Τι απέγιναν τα παιδιά – στρατιώτες, που χαιρέτησε ο Χίτλερ στο Βερολίνο, λίγο πριν την αυτοκτονία του

του συνεργάτη ιστορικού Κωνσταντίνου Λαγού

Προς το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και ενώ οι απώλειες στρατιωτών αυξάνονταν με γεωμετρική πρόοδο για τη Γερμανία, το καθεστώς αναγκαζόταν να στρατεύει όλο και νεότερες ηλικίες στις τάξεις της Βέρμαχτ. Όταν στα τέλη του 1944, οι Σύμμαχοι είχαν αρχίσει να εισβάλουν στο έδαφός της, η κατάσταση είχε γίνει τόσο απελπιστική που στρατεύτηκαν αγόρια που γεννήθηκαν το 1928. Αυτά ήταν 15 ή 16 ετών παιδιά και είχαν μεγαλώσει υπό το ναζιστικό καθεστώς. Ως έφηβοι, ή και πιο μικροί ακόμη, είχαν καταταγεί στη Χιτλερική Νεολαία (Hitlerjugend) και προετοιμάζονταν για να γίνουν στρατιώτες.

Τα παιδιά-στρατιώτες των ναζί

Παρά το νεαρό της ηλικίας τους, σε πολλές περιπτώσεις τα παιδιά-στρατιώτες της Γερμανίας αποδείχθηκαν γενναίοι μαχητές. Είχαν εμποτιστεί με τη ναζιστική προπαγάνδα ήδη από το νηπιαγωγείο και ήταν φανατικοί. Από το τέλος του 1944, οι περισσότεροι Γερμανοί στρατιώτες ήξεραν ότι ο πόλεμος σύντομα θα τελείωνε με την ολοκληρωτική ήττα και καταστροφή της πατρίδας τους.

Όπως ήταν φυσικό, αυτό είχε αρνητική επίδραση στην ψυχολογία τους στο μέτωπο. Στο Δυτικό, πολλοί Γερμανοί παραδίνονταν στους Συμμάχους μετά από σύντομη μάχη. Αντίθετα, στο Ανατολικό συνέχιζαν να μάχονται σθεναρά εναντίον των Σοβιετικών γνωρίζοντας καλά τι τους περίμενε αν έπεφταν ζωντανοί στα χέρια τους.

Αντίθετα, με τις παλαιότερες κλάσεις, τα παιδιά-στρατιώτες των Γερμανών δεν είχαν αυτή τη νοοτροπία και πολεμούσαν γενναία όπου βρίσκονταν. Μάλιστα, σε πολλές περιπτώσεις που η κατάσταση ήταν απελπιστική για τη Βέρμαχτ, ειδικά στο Δυτικό Μέτωπο, και χιλιάδες στρατιώτες παραδίδονταν ή λιποτακτούσαν, οι τελευταίοι μαχητές ήταν παιδιά.

Το αποτέλεσμα ήταν τους τελευταίους δύο μήνες του πολέμου, χιλιάδες απ’ αυτά να σκοτωθούν, ενώ ο πόλεμος είχε χαθεί.

Η συνάντηση με τον Χίτλερ

Στις 20 Μαρτίου 1945, ένα μήνα πριν από την αυτοκτονία του και ενάμιση πριν το τέλος του πολέμου στην Ευρώπη, ο Χίτλερ συνάντησε 20 από τα παιδιά-στρατιώτες του της Χιτλερικής Νεολαίας. Όλοι τους είχαν διακριθεί στα πεδία των μαχών και είχαν παρασημοφορηθεί.

Ο Χίτλερ βγήκε για λίγο από το υπόγειο καταφύγιό του, κάτω από την Καγκελαρία στο Βερολίνο, και χαιρέτισε χωριστά καθένα από τα παιδιά που είχαν παραταχθεί μπροστά του.

Η συνάντηση κινηματογραφήθηκε για τα γερμανικά επίκαιρα και τα πλάνα της είναι από τα πιο διάσημα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Είναι η τελευταία φορά που κινηματογραφήθηκε ο Χίτλερ. Σε πολλούς υπάρχει η εσφαλμένη εντύπωση ότι η συνάντηση έγινε στη διάρκεια της Μάχης του Βερολίνου, που ξεκίνησε στις 16 Απριλίου 1945, και ότι τα παιδιά είχαν διακριθεί σε αυτή.

Στην πραγματικότητα, η συνάντηση έγινε σχεδόν ένα μήνα πριν, όταν οι Σοβιετικοί δεν είχαν φθάσει κοντά στο Βερολίνο. Τα παιδιά είχαν διακριθεί σε μάχες σε άλλες περιοχές.

