Τι ήταν το περίφημο εκκρεμές του Φουκώ; Ο επιστήμονας που μέτρησε με ακρίβεια την ταχύτητα του φωτός, έπασχε από στραβισμό, ήταν φιλάσθενος και έφυγε μόλις 49 χρόνων

«Το Εκκρεμές του Φουκό»

Τον Φεβρουάριο του 1851, ο Φουκό παρουσίασε στην Μεσημβρινή Αίθουσα του Αστεροσκοπείου του Παρισιού, το πείραμα που αποδείκνυε την κίνηση της Γης γύρω από τον άξονά της.

Η κατασκευή ήταν απλή.

Μία μεταλλική σφαίρα κρεμόταν από ένα σκοινί πολλών μέτρων. Σε αδρανή κατάσταση, η μεταλλική μπάλα κρεμόταν κατακόρυφα.

Η μπάλα σε κίνηση, περιστρεφόταν γύρω από την θέση ηρεμίας της σε συγκεκριμένες κατευθύνσεις.

Εάν η Γη δεν περιστρεφόταν, η σφαίρα θα κινούταν στην πάντα στην ίδια θέση.

Με αυτό τον τρόπο ο Φουκό έδειξε και απτά πλέον ότι η Γη κινείται.

Εξαιτίας της κίνησης της Γης, το εκκρεμές ταλαντώνεται συνέχεια σε συγκεκριμένες κατευθύνσεις.

Αν θέσουμε την θέση εκκίνησης του εκκρεμούς στον Βόρειο Πόλο, η σφαίρα θα επιστρέψει στην θέση της έπειτα από 12 ώρες.

Πρώτα χρόνια

Ο Φουκό γεννήθηκε στη Γαλλία στις 18 Σεπτεμβρίου το 1819.

Ο πατέρας του ήταν εκδότης και είχε γίνει ιδιαίτερα δημοφιλής για την πετυχημένη έκδοση μιας πολυτελούς σειράς βιβλίων που αφορούσε την ιστορία της Γαλλίας.

Καθώς η υγεία του ήταν ιδιαίτερα ασταθής, ο πατέρας του Φουκό αποφάσισε να συνταξιοδοτηθεί νωρίτερα και να μετακομίσει μαζί με την οικογένειά του στην εξοχή, μακριά από την αποπνικτική ατμόσφαιρα του Παρισιού.

Δυστυχώς, δεν κατάφερε να ξεπεράσει τα προβλήματα υγείας του και όταν ο Φουκό έκλεισε τα 9, ο πατέρας του πέθανε.

Η μητέρα του αποφάσισε να επιστρέψουν στον Παρίσι.

Ο Φουκό δεν ήταν ιδιαίτερα επιμελής στις σπουδές του και μάλλον τεμπέλιαζε παρά μελετούσε.

Τα χέρια του «έπιαναν» και περνούσε πάρα πολλές ώρες συναρμολογώντας μεγάλες και πολύπλοκες κατασκευές.

Εξαιτίας της υγείας και της μάλλον άχαρης νεανικής του εμφάνισης, προτιμούσε να μένει στο σπίτι του και να γεμίζει την μοναξιά του με ευφάνταστες δημιουργίες.

Είχε στραβισμό, από το ένα μάτι έβλεπε μακριά και από το άλλο κοντά. Ήταν κοντός και ασθενούσε πολύ συχνά.

Αποφάσισε να σπουδάσει Ιατρική στο Παρίσι και συγκεκριμένα χειρουργική επειδή του άρεσαν οι λεπτοδουλειές με τα χέρια.

Ήταν κάτι που προτιμούσε και η μητέρα του.

Από την πρώτη κιόλας μέρα που επισκέφτηκε το χειρουργείο, συνειδητοποίησε ότι η χειροτεχνία και η χειρουργική δεν ήταν το ίδιο.

Μόλις αντίκριζε αίμα, χλόμιασε και ζαλιζόταν!

Παράτησε την Ιατρική και σπούδασε Οπτική.

Φουκό και Φιζό

Τον καιρό που σπούδαζε Ιατρική, ο Φουκό γνώρισε τον Ιπολίτ Φιζό, επίσης φοιτητή Ιατρικής και μαζί ασχολήθηκαν με πολλά πειράματα.

Ένας καθηγητής του Φουκό, βλέποντας την ιδιαίτερη κλίση του νεαρού για τις κατασκευές, του πρότεινε να φτιάξει έναν φωτογραφικό οδηγό, που θα χρησίμευε στην μικροσκοπική Ιατρική.

Η εξαιρετική δουλειά Φουκό, με τη συνδρομή του Φιζό, κίνησε το ενδιαφέρον του Φρανσουά Αραγκό, διευθυντή του αστεροσκοπείου του Παρισιού, και έτσι ακολούθησαν πολλές φωτογραφίες και διάφορα πειράματα.

Οι Φουκό και Φιζό μέτρησαν για πρώτη φορά την ταχύτητα του φωτός με ακρίβεια το 1862.

Ύστερα από αυτές τις επιτυχίες, ο Φουκό δεν επαναπαύτηκε.

Ένα χρόνο μετά το διάσημο εκκρεμές του, κατασκεύασε το γυροσκόπιο, άλλο ένα μηχάνημα που επιβεβαίωνε ότι η Γη κινείται γύρω από τον εαυτό της.

Και στον τομέα της οπτικής η προσφορά του ήταν ιδιαίτερα σημαντική, γιατί έφτιαξε μεγάλα τηλεσκοπικά κάτοπτρα, καταργώντας την χρήση φακών.

Ο θάνατος του Φουκό

Ο Φουκό έπασχε από σκλήρυνση κατά πλάκας. Τον Οκτώβριο του 1867, έπαψε να αισθάνεται τα χέρια του.

Στις 11 Φεβρουαρίου του 1868, ο Φουκό πέθανε.

Ήταν μόλις 49 χρόνων.

Ορισμένοι ιστορικοί θεώρησαν ότι τα χημικά που χρησιμοποιούσε ο Φουκό στην διεξαγωγή των πειραμάτων του,  αύξησαν τις συνέπειες της ασθένειάς του.

Ο Φουκό τιμήθηκε με το Μετάλλιο Κόπλεϊ για τα πειράματα του, που αποδείκνυαν την περιστροφική κίνηση της Γης.

Το εκκρεμές του Φουκό βρίσκεται στο Πάνθεον του Παρισιού και ταλαντώνεται από το 1852:

Διαβάστε επίσης στη “ΜτΧ”: Το ταξίδι του Ουμπέρτο Έκο στο Άγιο Όρος. Οι δημιουργικές συζητήσεις με τους μοναχούς για το αλάθητο του Πάπα και τις αιρέσεις. Μετά εκδόθηκε το αριστούργημά του το «Εκκρεμές του Φουκώ» (φωτο)…