Το άδοξο τέλος του Μαγγελάνου. Δολοφονήθηκε πριν ολοκληρώσει τον περίπλου της Γης. Το κατάφεραν 18 εναπομείναντες άνδρες του. Ανάμεσά τους ήταν και ένας Έλληνας

6 Σεπτεμβρίου 1522. Ένα μικρό γνώριμο πλοίο, ταλαιπωρημένο από τα κύματα και τις κακουχίες της ανοιχτής θάλασσας, προσάραξε στο λιμάνι της Σεβίλλης. Στα αμπάρια της «Βικτώρια» επέβαιναν 18 άντρες. Όταν το ταξίδι ξεκίνησε, ήταν 45. Ωστόσο, είχε πετύχει το ακατόρθωτο. Έγινε το πρώτο πλοίο που ολοκλήρωσε με επιτυχία τον περίπλου της γης.

Στις 20 Σεπτεμβρίου του 1519, η ισπανική βασιλική οικογένεια χρηματοδότησε μία φιλόδοξη και παρακινδυνευμένη αποστολή. Θα έστελνε πέντε πλοία παρόμοιας κατασκευής να κάνουν το γύρο του κόσμου. Ένα από αυτά ήταν η «Βικτώρια».

Τα πλοία ήταν σχετικά μικρά και εκ πρώτης όψεως δεν έπειθαν ότι ήταν ικανά να διεκπεραιώσουν την αποστολή που τους είχε ανατεθεί. Ζύγιζαν λιγότερο από 150 τόνους, το μήκος τους άγγιζε τα 20-23 μέτρα και το πλάτος τους δεν ξεπερνούσε τα 7. Σε αυτόν τον περιορισμένο χώρο έπρεπε να συμβιώσουν 45 με 60 άτομα. Συνολικά, το πλήρωμα και των πέντε πλοίων ανερχόταν σε 245 άντρες. Στη «Βικτώρια» επέβαιναν 45. Καπετάνιος του μεγαλύτερου πλοίου, της “Τρινιδάδ”, και επικεφαλής της αποστολής ήταν ο Μαγγελάνος.

Οι συνθήκες ήταν δύσκολες. Μόνο ο καπετάνιος διέθετε δικό του δωμάτιο, οι υπόλοιποι κοιμόντουσαν στο κατάστρωμα, εκτεθειμένοι στον άνεμο και στις βροχές. Εκτός αυτού, το φαγητό ήταν περιορισμένο. Τα γεύματά τους ήταν φτωχά και αποτελούνταν κυρίως από όσπρια, ξηρούς καρπούς, ψωμί και κρασί. Η συμβίωση των μελών του πληρώματος ήταν επίσης επεισοδιακή. Καθώς οι βδομάδες κυλούσαν, οι κόντρες, οι διαφωνίες και οι συγκρούσεις γίνονταν όλο και εντονότερες.

Οι κακουχίες δεν άργησαν να τους καταβάλουν. Μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα, πάνω από πενήντα άντρες πέθαναν από τις αρρώστιες και την πείνα. Είναι χαρακτηριστικό ότι σε στιγμές μεγάλης απόγνωσης, πολλοί είχαν φτάσει στο σημείο να τρώνε τα δέρματα από την αρματωσιά, σκουλήκια, ποντίκια, ακόμη και το πριονίδι από τα ξύλα, για να μην πεθάνουν.

Οι έριδες και η αποστασία των πληρωμάτων

Στις 31 Μαρτίου του 1520, τα πέντε πλοία, παρά τις απώλειες, έφτασαν στην Παταγονία της Αργεντινής, όπου αποφάσισαν να περάσουν το χειμώνα. Εκεί, βρισκόμενοι πλέον στη στεριά, οι έριδες που καλλιεργούνταν όλους αυτούς τους μήνες, βγήκαν στην επιφάνεια.

Κάποιοι από τους καπετάνιους τέθηκαν εναντίον του Μαγγελάνου. Με δολοπλοκίες, κατάφεραν να θέσουν υπό την κυριαρχία τους τα τρία από τα πέντε πλοία, μεταξύ των οποίων βρισκόταν και η «Βικτώρια», ενώ σκότωσαν το «δεξί χέρι» του μεγάλου θαλασσοπόρου όταν προσπάθησε να διαπραγματευτεί μαζί τους.