Για καθαρά προπαγανδιστικούς λόγους, ο υπουργός προπαγάνδας Γιόζεφ Γκαίμπελς, αποφάσισε ότι θα έπρεπε να υπάρξει μία τελετή.

Επιλέχθηκαν 20 απ’ αυτά, και διατέθηκαν κάποια από τα τελευταία αεροπλάνα που είχε η Λουφτβάφε για να μεταφερθούν στο Βερολίνο από τα διάφορα μέτωπα. Την επόμενη της άφιξής τους εκεί, τους δόθηκαν νέες στολές. Ο μονόχειρας αρχηγός της Χιτλερικής Νεολαίας, Άρτουρ Άξμαν, είπε στα παιδιά να παραταχθούν μπροστά από ένα τοίχο στους κήπους της Καγκελαρίας, κάτω από το παράθυρο του γραφείου του Χίτλερ, και να αναμένουν ήσυχα τον ερχομό του.

Η προπαγάνδα σε πρώτο πλάνο

Για κάποιο αδιευκρίνιστο λόγο, ο Άξμαν τους διέταξε να μην κάνουν το ναζιστικό χαιρετισμό μπροστά στον Χίτλερ. Στην κινηματογραφική λήψη της συνάντησης, ο Χίτλερ φαίνεται ευδιάθετος και σε σχετικά καλή φυσική κατάσταση. Ο Γκαίμπελς που ενορχήστρωσε τη συνάντηση, κανόνισε ο Χίτλερ να εμφανίζεται έτσι στα πλάνα. Την εποχή εκείνη ο δικτάτορας είχε εμφανή προβλήματα υγείας που εκδηλώνονταν με τρέμουλο στο αριστερό του χέρι και απλανές βλέμμα. Όμως, αυτά δεν διακρίνονται στην κινηματογραφική λήψη.

Ο υπουργός προπαγάνδας του δεν είχε πρόβλημα να βρει πλάνα που να δείχνει το ενθουσιασμό των παιδιών που συναντούσαν το «ίνδαλμά τους». Η χαρά που αποτυπώνεται στα πρόσωπά τους είναι αυθεντική.

Το καθένα απ’ αυτά έδινε μία σύντομη αναφορά στον Χίτλερ, με το όνομά του, τη μονάδα του, καθώς και την ειδικότητά του. Ο Χίτλερ χαιρετούσε δια χειραψίας το κάθε παιδί και προχωρούσε στο επόμενο.

Τα πλάνα, προβλήθηκαν στα κινηματογραφικά επίκαιρα των τελευταίων περιοχών της Γερμανίας που οι Σύμμαχοι δεν είχαν καταλάβει ακόμη, στα τέλη Μαρτίου και τον Απρίλιο του 1945.

Ήταν η τελευταία φορά που οι Γερμανοί είδαν στην οθόνη τον άνθρωπο που τους οδήγησε στον θρίαμβο και τελικά στην καταστροφή και τον εξευτελισμό.

Τα παιδιά πρωταγωνιστές

Από τα παιδιά που συνάντησαν τον Χίτλερ στις 20 Μαρτίου 1945, δύο ξεχώρισαν. Πρόκειται για τον Βίλι Χούμπνερ (Willi Hübner) και τον Άλφρεντ Τσέκ (Alfred Czech). Είναι τα παιδιά που ο Χίτλερ μίλησε την περισσότερη ώρα και τα μόνα που χάιδεψε το μάγουλο μετά το τέλος της συνομιλίας τους.

Ο Χούμπνερ ήταν ένας 16χρονος αγγελιαφόρος της Μεραρχίας Γρεναδιέρων “Führer”. Στις αρχές Μαρτίου 1945, η μεραρχία του συμμετείχε σε μια αντεπίθεση για την ανακατάληψη της πόλης Λαουμπάν της Σιλεσίας από τους Σοβιετικούς. Ήταν στη διάρκεια των μαχών εκεί που διακρίθηκε ο μικρός Χούμπνερ και του απονεμήθηκε ο Σιδηρούς Σταυρός Β΄ Τάξης.

Ο Γκαίμπελς θεώρησε ότι αυτό αποτελούσε μίας πρώτης τάξης ευκαιρία να δείξει ότι η δράση της Χιτλερικής Νεολαίας θα βοηθούσε να αναχαιτιστεί η προέλαση των Συμμάχων. Έτσι πήγε αεροπορικώς στη μονάδα του Βίλι Χούμπνερ και τον συνεχάρη.

Τα πλάνα από τη συνάντηση του Γκαίμπελς και του Χούμπνερ έπαιξαν στα γερμανικά κινηματογραφικά επίκαιρα.

