Τι σχέση έχει η περιοχή “No Man’s Land” με τη Μόρντορ, οι θηριωδίες του Α΄Παγκοσμίου με τη Μέση Γη, οι Γερμανοί με τα Ορκ και οι στρατιώτες με τα Χόμπιτ;

Ο Τόλκιν εμπνεύστηκε τον Άρχοντα των Δαχτυλιδιών από τις εμπειρίες του στα φονικά μέτωπα του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Τι απάντησε όταν τον ρώτησαν εάν τα Ορκ αντιπροσώπευαν τους Γερμανούς;

Ο συγγραφέας των βιβλίων του Άρχοντα των Δαχτυλιδιών και του Χόμπιτ πολέμησε στη Μάχη του Σομ και είδε από κοντά τις φρικαλεότητες του πολέμου.

Αν και ποτέ δεν μίλησε για τον καιρό που υπηρέτησε στον Βρετανικό Στρατό, ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος επηρέασε τον Τόλκιν, κάτι που φαίνεται κυρίως στην συγγραφή του Άρχοντα των Δαχτυλιδιών.

Ο Τόλκιν φαίνεται ότι ανέσυρε από τη μνήμη του εικόνες από το Δυτικό Μέτωπο και τις ενέταξε μέσα στα βιβλία του. Η περιγραφή των τοπίων στον “Άρχοντα των Δαχτυλιδιών” μοιάζουν με τα ερειπωμένα τοπία του αποκαλούμενου Μεγάλου Πολέμου.

«Τα Dead Marshes (βαλτώδης περιοχή με άψυχα κορμιά που κοιτούν τον ουρανό) οφείλουν τη δημιουργία τους στη Βόρεια Γαλλία μετά την Μάχη του Σομ», είχε αναφέρει σε ένα γράμμα ο σπουδαίος συγγραφέας.

Η περιοχή “No Man’s Land” ήταν στην ουσία μια άγονη γραμμή μεταξύ των γερμανικών και γαλλικών χαρακωμάτων. Μια περιοχή νεκρή με κατεστραμμένα κτήρια, λάσπη, μπάζα, μεγάλους κρατήρες από τις αμέτρητες οβίδες και άπειρα συρματοπλέγματα.

Το τοπίο γινόταν πιο καταθλιπτικό και φρικαλέο με τα χιλιάδες πτώματα που βρίσκονταν εκτεθειμένα και γίνονταν τροφή για τους αμέτρητους αρουραίους.

Η παρομοίωση του “No Man´s Land” με το εφιαλτικό τοπίο της Μόρντορ είναι αναπόφευκτη.

Η Μόρντορ είναι μια ξερή, αχανής περιοχή γεμάτη με λάκκους.

Όπως η άγονη γραμμή μεταξύ των χαρακωμάτων, έτσι και στην Μόρντορ δεν υπάρχει ζωή πέρα από τους στρατιώτες του Εχθρού. Ο Σάουρον έχει καταστρέψει το φυσικό περιβάλλον και τίποτα δεν μπορεί να καρποφορήσει.

Ο Φρόντο Μπάγκινς και ο Σαμ Γκάμγκι είναι η προσωποποίηση των βασανισμένων στρατιωτών του Πολέμου

Η κουραστική πορεία των δύο Χόμπιτ που έκαναν μέχρι να καταστρέψουν το Δαχτυλίδι, μοιάζει με το φυσικό και ψυχολογικό μαρτύριο που αντιμετώπισαν οι στρατιώτες στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Η ανείπωτη πείνα και δίψα των δύο φίλων παραλληλίζεται με την πείνα και δίψα των στρατιωτών στα χαρακώματα.

Οι στρατιώτες στο πεδίο μάχης δεν κουβαλούσαν μαζί τους φαγητό και νερό.

Οι ανελέητοι βομβαρδισμοί διέκοπταν πολλές φορές την τροφοδοσία και αρκετές φορές, στρατιώτες που βρίσκονταν στην πρώτη γραμμή και σε θέσεις παρατήρησης ήταν αδύνατο να προμηθευτούν φαγητό και νερό.

Η άσχημη κατάσταση εντεινόταν το καλοκαίρι όταν συχνά δεν υπήρχε πόσιμο νερό στο πεδίο της μάχης.

Τα Ορκ και οι ομοιότητες με τον Γερμανικό στρατό

Πολλές φορές έχει αναφερθεί ότι τα Ορκ, τα σκοτεινά πλάσματα που πολεμούσαν για τον Σάουρον αντιπροσώπευαν τους Γερμανούς στρατιώτες.  Σίγουρα υπάρχουν ομοιότητες.

Τα Ορκ για πολλούς μελετητές του έργου του Τόλκιν, παραπέμπουν σε καρικατούρες των γερμανικών στρατευμάτων στα πολεμικά χαρακώματα.

Οι Γερμανοί όταν κατέλαβαν το Βέλγιο και την Γαλλία διέπραξαν κτηνωδίες κατά του άμαχου πληθυσμού, έκαψαν βιβλιοθήκες και σκοπίμως κατέστρεψαν κτήρια ιστορικής σημασίας.

Η άποψη ότι τα Ορκ έμοιαζαν με την πολεμική μηχανή της Βέρμαχτ, ενισχύθηκε με τα εγκλήματα των Γερμανών κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο όταν προχώρησαν σε ακραίες πράξεις με ολοκαυτώματα και γενοκτονίες.

