Τι συμβολίζει ο παραδοσιακός χορός της Τράτας στα Μέγαρα. Η σχέση με τον Άγ. Ιωάννη που αποκάλεσαν «Χορευταρά»

Στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς συμπεριλήφθηκε ο χορός της Τράτας. Πρόκειται για έναν ξεχωριστό χορό, μοναδικό στην Ελλάδα, με ρίζες που, σύμφωνα με προφορικές μαρτυρίες, φτάνουν έως την αρχαιότητα.

Η καθιέρωσή του τοποθετείται στην περίοδο της Τουρκοκρατίας. Το έθιμο αναβιώνει κάθε Τρίτη μετά το Πάσχα, στα Μέγαρα.

Δεν υπάρχουν καταγεγραμμένες ιστορικές ή επιστημονικές πηγές που να τεκμηριώνουν την προέλευση του χορού. Ωστόσο, λαογράφοι και ερευνητές βασίζονται στη διατήρηση της προφορικής παράδοσης.

Σύμφωνα με αυτήν, ο χορός καθιερώθηκε όταν οι κάτοικοι των Μεγάρων, επιδιώκοντας να διαφυλάξουν τη θρησκευτική τους ταυτότητα, ζήτησαν από τον Οθωμανό διοικητή να ξαναχτίσουν έναν ναό.

Έλαβαν άδεια υπό τον όρο ότι θα ολοκλήρωναν την ανοικοδόμησή του μέσα σε μία μόνο ημέρα. Με αφοσίωση και πίστη, οι Μεγαρίτες κατάφεραν να τελειώσουν τον ναό πριν τη δύση του ηλίου, αφιερώνοντάς τον στον Άγιο Ιωάννη, τον οποίο αποκάλεσαν «Χορευταρά».

Σε ένδειξη χαράς και ευγνωμοσύνης, οι νέες της περιοχής χόρεψαν πιασμένες χιαστί, όπως ακριβώς γίνεται μέχρι σήμερα.

Ο χορός της Τράτας θεωρείται πως μιμείται την κίνηση των ψαράδων καθώς σύρουν τα δίχτυα τους, γεγονός που του έδωσε και την ονομασία του.

Παράλληλα, κάποιοι ερευνητές συνδέουν την καταγωγή του με μια τοιχογραφία που ανακαλύφθηκε σε τάφο στους Ρούβους της Απουλίας, χρονολογούμενη γύρω στο 400 π.Χ., υποστηρίζοντας ότι πρόκειται για έναν χορό με πανάρχαια καταγωγή και μεγάλη σημασία.

Άλλοι αναφέρουν ότι ο συγκεκριμένος χορός δεν σχετίζεται με την τράτα, καθώς αν είχε τέτοια προέλευση, θα επρόκειτο για ανδρικό χορό.

Σύμφωνα με αυτούς, τελούταν την τρίτη πανσέληνο της άνοιξης, δηλαδή μετά την εαρινή ισημερία, αντίστοιχα με τον εορτασμό του Πάσχα σήμερα. Η αρχική του ονομασία ήταν «χορός της Τρίτας», δηλαδή της τρίτης ημέρας, και εκτελούνταν από γυναίκες, όπως συμβαίνει και σήμερα.

Μια από τις πιο χαρακτηριστικές περιγραφές του χορού είχε δώσει ο Γραμματέας της Γαλλικής πρεσβείας, που επισκέφθηκε τα Μέγαρα το 1878. Ανέφερε ότι ο χορός, με ρίζες που φαίνεται να χάνονται στην αρχαιότητα, αποπνέει μια χαριτωμένη αγνότητα, ενώ ταυτόχρονα συνδυάζει μελαγχολική ομορφιά και κομψότητα.

Παρουσιάζεται ως ένα θρησκευτικό σύμβολο, ή ίσως ακόμα και ως μια ιεροτελεστία λατρευτικού χαρακτήρα.

Οι γυναίκες που συμμετέχουν στον χορό φορούν την παραδοσιακή φορεσιά των Μεγάρων, μια ενδυμασία μοναδική στο είδος της στην Ελλάδα, και συνοδεύουν τον χορό τραγουδώντας παραδοσιακά τραγούδια.

Ο Πλάτωνας αναφέρει ότι οι θεοί δημιούργησαν τον χορό ως έκφραση της χαράς που απορρέει από τη λατρευτική διαδικασία.

Ως έννοια, ο χορός αποτελεί έναν τρόπο επικοινωνίας με τη φύση, εναρμονισμένο πλήρως με τον συλλογικό του χαρακτήρα. Έτσι, προσέφερε τη δυνατότητα τόσο για ομαδική λατρεία όσο και για ατομική έκφραση.

Αρχική εικόνα: Youtube