Τι απέγινε ο θησαυρός του Οθωμανού πασά Κιαμήλ Μπέη στην Κορινθία. Οι θησαυροθήρες και το εγκαταλελειμμένο πυργόσπιτο (drone)

Στον παραθαλάσσιο οικισμό Συκιά Κορινθίας, ένα ιστορικό πέτρινο κτήριο των προεπαναστατικών χρόνων στέκει επιβλητικό και κεντρίζει το ενδιαφέρον εκείνων που περνούν από την Παλαιά Ε.Ο. Κορίνθου-Πατρών.

Πρόκειται για το περίφημο πυργόσπιτο του Κιαμήλ Μπέη, του Οθωμανού διοικητή της Κορινθίας, ο οποίος, επί Τουρκοκρατίας, είχε υπό τον έλεγχό του και περιοχές στην Αργολίδα, την Αρκαδία και τη Μεσσηνία.

Στις μέρες μας, το πυργόσπιτο του Κιαμήλ Μπέη έχει αφεθεί στην φθορά του χρόνου και της εγκατάλειψης. Ο επισκέπτης αντικρίζει στην αυλή μια ταμπέλα, η οποία αναφέρει ότι το κτήριο έχει χαρακτηριστεί “ιστορικό διατηρητέο μνημείο“, και από εκεί και πέρα βλέπει ερείπια και απορρίμματα.

Οι θρύλοι για τους “θησαυρούς του Κιαμήλ Μπέη”

Ο Κιαμήλ Μπέης διέθετε τεράστια περιουσία στην Πελοπόννησο που στηριζόταν στις εμπορικές του δραστηριότητες, αλλά κυρίως στους φόρους που εισέπραττε από τους υπόδουλους Έλληνες. Γι’ αυτό και θεωρείται ως ο πιο ευκατάστατος Τούρκος άρχοντας της Πελοποννήσου.

Απολάμβανε, επίσης, την εκτίμηση του Σουλτάνου, ο οποίος του είχε παραχωρήσει το προνόμιο να κατοικεί οπουδήποτε επιθυμούσε. Γι’ αυτό το λόγο κατείχε σε διάφορες πόλεις μεγαλοπρεπή κτήρια, που έφθαναν σε αριθμό τα 40, σύμφωνα με κάποιες πηγές. Στον Ακροκόρινθο φέρεται να είχε ένα πολυτελές σεράι με νερά και κήπους

Στην Άλωση της Τριπολιτσάς, ο Κιαμήλ Μπέης αιχμαλωτίστηκε από τους Έλληνες και του ζήτησαν να παραδώσει την περιουσία του.

Τον Ιανουάριο του 1822, οι Έλληνες κατέλαβαν τον Ακροκόρινθο και, σύμφωνα με τον αγωνιστή και ιστορικό Ιωάννη Φιλήμονα, παραδόθηκαν στους Έλληνες χρήματα και διάφορα τιμαλφή, που η αξία τους έφτανε τα δύο εκατομμύρια γρόσια. Από αυτά, με παρέμβαση του Υψηλάντη, βρέθηκαν τα μισά, καθώς τα υπόλοιπα είχαν εξαφανιστεί.

Μετά τη δολοφονία του φυλακισμένου στον Ακροκόρινθο, Κιαμήλ Μπέη, τον Ιούλιο του 1822, η χήρα του, Γκιουλ Χανούμ φέρεται να παρέδωσε τους θησαυρούς στον Δράμαλη. Ωστόσο, κοινή πεποίθηση των Ελλήνων ήταν ότι υπήρχαν κρυμμένα και άλλα, πολλά περισσότερα χρήματα και πολύτιμα αντικείμενα.

Τι απέγινε ο θησαυρός

Σύμφωνα με έναν από του πολλούς θρύλους που έχουν διαδοθεί, ο ίδιος ο Δράμαλης έκρυψε το θησαυρό σε κάποια σπηλιά στην αρχαία Κόρινθο, πριν την συντριβή του στα Δερβενάκια.

Ένας ηλικιωμένος ντόπιος θησαυροθήρας είχε πει κάποτε ότι ο Κιαμήλ έφευγε από την Κόρινθο με όλη του τη συνοδεία και, όταν είδε τους Έλληνες να πλησιάζουν το καραβάνι του, πέταξε τα δεκάδες υποζύγια που μετάφεραν το θησαυρό του σε ένα βάραθρο κάπου ανάμεσα στα σημερινά χωριά Άνω Λουτρό και Κορφιώτισσα.

Στο πέρασμα των ετών, αρκετοί προσπάθησαν να ανακαλύψουν την τεράστια περιουσία του Τούρκου δυνάστη, αλλά δεν κατόρθωσαν να την εντοπίσουν. Πρόκειται για μια περίπτωση παρόμοια με τον θρυλούμενο “θησαυρό” του λήσταρχου Λύγκου στην Αρκαδία, τον οποίο διάφοροι χρυσοθήρες επιχείρησαν μάταια να βρουν.

“Από προφορικές μαρτυρίες, προερχόμενες από διαφορετικές γενιές θησαυροκυνηγών, μαθαίνουμε ότι έγιναν πάρα πολλές παράνομες απόπειρες ανεύρεσης των θησαυρών του Κιαμήλ, σε διάφορες περιοχές […] αλλά διωκώμενοι από την αστυνομία παρατούν τις εκσκαφές τους στη μέση και εξαφανίζονται “, σύμφωνα με τον ερευνητή Γιάννη Μπαϊμπάκη.

