Τι σχέση έχει ο Άγιος Σώστης στη Συγγρού με τον βασιλιά Γεώργιο Α΄ και την απόπειρα δολοφονίας του. Γιατί ο λαός τη θεώρησε σκηνοθετημένη και τι απέγιναν οι δράστες

Η δολοφονική επίθεση της 5^ης Μαρτίου 1913  κατά του βασιλιά δεν ήταν η μοναδική που έγινε με στόχο τον Γεώργιο Α’. Είχε προηγηθεί η αποτυχημένη απόπειρα του 1898, μερικούς μήνες μετά την ήττα της Ελλάδας στον ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897.

Το απόγευμα της 14ης Φεβρουαρίου, ο βασιλιάς και η κόρη του Μαρία επέστρεφαν με τη βασιλική άμαξα στην Αθήνα μετά από περίπατο στην περιοχή του Παλαιού Φαλήρου.

Καθώς βρίσκονταν στη θέση Ανάλατος, κατά μήκος της λεωφόρου  Συγγρού που τότε ονομαζόταν Φαλήρου – Αθηνών, η άμαξα δέχτηκε πυροβολισμούς από τον 38χρονο δημοτικό υπάλληλο Γιώργο Καδρίτση και τον 26χρονο οικοδόμο Ιωάννη Κυριακού ή Γεωργίου, οι οποίοι είχαν στήσει ενέδρα.

Χαρακτηριστικό είναι το ρεπορτάζ που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Εμπρός την επόμενη ημέρα : “Δεν είχε […] υπερβεί η βασιλική άμαξα, ήρεμα βαδίζουσα, το ήμισυ της οδού, ότε παρά την θέσιν Ανάλατος, ευρισκομένη μεταξύ του πρώτου σταθμού και της μακράς παράγκας της κειμένης επί της μεγάλης οδού και της διακλαδώσεως αυτής, δύο άνδρες φέροντες όπλα Γκρα, και κατερχόμενοι προς το δεξιόν της ανερχομένης αμάξης μέρος, έστησαν αίφνης αποτόμως και λαβόντες στάσιν πυροβολούντος επυροβόλησαν αμφότεροι κατά της βασιλικής αμάξης, ανεπιτυχώς μεν  κατ΄ευτυχίαν, κατά του Βασιλέως και της πριγκιπίσσης, επιτυχόντες όμως δια δευτέρας και τρίτης επαναλήψεως των πυροβολισμών των, τον επί του εμπροσθίου μέρους καθήμενον κυνηγόν της Α. Μεγαλειότητος κ. Νέρην”.

Η απόπειρα συνοδεύτηκε από πλήθος διαδόσεων και φημών. Στην κοινή γνώμη δημιουργήθηκε η εντύπωση ότι ήταν σκηνοθετημένη, ώστε ο βασιλιάς να προκαλέσει τη συμπάθεια του λαού.

Η στρατιωτική ήττα του προηγούμενου έτους είχε δημιουργήσει ένα βίαιο αντιμοναρχικό ρεύμα ανάμεσα στους πολίτες και τους αξιωματικούς του στρατού, που θεωρούσαν υπεύθυνη την πολιτική των ανακτόρων, κάτι που υιοθέτησε και μερίδα του Τύπου της εποχής.

Η σύλληψη και η δίκη των δραστών

Οι δράστες συνελήφθησαν την επόμενη ημέρα και στις 19 Μαρτίου καταδικάστηκαν σε θάνατο. Ο Γεώργιος Α΄, προκειμένου να διασκεδάσει τις αιτιάσεις περί σκηνοθετημένης απόπειρας, αρνήθηκε να απονείμει χάρη στους δύο δράστες, αν και η ποινή τους είχε θεωρηθεί από όλους τους παράγοντες ως ιδιαιτέρως αυστηρή.

Κατά τη διάρκεια της δίκης, ο πρόεδρος του δικαστηρίου επιδίωξε να διερευνήσει και το ενδεχόμενο οι δράστες να συνδέονταν με αναρχικούς κύκλους.

“Όχι, δεν είμεθα αναρχικοί, δεν γνωρίζουμε καν τι ακριβώς σημαίνει η λέξις αυτή”, απάντησε σθεναρά ο Καρδίτσης

Ο κατηγορούμενος απολογούμενος είπε:

“Ο Τύπος και ολόκληρος η κοινή γνώμη εγνώριζεν και έλεγεν ότι ο βασιλεύς και οι υπουργοί του ήσαν οι αίτιοι του επαίσχυντου πολέμου. Απεφάσισα να εκδικήσω την προβληθείσαν τιμήν της πατρίδος μου και δια τούτο εξετέλεσα την πράξιν. […] Και αλλού σκοτώνονται οι βασιλείς. Μολονότι δεν είμαι αναρχικός, με εδίδαξαν οι αναρχικοί πώς πρέπει να εξοντώνονται οι υπαίτιοι των δεινών της χώρας των”.

