Το “αέριο του γέλιου” τον 19ο αι. Οι εύποροι διοργάνωναν “πάρτι γέλιου”, αλλά η χρήση του οδήγησε έναν επιστήμονα στην αυτοκτονία. Σήμερα το χρησιμοποιούν οι οδοντίατροι και οι οδηγοί αγώνων ταχύτητας

Το υποξείδιο του αζώτου ή αλλιώς νίτρο συντέθηκε για πρώτη φορά από τον αγγλικό χημικό και φιλόσοφο, Τζόζεφ Πρίστλεϊ το 1772. Πρόκειται για ένα άχρωμο, άφλεκτο και σταθερό αέριο με μια πολύ ελαφριά γλυκιά οσμή το οποίο έγινε γνωστό για τις αναισθητικές, αλλά και ψυχοτρόπες ιδιότητές του τον 18^ο αιώνα.

Σε ηλικία μόλις είκοσι ετών ο χημικός Χάμφρεϊ Ντέιβι ανακάλυψε τις αναισθητικές ιδιότητες του υποξειδίου του αζώτου.

Ο Ντέιβι είχε γοητευτεί από τη Χημεία και ασχολήθηκε με αυτήν από μικρή ηλικία.

Εργαζόταν ως βοηθός του ιατρού Τόμας Μπέντοου, ο οποίος είχε ιδρύσει ένα κάπως παράδοξο για την εποχή ινστιτούτο μελέτης διαφόρων “ιατρικών αερίων” στο Μπρίστολ της Αγγλίας.

Το ινστιτούτο αυτό ήταν εξοπλισμένο με κατάλληλες συσκευές για την παραγωγή και αποθήκευση διαφόρων αερίων σε σχετικά μεγάλες ποσότητες και τη χορήγησή τους σε εθελοντές για να διαπιστωθούν τυχόν θεραπευτικές ιδιότητές τους κυρίως για τη φυματίωση, αλλά και άλλες πνευμονολογικές παθήσεις.

Ο Ντέιβι δοκίμαζε αδίστακτα κάθε αέριο στον εαυτό του και μάλιστα σε μια περίπτωση παρά λίγο να χάσει τη ζωή του, όταν δοκίμασε να αναπνεύσει ένα μίγμα υδρογόνου – μονοξειδίου του άνθρακα.

Ο Ντέιβι ανέλαβε τη μελέτη του υποξειδίου του αζώτου και άρχισε να πειραματίζεται. Το χορηγούσε στον εαυτό του, αλλά και σε επισκέπτες του ινστιτούτου.

Σύντομα διαπίστωσε ότι το αέριο προκαλούσε μια ελαφριά αναισθητική δράση, καθώς μείωσε σημαντικά τον πόνο από το χαλασμένο δόντι που τον ταλαιπωρούσε.

Επιπλέον όμως διαπίστωσε ότι σε πολλές περιπτώσεις η εισπνοή του αερίου προκαλούσε ένα είδος ευφορίας, νευρικού γέλιου και μέθης, που συχνά οδηγούσε αυτόν που το είχε εισπνεύσει σε φαιδρές και ανόητες ενέργειες.

Επειδή το αέριο προκαλούσε μια ευχάριστη αίσθηση που συχνά συνοδευόταν από γέλιο απέκτησε τα ψευδώνυμα “αέριο του γέλιου», «μεθυστικό φυσικό αέριο,” και “αέριο του παραδείσου.”

Κατά την περίοδο του 1800 το υποξείδιο του αζώτου κυκλοφορούσε πλέον στην αγορά ως ψυχαγωγικό ναρκωτικό.

Άρχισαν να διοργανώνονται κοινωνικές συναθροίσεις κυρίως μεταξύ της εύπορης αστικής τάξης, επειδή το αέριο ήταν ακριβό. Στα λεγόμενα «πάρτι γέλιου» οι προσκαλεσμένοι δοκίμαζαν το αέριο σε διάφορες ποσότητες και έτσι έφτασε να αποτελεί ένα είδος LSD της εποχής.

Ακόμη και πλανόδιοι θεατρίνοι, καλούσαν στη σκηνή εθελοντές από το ακροατήριο για να εισπνεύσουν ο ένας μετά τον άλλον υποξείδιο του αζώτου, ως μέρος του προγράμματός τους.

Το αέριο διέλυε τις αναστολές των εθελοντών που το εισέπνεαν και σύντομα τα αστεία τους έκαναν το εκάστοτε ακροατήριο να ξεκαρδίζεται στα γέλια.

