται σπατάλη. Για αυτό, πλέον δεν είναι πόσιμο, σε αντίθεση με την αρχαιότητα.

Ο αστικός θρύλος αναφέρει ότι αν πετάξεις ένα νόμισμα στην Φοντάνα θα επιστρέψεις πάλι στη Ρώμη, αν πετάξεις δύο θα βρεις την πραγματική αγάπη και αν πετάξεις τρία θα παντρευτείς την αγάπη της ζωής σου. Τα χρήματα, που συγκεντρώνονται στο συντριβάνι, συλλέγονται και δίνονται σε ΜΚΟ.

Το αξιοθέατο παρακολουθείται 24 ώρες και οι παραβατικές συμπεριφορές, όπως η κολύμβηση, τιμωρούνται πολύ αυστηρά.

Το 2007 και το 2017 ακτιβιστής έριξε χρωστική ουσία μέσα στη Φοντάνα ντι Τρέβι με αποτέλεσμα το νερό να γίνει κόκκινο. Ήταν μια κίνηση διαμαρτυρίας για τη διαφθορά στη Ρώμη. Οι αρχές άδειασαν το συντριβάνι εγκαίρως, πριν προλάβει να προκληθεί λεκές στο πολύτιμο υλικό του.

Πηγή αρχικής φωτογραφίας: Andrés Nieto Porras, Flickr