Το άγαλμα του δρομέα της Πλατείας Συντάγματος. Τι σχέση έχει με τον Βεζούβιο και την Πομπηία. Που βρίσκεται το πρωτότυπο

του συνεργάτη ιστορικού Κωνσταντίνου Λαγού

Στην Πλατεία Συντάγματος υπάρχει το μικρό χάλκινο άγαλμα ενός δρομέα. Πρόκειται για αντίγραφο ενός από τα δύο αγάλματα δρομέα που βρέθηκαν κοντά στην Πομπηία.

Συγκεκριμένα τα αγάλματα βρέθηκαν στα μέσα του 18^ου αιώνα στη λεγόμενη «Βίλα των Παπύρων» στο Ερκολάνο, την πόλη που καταστράφηκε μαζί με την Πομπηία από την έκρηξη του Βεζουβίου το 79 μ.Χ. Πρόκειται για δύο από τα πιο ρεαλιστικά αγάλματα της αρχαιότητας και αντιγράφουν έργο του Λύσιππου, του σπουδαίου γλύπτη του 4^ου αιώνα π.Χ.

“Βίλα των Παπύρων”

Όταν περίπου το 1750 ξεκίνησαν οι ανασκαφές στην Πομπηία και το Ερκολάνο (Ηράκλεια ή Ηράκλειον), τις δύο πόλεις που θάφτηκαν στη λάβα και τη στάχτη του Βεζουβίου το 79 μ.Χ. αποκαλύφθηκαν εκπληκτικά έργα τέχνης της αρχαιότητας.

Ένα από τα πρώτα κτήρια που ανασκάφηκαν στο Ερκολάνο ήταν η λεγόμενη «Βίλα των Παπύρων».

Έτσι ονομάστηκε μία ρωμαϊκή βίλα όπου οι αρχαιολόγοι βρήκαν ένα μεγάλο αριθμό παπύρων που υπήρχαν στη βιβλιοθήκη της. Θεωρείται ότι ιδιοκτήτης της βίλας ήταν ο πεθερός του Ιουλίου Καίσαρα, Λεύκιος Καλπούρνιος Πίσων Καισωνίνος (Lucius Calpurnius Piso Caesoninus).

Η βίλα είχε χτιστεί κάτω από το Βεζούβιο και δίπλα στην ακτή. Όσοι έμεναν σε αυτή είχαν ανεμπόδιστη θέα στη θάλασσα.

Η «Βίλα των Παπύρων» είναι μία από τις πιο επιβλητικές βίλες της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας

Η πολυτέλειά της φαίνεται στην εξαίσια αρχιτεκτονική της και τα εξαιρετικά έργα τέχνης που ανακαλύφθηκαν εκεί. Σε αυτά συμπεριλαμβάνονται τοιχογραφίες, κοσμήματα, μεταλλικά αγγεία, χρυσά νομίσματα, και πολλά χάλκινα και μαρμάρινα γλυπτά.

Σε κανένα άλλο κτήριο της ελληνορωμαϊκής αρχαιότητας δεν έχει βρεθεί ως σύνολο ένας τόσο μεγάλος αριθμός τόσων σπουδαίων γλυπτών.

Τα αγάλματα των δρομέων

Ανάμεσα στα γλυπτά ήταν και δύο που απεικονίζουν νεαρούς δρομείς. Τα αγάλματα αυτά είναι από τα πιο ρεαλιστικά της αρχαιότητας. Χρονολογούνται στον 1^ο αιώνα π. Χ. και αντιγράφουν κάποιο χαμένο έργο του Λύσιππου, του σπουδαίου γλύπτη του 4^ου αιώνα π.Χ., που εργάστηκε στην αυλή του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

Εκτός από την τέλεια απόδοση των σωμάτων των δρομέων, στα πρόσωπά τους υπάρχει έντονη εκφραστικότητα.

Τα αγάλματα δείχνουν τους δρομείς στην αφετηρία ενώ έχουν πάρει θέση για την εκκίνηση του αγώνα. Προτάσσουν το αριστερό τους πόδι και σκύβουν ελαφριά μπροστά ώστε να έχουν τη μεγαλύτερη ώθηση μόλις δοθεί το σύνθημα για να τρέξουν.

Έχοντας προτεταμένα τα χέρια τους θα έχουν καλύτερη ισορροπία στο τρέξιμο. Για τον ίδιο λόγο, το δεξί τους χέρι είναι πιο μπροστά σε σχέση με το αριστερό ώστε να υπάρχει ισορροπία και αρμονία με το προτεταμένο αριστερό πόδι.

Ήδη από τα τέλη του 18^ο αιώνα αντίγραφα των αγαλμάτων των δρομέων του Ερκολάνου τοποθετούνταν σε δημόσιους χώρους και κήπους πλουσίων σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες.

Τα αγάλματα στην Ελλάδα

Στην Ελλάδα δύο αντίγραφα στολίζουν εξωτερικό χώρο του Μον Ρεπό, της έπαυλης που ανεγέρθηκε στην Κέρκυρα για την αυτοκράτειρα Ελισάβετ της Αυστρίας, την περίφημη πριγκίπισσα «Σίσι».

Ένα από τα πιο πρόσφατα αντίγραφα είναι αυτό στην Πλατεία Συντάγματος από την πλευρά της οδού Όθωνος.