Ο ίδιος ο Τόλκιν διέψευσε ότι τα Ορκ αντιπροσώπευαν ένα συγκεκριμένο έθνος, πόσο μάλλον τους Γερμανούς.

«Έχω πει και άλλη φορά, ότι ακόμη και τα δαιμόνια/goblins (ανήκουν στα Ορκ) δεν ήταν από την αρχή κακά. Ήταν διεφθαρμένα. Ποτέ δεν ένιωθα έτσι για τους Γερμανούς».

Πόλεμος δίχως τέλος

Το χρονικό του Πολέμου του Δαχτυλιδιού παρουσιάζει ομοιότητες κυρίως με τον Πρώτο Παγκόσμιο.

Το αίσθημα ότι ο πόλεμος δεν θα τελειώσει ποτέ φαίνεται ξεκάθαρα και στον Άρχοντα των Δαχτυλιδιών.

Ο πόλεμος εναντίον του Σάουρον και των Σκοτεινών Δυνάμεων δεν παύει ποτέ.

Όλες οι νίκες είναι παροδικές, όπως από την αρχή της ιστορίας αναφέρει ο μάγος Γκάνταλφ.

«Πάντα μετά από κάθε νίκη και ανάπαυλα, η Σκιά παίρνει διαφορετική μορφή και μεγαλώνει ξανά».

Τα Χόμπιτ είναι οι βετεράνοι στρατιώτες

Η μοίρα του Φρόντο, του Σαμ και των δίδυμων Μέρι και Πίπιν μετά την καταστροφή του Δαχτυλιδιού και την επιστροφή τους στο σπίτι τους στο φιλήσυχο Σάιρ, αντανακλά τη μοίρα των στρατιωτών που επέστρεψαν στην πατρίδα τους μετά τον πόλεμο.

Ο Μέρι και ο Πίπιν δεν γνώρισαν τον τρόμο και το έντονο ψυχολογικό βάρος που βίωσαν ο Φρόντο και ο Σαμ, στην προσπάθεια τους να καταστρέψουν το Δαχτυλίδι στο Βουνό Ντουμ.

Παρόλο που πολέμησαν και τραυματίστηκαν δεν υποβλήθηκαν στο μαρτύριο που πέρασαν ο Σαμ και ο Φρόντο.

Τα βιώματα του Φρόντο και του Σαμ ήταν βγαλμένα από την κόλαση και αντικατόπτριζαν αυτό που πέρασαν οι στρατιώτες των χαρακωμάτων.

Ο Τζον Ρόναλντ Τόλκιν και ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος

Όταν η Αγγλία κήρυξε πόλεμο στη Γερμανία το 1914, ο Τόλκιν σπούδαζε Αγγλική γλώσσα και λογοτεχνία στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης.

Το 1915 μετά την απόκτηση του πτυχίου του, ο Τόλκιν στρατολογήθηκε στον Νέο Στρατό, τον εθελοντικό στρατό που αργότερα συγχωνεύτηκε με τον βρετανικό επαγγελματικό στρατό.

Ο Τόλκιν υπηρέτησε ως ανθυπολοχαγός στο 11ο τάγμα του Lancashire Fusiliers και πολέμησε στην πρώτη γραμμή στη μάχη του Σομ.

Τρεις μήνες μετά την ανάθεση του ως ανθυπολοχαγός, ο Τόλκιν επέστρεψε στην Βρετανία, καθώς υπέφερε από βαρύ πυρετό που προκλήθηκε από τσιμπήματα ψείρας.

Μετά την ανάρρωσή του ταλαιπωρήθηκε από γαστρεντερίτιδα και δεν επέστρεψε στα γαλλικά χαρακώματα.

Κατά την παραμονή του στο νοσοκομείο ξεκίνησε να διαμορφώνει στο μυαλό του και να πρωτογράψει την ιστορία του Χόμπιτ και του Άρχοντα των Δαχτυλιδιών.

Ο Μεγάλος Πόλεμος αντιπροσώπευε όσα ο Τόλκιν μισούσε.

Την καταστροφή της φύσης, την τρομακτική επιβολή της τεχνολογίας, την διαφθορά της εξουσίας και τον θρίαμβο της βιομηχανοποίησης.

Ο πόλεμος διέκοψε τη λαμπρή του καριέρα και τον ανάγκασε να μείνει μακριά από τη γυναίκα του που την παντρεύτηκε το 1916. Εξαιτίας του, έχασε στην μάχη τους δύο καλύτερους φίλους του και έβλαψε την υγεία του.

Πέρα όμως από τις αρνητικές συνέπειες έδωσε στον συγγραφέα «τροφή» για τα λογοτεχνικά του έργα, αλλά και την δυνατότητα να εκτιμήσει περισσότερο τις αρετές των συνηθισμένων ανθρώπων που μάχονται για την ελευθερία τους, τη δύναμη της φιλίας και της γενναιότητας, αλλά και την ομορφιά και την ελπίδα που μπορεί να ξεμυτίσει από το πιο σκοτεινό σημείο, όπως φαίνεται και στις φαντασιακές ιστορίες της Μέσης Γης.

Διαβάστε επίσης στη “ΜτΧ”: «Όποιος δεν καταλαβαίνει τη σιωπή σου δεν καταλαβαίνει και τα λόγια σου». Αποφθέγματα από τον «Άρχοντα των δακτυλιδιών»…