Τι σχέση έχουν οι σπίνοι με τη θεωρία της εξέλιξης; Το ταξίδι του Δαρβίνου στα νησιά Γκαλάπαγκος και τα πουλιά που τον ενέπνευσαν να διατυπώσει τη θεωρία της εξέλιξης

Των Τζον Λόϋντ & Τζον Μίτσινσον

Το μεγάλο πάθος του νεαρού Κάρολου Δαρβίνου ήταν το κυνήγι άγριων ζώων. Όταν ήταν φοιτητής στο Κέιμπριτζ, όποτε άρχιζε η περίοδος του κυνηγιού, τα χέρια του έτρεμαν από τη συγκίνηση σε βαθμό που σχεδόν δυσκολευόταν να γεμίσει το όπλο του.

Ήταν ενθουσιώδης ερασιτέχνης  βιολόγος και θηρευτής απολιθωμάτων, ενώ επιθυμούσε διακαώς να δει τους Τροπικούς. Έτσι υπέβαλε αίτηση ως “αξιότιμος φυσιοδίφης” να συμμετάσχει στη δεύτερη ερευνητική αποστολή του πλοίου Μπιγκλ. Παραλίγο να μην πάρει τη δουλειά: ο καπετάνιος ήταν οπαδός του φυσιογνωμισμού και θεωρούσε ότι η μύτη του Δαρβίνου μαρτυρούσε μια τάση προς την οκνηρία. Ο Κάρολος σημείωσε αργότερα: “Θεωρώ πως εκ των υστέρων διαπίστωσε με ικανοποίηση ότι η μύτη μου τον είχε παραπλανήσει”.

Λέγεται πως κατά τη διάρκεια του ταξιδιού ο Δάρβινος παρατήρησε ότι οι σπίνοι είχαν διαφορετικά ράμφη σε διάφορα νησάκια των Γκαλάπαγκος, γεγονός που τον οδήγησε στην υπόθεση ότι κάθε τύπος είχε προσαρμοστεί στο συγκεκριμένο περιβάλλον και είχε εξελιχτεί από έναν κοινό πρόγονο. Είναι αλήθεια πως η θεωρία του Δαρβίνου για την εξέλιξη μέσω της φυσικής επιλογής προέκυψε ενώ βρισκόταν στο Μπιγκλ, όμως δεν είχε την παραμικρή σχέση με τους σπίνους. Αν και ο Δαρβίνος συνέλεγε δείγματα σπίνων από τα Γκαλάπαγκος, πέρασαν χρόνια πριν να δείξει ενδιαφέρον γι’ αυτά. Εκείνη την περίοδο δεν είχε γνώσεις ορνιθολόγου και δεν ήξερε καν ότι οι σπίνοι προέρχονταν από διαφορετικά είδη. Όχι ότι θα άλλαζαν και πολλά αν το ήξερε, αφού δεν τους είχε καταγράψει, ώστε να ξέρει που τους είχε πιάσει. Τους ανέφερε παρεμπιπτόντως στα ημερολόγιά του, ενώ στην Καταγωγή των Ειδών δεν υπάρχει η παραμικρή αναφορά.

Οι μίμοι οι πολύγλωσσοι ήταν άλλη ιστορία. Οι διαφορές ανάμεσα στους πληθυσμούς δύο κοντινών νησιών είχαν εξάψει την περιέργεια του Δαρβίνου και γι’αυτό άρχισε να καταγράφει προσεκτικά κάθε μίμο που συναντούσε. Σταδιακά, όπως φανερώνουν τα σημειωματάριά του, άρχισε να συνειδητοποιεί ότι τα είδη δεν παρέμεναν αναλλοίωτα: άλλαζαν με την πάροδο του χρόνου. Από τη συγκεκριμένη παρατήρηση προέκυψαν όλες οι επόμενες θεωρίες περί εξέλιξης.

Επειδή οι σπίνοι αποτελούν τέλειο παράδειγμα για τις θεωρίες του Δαρβίνου σε πρακτικό επίπεδο, μεταγενέστεροι επιστήμονες υπέθεσαν ότι αυτά τα πτηνά που τον ενέπνευσαν. Ένας από αυτούς ήταν ο εξελικτικός βιολόγος Ντέιβιντ Λακ, οποίος με το βιβλίο του “Οι Σπίνοι του Δαρβίνου” εδραίωσε την ιδέα στη λαϊκή συνείδηση.

Το ταξίδι του Δαρβίνου για το ταξίδι του Μπιγκλ γνώρισε αμέσως επιτυχία, ενώ η συγκεκριμένη αποστολή έκανε διάσημο και τον καπετάνιο. Ο Ρόμπερτ Φιτζρόυ έγινε στη συνέχεια αντιναύαρχος, γενικός κυβερνήτης της Νέας Ζηλανδίας και εφευρέτης της πρόγνωσης του καιρού- μια από τις θαλάσσιες περιοχές νότια της Βρετανίας φέρει το όνομά του.

Και οι σπίνοι έγιναν διάσημοι, όπως γνωρίζουμε. Τα δεκαπέντε είδη των Geospizinae εξακολουθούν να είναι γνωστά στις μέρες μας ως Σπίνοι του Δαρβίνου – αν και αποδείχτηκε ότι δεν είναι καν σπίνοι, αλλά ένα διαφορετικό είδος πτηνού που ονομάζεται φλώρος.

ΠΗΓΗ: Το βιβλίο ολικής άγνοιας, Τζον Λόϋντ & Τζον Μίτσινσον, εκδόσεις ΠΑΤΑΚΗ

 Διαβάστε επίσης: 20 εκατομμύρια Κινέζοι σκοτώθηκαν στον δεύτερο παγκ. πόλεμο και 200.000 Κινέζες «εργάστηκαν» με τη βία σε ιαπωνικούς οίκους ανοχής. Γιατί ο Μάο Τσε Τουνγκ ευχαρίστησε τους Ιάπωνες