Αν και η επικρατέστερη ιστορική εκδοχή είναι αυτή της μεμονωμένης πράξης που υπαγορεύτηκε από τον πατριωτικό φανατισμό των δραστών, ο ιστορικός Γιάννης Κορδάτος, υποστήριξε την άποψη πως οι δύο δράστες έδρασαν σύμφωνα με τις οδηγίες αξιωματικών του Γερμανικού Επιτελείου Στρατού, έχοντας λάβει διαβεβαιώσεις πως δεν θα έχουν συνέπειες για την πράξη τους.

Η ποινή, παρόλα αυτά, εκτελέστηκε στις 5:30 το πρωί της 27ης Απριλίου του 1898 στις φυλακές Παλαμηδίου στο Ναύπλιο.

Τον Νοέμβριο του 1902 εγκαινιάστηκε στο σημείο της απόπειρας επιβλητικός ναός, αφού όμως ανέφεραν ανακτορικοί κύκλοι “ο Θεός σώζει τον Βασιλέα  και το Έθνος”.

Πρόκειται για τη γνωστή σήμερα εκκλησία του Αγίου Σώστη, που βρίσκεται στην περιοχή του Νέου Κόσμου στη Λ. Συγγρού.

Την απόπειρα δολοφονίας κατά του βασιλιά της Ελλάδας στη Συγγρού, αλλά και την εκτέλεσή του το 1913 στη Θεσσαλονίκη ερεύνησε και παρουσιάζει η “Μηχανή του Χρόνου” με το Χρίστο Βασιλόπουλο την Δευτέρα 5 Μαρτίου στις 21.00 από το COMOTE HISTORY.

Η τρομοκρατία στην Ελλάδα τον 19ο αιώνα

Στην Ελλάδα, ως “τρομοκρατικές ενέργειες” εκείνης της περιόδου θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν οι πράξεις των “ληστών των ορέων”, που περιλάμβαναν απαγωγές πολιτικών και πολιτών, κλοπές και ληστείες τραπεζών, δολοφονίες.

Τον Σεπτέμβριο του 1861, έγινε η απόπειρα δολοφονίας της βασίλισσας Αμαλίας, όταν είχε φουντώσει η λαϊκή δυσαρέσκεια σε βάρος του βασιλιά Όθωνα που κατηγορούταν για αυταρχική διακυβέρνηση, δεσποτισμό και παραβίαση του συντάγματος

Τον Απρίλιο του 1870 στο Δήλεσι της Αττικής, η συμμορία του λήσταρχου Τάκου Αρβανιτάκη απήγαγε εννέα ξένους περιηγητές για την επίδοση λύτρων. Οι γνωστοί “Αρβανιτάκηδες” δολοφόνησαν  τους περισσότερους από τους ομήρους τους.

Το τρομοκρατικό φαινόμενο πήρε “αυθεντικότερες” διαστάσεις κατά τη δεκαετία του 1890, κυρίως λόγω της δυναμικής εμφάνισης στη χώρα του αναρχικού κινήματος, πρωτίστως στην Πάτρα και δευτερευόντως στον Πύργο και άλλες πόλεις.

Σε κάθε περίπτωση, η απόπειρα κατά του βασιλιά κατέδειξε πως η άσκηση ατομικής τρομοκρατίας, που σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες αποτελούσε την κυρίαρχη τάση στην δράση του αναρχικού κινήματος, είχε αρχίσει να διεισδύει και στα ήθη της ελληνικής πολιτικής σκηνής, έστω και με περιορισμένη απήχηση. Παράλληλα, την ίδια περίοδο άρχισαν να κάνουν την εμφάνισή τους και περιστατικά κλοπών και “απαλλοτριώσεων” από αναρχικούς σε βάρος επιχειρηματιών, εμπόρων και γενικότερα εκπροσώπων του “πλούτου”.

Πληροφορίες αντλήθηκαν από: Ξεχασμένα πρωτοσέλιδα, ρεπορτάζ από τη νεοελληνική μικροϊστορία, Γιάννης Ράγκος, Εκδόσεις POLARIS.

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Τι κρύβεται πίσω από τη μυστηριώδη δολοφονία του βασιλιά Γεωργίου Α’ με περίστροφο στη Θεσσαλονίκη. Ο δράστης συνελήφθη αλλά έπεσε από το παράθυρο, ενώ βρισκόταν στο κρατητήριο. Βίντεο με όλα τα πιθανά σενάρια…