Το άγνωστο Ελληνοαμερικανικό Τάγμα 122 που πολέμησε κρυφά στην κατεχόμενη Ελλάδα και είχε μόνο έναν νεκρό. Αποστολή τους ήταν να κάνουν σαμποτάζ στον γερμανικό στρατό

Απρίλιος  1941. Οι δυνάμεις του Άξονα έχουν επικρατήσει στα ελληνικά εδάφη. Η εξόριστη κυβέρνηση του Καΐρου παίρνει την έγκριση από τον Φράνκλιν Ρούσβελτ να συγκροτηθεί μια μονάδα Ελληνοαμερικανών που θα συμμετείχαν σε επιχειρήσεις στον ελλαδικό χώρο. Έτσι δημιουργήθηκε το 122 Ελληνοαμερικανικό Ανεξάρτητο Τάγμα Πεζικού.

«Ελληνικό Τάγμα» ονομάστηκε έτσι, γιατί συγκροτήθηκε 122 χρόνια μετά την Ελληνική Επανάσταση του 1821. Υιοθέτησε το σύνθημα της Επανάστασης «Ελευθερία ή Θάνατος» που αντικατόπτριζε το όραμα των Ελληνοαμερικανών για την απελευθέρωση της κατεχόμενης Ελλάδας.

Σχεδόν 1.200 εθελοντές, Έλληνες δεύτερης γενιάς παρουσιάστηκαν στο στρατόπεδο Κάρλσον στο Κολοράντο της Αμερικής, προκειμένου να προετοιμαστούν για τις ειδικές συνθήκες των ελληνικών βουνών. Η τελική δύναμη του τάγματος δεν ξεπέρασε τελικά τους 650, οι οποίοι εκπαιδεύτηκαν στον ανορθόδοξο πόλεμο, την ατομική τακτική, τη χρήση όπλων και την πτώση με αλεξίπτωτο. Πρώτος διοικητής του τάγματος ήταν ο Peter Clainos, ο οποίος είχε γεννηθεί στη Σπάρτη το 1907, και οι άνδρες του «122» του είχαν δώσει το παρατσούκλι «Λεωνίδας».

Η δράση του Τάγματος στην Ελλάδα

Η  γερμανική κατοχή στην Ελλάδα συνεχίζεται, αν και πλέον η ήττα των δυνάμεων του Άξονα θεωρείται δεδομένη. Τον χειμώνα του 1944, το Ελληνοαμερικανικό τάγμα 122 αποβιβάστηκε με 615 στρατιώτες κάπου στην Πάργα, με σκοπό να προσβάλει με κάθε τρόπο τις γερμανικές δυνάμεις. Κύριος στόχος ήταν οι επικοινωνίες του εχθρού, αλλά και “χειρουργικά” χτυπήματα ώστε η αποχώρηση των Γερμανών να καταστεί δαπανηρή.

Οι Ελληνοαμερικανοί «καταδρομείς» πολέμησαν για μια πατρίδα που δεν είχαν δει ποτέ, αλλά οι γονείς τους τους είχαν γαλουχήσει με αγάπη και σεβασμό στους προγόνους τους.

Μαζί με τις ελληνικές δυνάμεις Εθνικής Αντίστασης, τους βρετανούς καταδρομείς, αλλά και την απεριόριστη συνδρομή του ενθουσιασμένου ελληνικού λαού, πέτυχαν ισχυρό πλήγμα στις γερμανικές κατοχικές δυνάμεις.

Οι τρεις λόχοι που αποβιβάστηκαν τελικά στην Πάργα και προωθήθηκαν στις περιοχές όπου ήδη δρούσαν οι έλληνες αντάρτες, τους εξέπληξαν για το συντονισμένο σχέδιο κρούσης κατά των γερμανικών επικοινωνιών. Κύριοι στόχοι τους ήταν οι σιδηρόδρομοι και οι οδικές αρτηρίες. Μέσα σε λίγο διάστημα κατάφεραν να κάνουν ναρκοθετήσεις γερμανικών περασμάτων, ανατίναξη θωρακισμένων οχημάτων, βαγονιών, ατμομηχανών, εξουδετέρωση πολυβολείων, καταστροφή γερμανικών καταλυμάτων και μονάδων παραγωγής ενέργειας. Η πιο επιτυχημένη επιχείρηση ήταν η ανατίναξη της γέφυρας Λυκούδη στη Θεσσαλία, μήκους 50 μέτρων και εξουδετέσωση μιας μηχανοκίνητης γερμανικής φάλαγγας 100 οχημάτων στην Ήπειρο.

Το τάγμα 122 παρέμεινε στην Ελλάδα περίπου επτά μήνες και τα αποτελέσματα ήταν εντυπωσιακά και παρά τον μεγάλο αριθμό συμπλοκών, η μονάδα είχε ελάχιστες απώλειες. Έναν μόνο ένα νεκρό και 12 τραυματίες. Ο μοναδικός νεκρός του Τάγματος ήταν ο Μιχάλης Τσιρμούλας, ο οποίος σκοτώθηκε στην προσπάθεια αποκοπής της σιδηροδρομικής γραμμής Αθήνας-Θεσσαλονίκης, στις 8 Σεπτεμβρίου. Μεταξύ των εθελοντών οπλιτών της Ομάδας ήταν και ο Ιωάννης Τσουδερός, γιος του έλληνα πρωθυπουργού της εξόριστης κυβέρνησης του Καΐρου, Εμμανουήλ Τσουδερού.

Τα αρχεία για την ιστορία του ελληνοαμερικανικού τάγματος 122 παρέμειναν κρυφά για σχεδόν 50 χρόνια.

Η δράση της μάχιμης στρατιωτικής μονάδας των Ελληνοαμερικανών που επιθυμούσε να πολεμήσει για μια πατρίδα που δεν είδε ποτέ, δεν αναφέρθηκε σε καμία ιστορική καταγραφή της Κατοχής και της Αντίστασης της Ελλάδας. Τα στοιχεία παρέμειναν κλειδωμένα στα αρχεία της CIA μέχρι το 1988, όπου και γνωστοποιήθηκαν.

Η κυβέρνηση του Κ. Καραμανλή το 2005 απέτισε φόρο τιμής στο Ελληνικό Τάγμα 122 με την κατασκευή ενός μνημείου για τους ελληνοαμερικανούς στρατιώτες.

Πληροφορίες για την δράση των ελληνοαμερικανών κομάντος στην Ελλάδα της κατοχής δίνει ο Αndrew Mousalimas στο Preservation of American Hellenic History

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Βαγγέλης Πρωτόπαππας, ο παρασημοφορημένος ηθοποιός που πολέμησε στο Αλβανικό μέτωπο. Η μητέρα του πέθανε στην κατοχή από πείνα και ο Λογοθετίδης ανάλαβε τα έξοδα της κηδείας…