Τι απέγιναν οι εμπνευστές του Ολοκαυτώματος. Ποιοι ήταν στην διάσκεψη των Ναζί όπου καταστρώθηκε η “Τελική Λύση”

του συνεργάτη ιστορικού Κωνσταντίνου Λαγού

Το 1933 μετά την κατάληψη της εξουσίας από τους Ναζί στη Γερμανία ξεκίνησαν οι διώξεις εναντίον των γερμανοεβραίων.

Αυτές εντάθηκαν μετά τους λεγόμενους «ρατσιστικούς νόμους της Νυρεμβέργης» που αποφασίστηκαν στο 7^ο Συνέδριο του ναζιστικού κόμματος το 1935 στη γερμανική πόλη.

Μετά το ξέσπασμα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, οι Γερμανοί άρχισαν να εξοντώνουν και τις εβραϊκές κοινότητες σε διάφορα σημεία της κατεχόμενης Ευρώπης.

Αυτό έγινε κυρίως στη Πολωνία μετά την κατάληψη της χώρας το 1939 και των δυτικών εδαφών της ΕΣΣΔ το 1941. Μέχρι τότε οι τακτικές εξόντωσης του εβραϊκού πληθυσμού της Ευρώπης γινόταν σε τοπικό επίπεδο και με διαφορετικούς τρόπους.

Διάσκεψη του Βάνζεε και “Τελική Λύση”

Από το 1942 οι Γερμανοί άρχισαν να εφαρμόζουν ένα ενιαίο σύστημα για την εξόντωση του εβραϊκού πληθυσμού της Ευρώπης το οποίο είχε σαν αποτέλεσμα η σφαγή να πάρει μαζικό χαρακτήρα.

Αυτό οφείλεται σ’ ένα οργανωτικό σχέδιο που καταστρώθηκε στις 20 Ιανουαρίου 1942 με το γενικό τίτλο «Τελική Λύση του Εβραϊκού Ζητήματος» (“Endlösung den Judenfrage“).

Αποφασίστηκε σε μια διάσκεψη που είχε τα χαρακτηριστικά μιας γραφειοκρατικής διαδικασίας, όπου τα μεγάλα στελέχη μιας επιχείρησης συσκέπτονται για να εφαρμόσουν ένα ενιαίο σύστημα και πετύχουν καλύτερο συντονισμό των ενεργειών τους.

Στη διάσκεψη έγινε σε μια έπαυλη δίπλα στη λίμνη Βάνζεε (Wansee) στο ομώνυμο προάστιο του Βερολίνου. Συμμετείχαν 15 ανώτερα στελέχη του Γ΄ Ράιχ.

Ράινχαρτ Χάιντριχ, ο εγκέφαλος της διάσκεψης

Την πρωτοβουλία για τη σύγκληση της διάσκεψης είχε ο Ράινχαρτ Χάιντριχ (Reinhard Heydrich), υπ’ αριθμόν 2 στην ιεραρχία των SS μετά τον Χίμλερ. Επίσης, ο Χίτλερ του είχε πρόσφατα αναθέσει τη διοίκηση του προτεκτοράτου της Μοραβίας και Βοημίας που είχε δημιουργήσει σε εδάφη της κατεχόμενης Τσεχοσλοβακίας.

Έχει διασωθεί αντίγραφο των πρακτικών της διάσκεψης και έτσι είναι γνωστές λεπτομέρειες των συζητήσεων όσων συμμετείχαν καθώς και στις αποφάσεις που κατέληξαν.

Πρώτος μίλησε για αρκετή ώρα ο Χάιντριχ, ο οποίος αναφέρθηκε στην εξολόθρευση του εβραϊκού πληθυσμού της Ευρώπης. Τον υπολόγισε σε 11 εκατομμύρια άτομα.

Σύμφωνα με τον υπαρχηγό των SS, θα έπρεπε να εφαρμοζόταν ένα ενιαίο δόγμα σε όλη την κατεχομένη Ευρώπη για την επίτευξη του στόχου της εξολόθρευσης όλων αυτών των ανθρώπων.