Τελικά, ο Μαγγελάνος κατάφερε να πάρει πίσω τη «Βικτώρια» από τους αποστάτες. Ωστόσο δεν μπόρεσε να σώσει και τα άλλα δύο. Το δεύτερο πλοίο βυθίστηκε, ενώ το άλλο πήρε το δρόμο της επιστροφής για την Ισπανία. Έτσι, το ταξίδι συνεχίστηκε με τρία πλοία.

Η δολοφονία του Μαγγελάνου στις Φιλιππίνες 

Την άνοιξη του 1521, ένα ακόμη τραγικό γεγονός θα σημάδευε την αποστολή. Η νηοπομπή είχε προσαράξει στις Φιλιππίνες και είχε έρθει σε στενή επαφή με τους ντόπιους. Μάλιστα, ο Μαγγελάνος θέλησε να συμφιλιώσει δύο εχθρικές φυλές ιθαγενών. Στην προσπάθειά του αυτή, οι ιθαγενείς τον σκότωσαν πάνω στο νησί Μακτάν.

Την ίδια περίοδο, οι άντρες της αποστολής αναγκάστηκαν να κάψουν την «Κονσεψιόν», καθώς το πλήρωμα πλέον δεν επαρκούσε για τη συντήρηση τριών πλοίων. Θεώρησαν ότι συνέφερε καλύτερα να μοιραστούν στην «Βικτώρια» και στην «Τρινιδάδ». Έτσι, τον Απρίλιο του 1521 η αποστολή είχε μείνει ακυβέρνητη και τα εναπομείναντα πλοία ήταν μόλις δύο.

Ο νέος καπετάνιος

Τη θέση του Μαγγελάνου πήρε ο Χουάν Σεμπαστιάν Ελκάνο. Ο νέος καπετάνιος κατάφερε να οδηγήσει αισίως τα δύο πλοία μέχρι τις Μολούκες της Ινδονησίας. Εκεί κλήθηκε να πάρει μια δύσκολη απόφαση. Έκρινε ότι η «Τρινιδάδ» έμπαζε νερά από πολλά σημεία και ήταν επικίνδυνο να συνεχίσει. Έτσι, έδεσε το πλοίο σε ένα τοπικό λιμάνι για επισκευή και εναπόθεσε όλες του τις ελπίδες στην «Βικτώρια».

Τελικά ο φιλόδοξος θαλασσοπόρος τα κατάφερε. Στις 6 Σεπτεμβρίου του 1522 η «Βικτώρια» έπλευσε και πάλι, μετά από απουσία τριών χρόνων, σε ισπανικά νερά. Από τους 251 άντρες που είχαν πάρει μέρος στην αποστολή, πίσω με τη «Βικτώρια» επέστρεψαν μόλις 18. Ανάμεσά τους βρισκόταν κι ένας Έλληνας, ο ναυπλιώτης Νικόλαος, του οποίου το επώνυμο δεν έχει διασωθεί.

Η υποδοχή της ήταν πανηγυρική. Άλλωστε, το επίτευγμα που είχε καταφέρει ήταν τεράστιο. Η «Βικτώρια» έγινε το πρώτο πλοίο που ολοκλήρωσε με επιτυχία τον περίπλου της γης, θέτοντας τις βάσεις της εμπορικής και πολιτισμικής ένωσης Ευρώπης, Ασίας και Αμερικής. Χάρη στο ταξίδι της «Βικτώρια», διαπιστώθηκε με βεβαιότητα η καμπυλότητα της γης, επιβεβαιώθηκε ότι η Αμερική είναι ξεχωριστή ήπειρος και κυρίως, μπόρεσε να χαρτογραφηθεί με πολύ μεγαλύτερη ακρίβεια ο τότε κόσμος. Στην ουσία, η «Βικτώρια» σήμανε την απαρχή της παγκοσμιοποίησης, χαρτογράφησε τους θαλάσσιους δρόμους και έφερε τον δυτικό άνθρωπο για πρώτη φορά σε επαφή με μια ακριβή εικόνα του πλανήτη στον οποίο ζει.

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Την έκλεψαν, αρρώστησε, αδυνάτισε, τραυματίστηκε, εγκλωβίστηκε στα σύνορα. Το συναρπαστικό ταξίδι της πρώτης γυναίκας που έκανε το γύρο του κόσμου με μια μοτοσυκλέτα BMW