Το άγνωστο ‘21 της Μακεδονίας και η εξέγερση στο Άγιο Όρος στη “Μηχανή του Χρόνου”. Ο ρόλος του Εμ. Παπά και του Πατριάρχη

Το άγνωστο ‘21 της Μακεδονίας και την εξέγερση στο Άγιον Όρος παρουσιάζει η «Μηχανή του Χρόνου» με τον Χρίστο Βασιλόπουλο τη Δευτέρα 11 Οκτωβρίου στις 21:00 από το COSMOTE HISTORY.

Η εκπομπή παρουσιάσει τον ξεσηκωμό των μοναχών του Αγίου Όρους στο   στο πλευρό του Εμμανουήλ Παπά και το δραματικό περιβάλλον της εποχής με επίκεντρο το Πατριαρχείο στην Κωνσταντινούπολη.

Ιστορικοί και ερευνητές της περιόδου περιγράφουν πως ξέσπασε η Επανάσταση στη Μακεδονία ταυτόχρονα με την Πελοπόννησο και πως επηρέασε τις εξελίξεις ο αφορισμός  από τον Πατριάρχη. Αγιορείτες μοναχοί  αναλύουν την συγκεκριμένη πράξη και εξηγούν πως ο απαγχονισμός του Γρηγόριου του Ε’ , όπλισε τα χέρια της μοναστικής κοινότητας.

Ανάμεσα στα θέματα που φωτίζει η έρευνα είναι η διάσωση των ιερών κειμηλίων της Ορθοδοξίας που βρέθηκαν σε κίνδυνο μετά την επέλαση των Οθωμανών, αλλά και η αναγκαστική κατάλυση του άβατου για περίπου 7000 γυναικόπαιδα, που έψαχναν καταφύγιο.

Διακόσια χρόνια από την επανάσταση του 21 η «Μηχανή του Χρόνου» φέρνει στο φως την άγνωστη εξέγερση στη Μακεδονία.

Μέσα από ντοκουμέντα και επιστολές της εποχής έρχονται στην επιφάνεια οι μεγάλες δυσκολίες που αντιμετώπισε ο ηγέτης της επανάστασης Εμμανουήλ Παπάς. Βρέθηκε χωρίς τη αναγκαία βοήθεια του Δημήτριου Υψηλάντη και της Φιλικής Εταιρείας σε οπλισμό και ανθρώπινο δυναμικό.

Το αρχικό σχέδιο που προέβλεπε ταυτόχρονες επαναστατικές εστίες σε όλη την Μακεδονία, δεν εφαρμόστηκε. Το βάρος έπεσε στον Μοριά και δεν πρόλαβαν να έρθουν ικανές ενισχύσεις.

Η έρευνα φωτίζει τον ρόλο των προσώπων στον ξεσηκωμό και την γενναία στάση της οικογένειας του Εμμανουήλ Παπά, του πλούσιου εμπόρου από τη Δοβίστα Σερρών, που διέθεσε την περιουσία του στον αγώνα και σχεδόν ξεκληρίστηκε. Τέσσερα από τα έντεκα παιδιά του σκοτώθηκαν στις μάχες , ενώ τα υπόλοιπα καταδιώχτηκαν, φυλακίστηκαν και υπέφεραν.

Στο πλευρό του είχε τον οπλαρχηγό Χάψα, που οι εχθροί του φοβόντουσαν ότι θα τους κάνει μια «χαψιά». Είχε ηρωικό τέλος στις φονικές μάχες της Χαλκιδικής.

Η εκπομπή ολοκληρώνεται σε δύο επεισόδια, με αναπαραστάσεις σκηνών του αγώνα και των προσώπων που έπαιξαν ρόλο στην ιστορία. Στο επόμενο επεισόδιο η έρευνα εστιάζει στις μάχες με την υπέρτερη Οθωμανική στρατιά, τον χαλασμό της Κασσάνδρας , τα αντίποινα στο Άγιον Όρος , αλλά και την Θεσσαλονίκη, όπου ο Μπέης αιματοκύλισε τον χριστιανικό πληθυσμό και βασάνισε στον Λευκό Πύργο προεστούς και ιερωμένους.

Η Μηχανή του Χρόνου, προβάλλεται σε επανάληψη την Κυριακή 17 Οκτωβρίου στις 5 το απόγευμα.

Στην εκπομπή μιλούν:

Ιάκωβος Μιχαηλίδης: Καθηγητής Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας ΑΠΘ

Βασίλης Νικόλτσιος: – Συνταγματάρχης ε.α – Ιστορικός ερευνητής

Δημήτρης Παπασταματίου: Επίκουρος Καθηγητής Νεότερης Ελληνικής Ιστορίας ΑΠΘ

Αθανάσιος Καραθανάσης: Ομότιμος καθηγητής ΑΠΘ, Καθηγητής Πανεπιστημίου Λευκωσίας

Ελπίδα Βόγλη: Αναπληρώτρια καθηγήτρια Ιστορίας στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης

Βασίλειος Ν Πάπας: Πρόεδρος Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών

Δημήτρης Νότας: Δήμαρχος Δήμου Εμμανουήλ Παπά

Τάσος Χατζηβασιλείου: Διεθνολόγος

Βασίλης Κάρτσιος: Πρόεδρος Πολιτιστικού Συλλόγου «Εμμανουήλ Παπά» Θεσσαλονίκης

Πορφύριος Προδρομίτης – Καθηγούμενος της Μονής Τιμίου Προδρόμου Σκήτη Βεροίας

Μοναχός Νικόδημος

Μοναχός Κοσμάς: Αρχιγραμματέας Αγίου Όρους

Πατήρ Ιάκωβος Αθανασίου: Πρωτοσύγκελος Ιεράς Μητρόπολης Θεσσαλονίκης