Αν και οι περισσότεροι είχαν αναφέρει μεθυστικά και ευχάριστα συναισθήματα υπήρχαν κάποιοι που ανέφεραν μια οδυνηρή εμπειρία με ασυνήθιστη ή παράξενη συμπεριφορά.

Η εφημερίδα Morning Post το 1819 περιέγραφε πως ένας νεαρός που είχε δοκιμάσει το αέριο του γέλιου «ούρλιαζε σαν λύκος, πηδούσε σαν τίγρης έτοιμη να επιτεθεί και σερνόταν στο πάτωμα λέγοντας ότι δεν νιώθει τα πόδια του».

Χρειάστηκε να περάσουν 40 χρόνια μέχρις ότου το αέριο χρησιμοποιηθεί για ιατρικούς σκοπούς.

Η χρήση του ως αναισθητικό, έγινε για πρώτη φορά από τον Αμερικανό οδοντίατρο Γουέλς.

Ο Γουέλς πειραματίστηκε με επιτυχία στον εαυτό του ζητώντας από συνάδελφό του να του πραγματοποιήσει μια εξαγωγή φρονιμίτη. Ωστόσο, το 1845 μια ανεπιτυχής χρήση του αερίου σε νοσοκομείο της Βοστόνης, πιθανώς λόγω χορήγησης μικρότερης ποσότητας αερίου ή ψευδούς αντίδρασης του ασθενούς, κατέστρεψε τη φήμη του ως γιατρού και τον κατέβαλε ψυχικά.

Ο Γουέλς συνέχισε να πειραματίζεται με διάφορες ναρκωτικές ουσίες, αλλά μετά από μια εβδομάδα συνεχών πειραμάτων που έκανε στον εαυτό του με χλωροφόρμιο, περιήλθε σε κατάσταση αμόκ με αποτέλεσμα να διαπράξει αναιτιολόγητες βίαιες ενέργειες.

‘Όταν μετά τη σύλληψή του συνήλθε και κατάλαβε τι είχε κάνει, αυτοκτόνησε.

Η ουσιαστική χρήση του υποξειδίου του αζώτου ως αναισθητικού στην οδοντιατρική άρχισε το 1863 από τον Γκάρντνερ Κόλτον ο οποίος το χρησιμοποίησε σε μια σειρά ιδιόκτητων οδοντιατρικών κλινικών στη Νέα Υόρκη. Μέσα σε τρία χρόνια, ο Κόλτον και οι συνεργάτες του χορήγησαν με επιτυχία το αέριο σε περισσότερους από 25.000 ασθενείς.

Σήμερα πέρα από τη χρήση του στην Οδοντιατρική, το υποξείδιο του αζώτου το χρησιμοποιούν οι οδηγοί αγώνων αυτοκινήτου για να ενισχύσουν την απόδοση του κινητήρα τους, ενώ οι σεφ ζαχαροπλαστικής το βάζουν στην κρέμα σαντιγί για να φουσκώσει.

Η μόδα επιστρέφει

Πριν από λίγα χρόνια το υποξείδιο του αζώτου ξαναέγινε της μόδας στη Βρετανία, με όλο και περισσότερους νέους να “ρουφάνε” μπαλόνια για να «φτιαχτούν».

Η μόδα είχε πάρει ανησυχητικές διαστάσεις, καθώς το «αέριο του γέλιου» πωλούνταν στους πιο πολυσύχναστους δρόμους του Λονδίνου.

Περισσότεροι από 460.000 άνθρωποι ηλικίας 16 έως 24 το χρησιμοποιούσαν ως «ναρκωτικό», αριθμός που αντιπροσωπεύει το 7,6% αυτής της ηλικιακής ομάδας.

Οι χρήστες του αναφέρουν ότι το «αέριο γέλιου» έχει την ίδια επίδραση με μία γραμμή κοκαΐνης, με τη διαφορά ότι δεν είναι παράνομο.

Σύμφωνα με την ερευνητική ομάδα του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου King George στο Λονδίνο το υποξείδιο του αζώτου ευθύνεται για 17 θανάτους μεταξύ 2006 – 2012.

Το πιο πρόσφατο περιστατικό αναφέρθηκε τον Φεβρουάριο του 2014, όταν έγινε γνωστός ο θάνατος του 21χρονου Τζόρνταν Γκάιζ από το Κίντερμινιστε.