Το σχέδιο της “Τελικής Λύσης”

Ακόμη και οι Εβραίοι που εργάζονταν για το Γ΄ Ράιχ ως δούλοι-εργάτες σε πολεμικά εργοστάσια ή κατασκευαστικά έργα, αλλά κατάφερναν να επιβιώσουν παρά την ασιτία και τις απάνθρωπες συνθήκες, θα εξοντώνονταν.

Έτσι δεν θα εξαιρούνταν από την «Τελική Λύση» κανένας Εβραίος. Αυτό θα ίσχυε και για τις περιπτώσεις ατόμων που είχαν μόνο ένα Εβραίο γονέα.

Η διάσκεψη του Βάνζεε έθεσε σε εφαρμογή το σχέδιο της «Τελικής Λύσης του Εβραϊκού Ζητήματος» που είχε ως αποτέλεσμα το Ολοκαύτωμα των Εβραίων από τους Ναζί.

Ο τρόπος λειτουργίας των στρατοπέδων θανάτου στην κατεχόμενη Ευρώπη βασίστηκε στις αποφάσεις του Βάνζεε

Μάλιστα, όταν το Μάιο του 1942, τέσσερις μήνες μετά τη διάσκεψη του Βάνζεε, ο Ράινχαρτ Χάιντριχ δολοφονήθηκε στην Πράγα από Τσεχοσλοβάκους αντιστασιακούς, οι Γερμανοί έδωσαν στην επιχείρηση εξόντωσης των Εβραίων την κωδική ονομασία «Ράινχαρτ» .

Άντολφ Άιχμαν, ο “πρακτικογράφος” της τελικής λύσης

Ο Άντολφ Άιχμαν, αντισυνταγματάρχης των SS και δεξί χέρι του Χάιντριχ καθιερώθηκε στη διάσκεψη του Βάνζεε ως «ειδικός επί των Εβραίων και των εβραϊκών ζητημάτων».

Ήταν υπεύθυνος για τα πρακτικά της διάσκεψης και μετά το πέρας της απέστειλε αντίγραφα σε όλους τους συμμετέχοντες με τη μορφή πρωτοκόλλου.

Μετά τον πόλεμο ο Άιχμαν κατέφυγε στην Αργεντινή. Το 1961 πράκτορες της Μοσάντ τον απήγαγαν και να τον μετέφεραν στο Ισραήλ όπου δικάστηκε, καταδικάστηκε σε θάνατο για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και εκτελέστηκε.

Το αντίγραφο από τα πρακτικά της διάσκεψης του Βάανζε που ο ίδιος ο Άιχμαν είχε συντάξει,  διασώθηκε. Ήταν ένα από τα βασικά στοιχεία για το κατηγορητήριο εναντίον του.

Όμως, από τους άλλους συμμετέχοντες στη διάσκεψη ελάχιστοι τιμωρήθηκαν για το ρόλο τους στην εγκληματική οργάνωση.

“Αθώοι” και ποινές “χάδια”

Ο  Γκέραρντ Κλόπφερ, (Gerhard Klopfer), συνταγματάρχης των SS, που εκπροσώπησε στο Βάνζεε τον Μάρτιν Μπόρμαν (Martin Bormann), ιδιαίτερο γραμματέα του Χίτλερ, όχι μόνο δεν υπέστη καμία δίωξη, αλλά άσκησε δικηγορία στη μεταπολεμική Γερμανία μέχρι το 1987 που πέθανε.

Ο Φρίντριχ Κρίτζινγκερ (Friedrich Kritzinger), γενικός διευθυντής της καγκελαρίας του Ράιχ, που ήταν και αυτός στη διάσκεψη, πέθανε το Δεκέμβριο του 1946 από φυσικά αίτια.

Ο Ότο Χόφμαν (Otto Hofmann), αντιστράτηγος των SS, εκπροσώπησε στη διάσκεψη του Βάνζεε το κεντρικό γραφείο φυλετικών εκκαθαρίσεων. Μετά τον πόλεμο, το 1948, καταδικάστηκε ως εγκληματίας πολέμου σε 25 χρόνια φυλάκιση.

Το 1951 η ποινή μετατράπηκε σε 15 χρόνια, αλλά απελευθερώθηκε μόλις τρία χρόνια αργότερα, το 1954. Προσελήφθη ως γραμματέας σε δημόσια υπηρεσία στη Δυτική Γερμανία και πέθανε το 1982.