Ο 12 χρόνος Άλφρεντ Τσεκ είχε σώσει τη ζωή οκτώ τραυματιών Γερμανών στρατιωτών στο Ανατολικό Μέτωπο μ’ ένα κάρο. Για το λόγο αυτό του απενεμήθηκε ο Σιδηρούν Σταυρός Β΄ Τάξης. Ήταν ο νεότερος αποδέκτης του μεταλλίου στην ιστορία.

Αυτό που έκανε τον Χίτλερ να ξεχωρίσει τον Χούμπνερ και τον Τσεκ από τα άλλα παιδιά ήταν το γεγονός ότι ήταν τα μικρότερα. Ο Χούμπνερ αν και ήταν 16 δεν έμοιαζε για παραπάνω από 12-13 χρονών. Επίσης, ο Χίτλερ είχε πληροφορηθεί ότι είχε διακριθεί στις μάχες ως αγγελιαφόρος της μεραρχίας του. Ήταν μια επικίνδυνη ειδικότητα που ο Χίτλερ γνώριζε καλά αφού ήταν και δική του στη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πόλεμου.

Ο Άλφρεντ Τσεκ ήταν 12 άλλα έμοιαζε επίσης μικρότερος.

Μετά την τελετή, ο Χίτλερ και η Εύα Μπράουν παρέθεσαν μεσημεριανό για τα παιδιά μέσα στο καταφύγιο της Καγκελαρίας. Έβαλαν τον Χούμπνερ και τον Τσεκ να καθίσουν δίπλα τους και είχαν την περισσότερη συζήτηση μαζί τους απ’ ότι τα άλλα παιδιά.

Ο Χίτλερ ρώτησε τον Τσεκ αν ήθελε να γυρίσει στο σπίτι του ή στο μέτωπο. Εκείνος του απάντησε: “Φυσικά στο μέτωπο!”

Όταν τελείωσε το γεύμα, στο κάθε παιδί δόθηκε ένα δώρο που είχε ζητήσει από πριν και στάλθηκαν πίσω στις μονάδες τους στην πρώτη γραμμή.

Τι απέγιναν τα δύο παιδιά;

Ο Χούμπνερ επέστρεψε στο Λαμπάου και επέζησε του πολέμου. Αρχικά έμεινε στη Λειψία στην Ανατολική Γερμανία, όπου έγινε αστυνομικός υπό το νέο κομουνιστικό καθεστώς. Όμως, το 1949 βρήκε την ευκαιρία να πάει στη Δυτική Γερμανία όπου εγκαταστάθηκε στη Βαυαρία. Εκεί ήταν για χρόνια ανειδίκευτος εργάτης, ώσπου έμαθε να επισκευάζει μηχανές και έτσι βρήκε μόνιμη εργασία. Παντρεύτηκε μία νοσοκόμα και πέθανε το 2010 σε ηλικία 81 ετών.

Ο Τσεκ στάλθηκε στην Τσεχοσλοβακία όπου πολέμησε μέχρι σχεδόν το τέλος του πολέμου στις 8 Μαΐου 1945.

Μία σφαίρα τον χτύπησε στον πνεύμονα, λίγες ώρες πριν παραδοθεί η Γερμανία.

Όμως, επέζησε και ύστερα από μερικά χρόνια αιχμαλωσίας στην ΕΣΣΔ, επέστρεψε στον χωριό του που είχε προσαρτηθεί στην Πολωνία. Εκεί έγινε μέλος του Κομουνιστικού  Κόμματος της Πολωνίας.

Το 1964 επισκέφθηκε τη Δυτική Γερμανία. Δεν επέστρεψε στην Πολωνία και εγκαταστάθηκε σε μία μικρή πόλη στον Ρήνο όπου έγινε μαραγκός. Πέθανε το 2011 σε ηλικία 78 ετών.

Από τις αρχές της δεκαετίας του 1970, τόσο ο Χούμπνερ όσο και ο Τσεκ έδιναν συνεντεύξεις σε πολλά γνωστά τηλεοπτικά ντοκιμαντέρ για τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Σε αυτά και οι δύο τους εκδήλωναν την απογοήτευσή τους από τον Χίτλερ και τους ναζί. Παρά ταύτα, στα σπίτια τους είχαν ενθυμήματα από τη δράση του ως στρατιώτες της Νεολαίας και φωτογραφίες σε κορνίζες από τη συνάντησή τους με τον Χίτλερ.

Το στιγμιότυπο όπου ο Χίτλερ χαϊδεύει το μάγουλο του Άλφρεντ Τσεκ σατιρίστηκε με πολύ επιτυχημένο τρόπο από τον Θανάση Βέγγο στην ταινία του «Το Μεγάλο Κανόνι» του 1980.

Δείτε εδώ τη λήψη από τη συνάντηση του Χίτλερ με τα παιδιά-στρατιώτες της Χιτλερικής Νεολαίας στις 20 Μαρτίου 1945