Το 1905 έγινε ίσως η πρώτη νόμιμη έρευνα στο κάστρο του Ακροκορίνθου, ενώ το 1937 ή 1939 ένας επίδοξος θησαυροθήρας ρίχτηκε με όλα τα μέσα στον εντοπισμό του θρυλούμενου θησαυρού.

Ο θησαυροθήρας  ξόδεψε όλα τα λεφτά του στην αναζήτηση του θησαυρού και αυτοκτόνησε από την απογοήτευσή του.

Το Μάιο του 1957, το συνεργείο ενός Ελληνοσύρου πολιτικού μηχανικού, ονόματι Αλέξανδρου Καραπιπέρη, εξασφάλισε άδεια από τα υπουργεία Παιδείας και Οικονομικών, για να αρχίσει τις δικές του έρευνες.

Ο Καραπιπέρης έφτιαξε ένα σχεδιάγραμμα με την πιθανή θέση του θησαυρού του Κιαμήλ Μπέη και θεώρησε ότι βρισκόταν κοντά στην πολυπόθητη ανακάλυψη. Όμως το κράτος δεν του έδωσε νέα παράταση και οι έρευνες σταμάτησαν δίχως αποτέλεσμα.

Το ιστορικό του πυργόσπιτου

Σύμφωνα με την επικρατέστερη εκδοχή, το πυργοειδές κτήριο ανεγέρθηκε στα τέλη του 18ου με αρχές του 19ου αιώνα από τον Χαλίλ Μπέη (ή Αγά), πρόγονο του Κιαμήλ Μπέη, ο οποίος το έκανε εξοχική κατοικία και έδρα των επαρχιακών αγροκτημάτων του.

“Οι λόγοι που επέβαλλαν το είδος οχυρής κατασκευής ήταν η επιζητούμενη ασφάλεια των ιδιοκτητών τους από ληστρικές επιθέσεις και χρησιμοποιήθηκε ευρέως από Έλληνες και Οθωμανούς μεγαλογαιοκτήμονες“, αναφέρει ο Γεώργιος-Νεκτάριος Λόης, καθηγητής του Πανεπιστημίου Singidunum του Βελιγραδίου.

Επιπρόσθετα, το πυργόσπιτο συνδέεται με την τοπική λαογραφική παράδοση, καθώς σε κοντινή απόσταση στα νοτιοανατολικά του αναφέρεται ότι υπήρχαν κρήνες με κρύο νερό, που διοχετευόταν μέσω ενός πήλινου υδρευτικού αγωγού από τα ορεινά. Εκεί υπήρχε και μια μεγάλη συκιά, από την οποία φέρεται να πήρε το όνομά του ο οικισμός.

Όσον αφορά την αρχιτεκτονική του, το πυργόσπιτο του Κιαμήλ Μπέη είναι ένα πέτρινο κτήριο με ισόγειο και έναν όροφο και κάτοψη σχήματος πεπλατυσμένου “Τ”, το οποίο προσδίδεται από ένα προεξέχον ορθογώνιο τμήμα στο μέσο της βορειοανατολικής πλευράς, που λειτουργούσε ως πυργοειδής προμαχώνας.

Το ύψος του προσεγγίζει τα 8 μέτρα και το εμβαδόν του κάθε ορόφου τα 82 τετραγωνικά μέτρα. Τέσσερα παράθυρα έχουν τοξωτό περίγραμμα. Το ισόγειο αποτελείται από δύο δωμάτια και διέθετε πιθανότατα δεξαμενή ύδατος και τζάκι, όπως υποδηλώνει η ημικυλινδρική καπνοδόχος στο εξωτερικό του κτηρίου.

Το κάτω μέρος του πυργόσπιτου χρησιμοποιείτο ως αποθηκευτικός χώρος για πρώτες ύλες, όπως σιτάρι, σταφίδα, ρύζι και λάδι. Ο πρώτος όροφος απαρτίζεται από έναν προθάλαμο και δύο δωμάτια.

“Πιστεύεται ότι στο κτήμα της οχυρής έπαυλης βρίσκονταν και άλλα βοηθητικά κτήρια, όπως στάβλοι, λουτρά, μαγειρεία, πλυσταριό, περίπτερα, κρήνες, αποχωρητήρια κ.λπ., από τα οποία δεν έχουν διασωθεί οικοδομικά κατάλοιπα“, συμπληρώνει ο κ. Λόης.

Δείτε το πυργόσπιτο του Κιαμήλ Μπέη στη Συκιά Κορινθίας και ακούστε για την ιστορία του στο βίντεο του Γιώργου Σοφούλη (DroneDays.gr):

Οι πληροφορίες του άρθρου αντλήθηκαν από:

• τα άρθρα του καθηγητή, Γεώργιου-Νεκτάριου Λόη στην ιστοσελίδα pemptousia.gr
• το βιβλίο “Αναζητώντας θρυλικούς θησαυρούς” του ερευνητή Γιάννη Μπαϊμπάκη (εκδόσεις Λεξίτυπον)
• την ιστοσελίδα του Δήμου Ξυλοκάστρου-Ευρωστίνης

Πηγή κεντρικής φωτογραφίας: Γιώργος Σοφούλης (DroneDays.gr)