Ο Δρ. Βίλχελμ Στούκαρτ (Wilhelm Stuckart) εκπροσωπούσε στη διάσκεψη το υπουργείο εσωτερικών του Γ Ράιχ. Συνελήφθη από τους Συμμάχους στο τέλος του πολέμου. Απελευθερώθηκε το 1949 και σκοτώθηκε σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα το 1953 στο Ανόβερο.

Αν και το τροχαίο θεωρήθηκε ύποπτο και υπήρξε φήμη ότι το έστησε η Μοσάντ, δεν αποδείχτηκε τίποτα.

Ο επικεφαλής αξιωματούχος (Reichamtsleiter) Δρ. Γκέοργκ Λάιμπραντ (Georg Leibbrandt) εκπροσώπησε στη διάσκεψη του Βάνζεε το υπουργείο ανατολικών εδαφών του Ράιχ.

Μεταπολεμικά συνελήφθη και φυλακίστηκε από τους Συμμάχους για το ρόλο του στη εξόντωση των Εβραίων. Τελικά δεν δικάστηκε ποτέ και αποφυλακίστηκε.

Μάλιστα, για ένα διάστημα ζούσε στις ΗΠΑ όπου εργάστηκε σε μία γερμανοαμερικανική οργάνωση. Το 1979 αποκαλύφθηκε η συμμετοχή του στη διάσκεψη της Βάνζεε και απαγορεύθηκε η είσοδός του στις ΗΠΑ. Πέθανε στη Βόννη το 1982.

Δύο εκτελέσεις, μία αυτοκτονία και δύο “εξαφανίσεις”

Ο Δρ. Γιόζεφ Μπύλερ (Josef Bühler), εκπρόσωπος του γενικού κυβερνήτη της Πολωνίας, Χανς Φρανκ, στη διάσκεψη του Βάνζεε, εκτελέστηκε από τους Πολωνούς το 1948.

Το ίδιο συνέβη με τον Δρ. Έμπερχαρντ Σένγκαρτ (Eberhard Schöngarth), συνταγματάρχη των SS, διοικητή της αστυνομικής ασφάλειας και της υπηρεσίας πληροφοριών των ναζί (SD) στη γενική διοίκηση της Πολωνίας.

Ο Άλφρεντ Μάγιερ (Alfred Meyer) αρχηγός της Γκεστάπο, που εκπροσώπησε στη διάσκεψη τον Άλφρεντ Ρόζενμπεργκ, υπουργό των ανατολικών εδαφών του Γ΄ Ράιχ, αυτοκτόνησε στο τέλος του πολέμου τον Απρίλιο του 1945.

Ο Δρ. Ρούντολφ Λάνγκε (Rudolf Lange), ταγματάρχης των SS, διοικητής της αστυνομίας ασφάλειας και της SD της γενικής επιτροπείας της Λετονίας που εκπροσώπησε στη διάσκεψη και τις αντίστοιχες υπηρεσίες όλων των βαλτικών χωρών και της Λευκορωσίας, εξαφανίστηκε τον Ιανουάριο του 1945.

Εξαφανισμένος επίσης από τον Απρίλιο του 1945 είναι και ο Χάινριχ Μύλλερ (Heinrich Müller), αντιστράτηγος των SS του κεντρικού γραφείου ασφάλειας του Ράιχ, ο οποίος επίσης συμμετείχε στη διάσκεψη του Βάνζεε.

Η διάσκεψη του Βάνζεε υπήρξε θέμα της γερμανικής ταινίας του 2022, “Die Wannseekonferenz”. Η ταινία “The conspiracy” (“Η συνομωσία”) του 2001, με πρωταγωνιστή τον Κένεθ Μπράνα στο ρόλο του Χάιντριχ, επίσης πραγματεύεται τη διάσκεψη του Βάνζεε. 

Αρχική φωτογραφία:  Φωτογραφία της πύλης του Άουσβιτς-Μπίρκεναου , λίγο μετά την απελευθέρωση από τον Κόκκινο Στρατό. Πηγή wikipedia