“Θεραπεία Σοκ”, τα προβλήματα των διαλυμένων οικονομιών πρέπει να διορθώνονται μονομιάς. Η μέθοδος που ισχυρίζονται ότι έσωσε την οικονομία της Βολιβίας και της Γερμανίας, αλλά όχι της Ρωσίας

Το κείμενο που ακολουθεί είναι απόσπασμα από τον βιβλίο:

50 Οικονομικές θεωρίες που επηρέασαν την ανθρωπότητα, Donald Marron, εκδόσεις Κλειδάριθμος

Κάποιοι πιστεύουν πως, όταν μια χώρα βρίσκεται σε οικονομική κρίση, η καλύτερη λύση είναι να διορθωθούν όλα αμέσως, με μία “θεραπεία σοκ”.

Για μια κρατικά ελεγχόμενη οικονομία, για παράδειγμα, με χρόνιες ελλείψεις τροφίμων ή υπερπληθωρισμό, η λύση είναι η ριζική αλλαγή.

Έξω το κράτος, και μάλιστα γρήγορα, ακόμα και αν αυτό είναι οδυνηρό βραχυπρόθεσμα.

Αν οι χώρες προχωρήσουν σε απελευθέρωση, δηλαδή εξαλείψουν τους ελέγχους στις τιμές και το συνάλλαγμα, καταργήσουν τις κρατικές επιδοτήσεις, ανοίξουν τα σύνορα στο ελεύθερο εμπόριο, βρουν νέες πηγές εσόδων για να κλείσουν τις τρύπες στον προϋπολογισμό και ιδιωτικοποιήσουν τις κρατικές επιχειρήσεις, οι αγορές θα αρχίσουν να λειτουργούν σωστά, τα αγαθά θα κάνουν την εμφάνιση τους στα καταστήματα και ο πληθωρισμός θα επιβραδυνθεί ή θα μειωθεί.

Όπως υποστηρίζει ο Τζέφρι Σακς, πρωτομάστορας της θεραπείας σοκ, δεν γίνεται να περάσεις έναν γκρεμό με δύο άλματα.

Η Γερμανία την εφάρμοσε το 1947-1948 καταργώντας ξαφνικά τους κρατικούς ελέγχους τιμών και τις κρατικές επιδοτήσεις.

Τα αγαθά επανεμφανίστηκαν, η φτώχεια υποχώρησε και η Γερμανία έγινε σύντομα μια αναπτυγμένη οικονομία της αγοράς.

Ο όρος δημιουργήθηκε ωστόσο το 1985 όταν η μέθοδος αυτή έσωσε την οικονομία της Βολιβίας.

Έφερε επίσης αποτελέσματα στην Πολωνία, η οικονομία της οποίας κάλυψε σε μεγάλο βαθμό την απόσταση που τη χώριζε από τη δυτική Ευρώπη το 1990.

Δεν είναι όμως πάντοτε αποτελεσματική: στη μετασοβιετική Ρωσία η ιδιωτικοποίηση οδήγησε σε εκτεταμένη διαφθορά, καθώς κάποιοι έσπευσαν να αρπάξουν προσοδοφόρες επιχειρήσεις αερίου και πετρελαίου.

Είναι πραγματικά ό,τι καλύτερο ή έστω εφικτό- να περνά μια οικονομία από τον κρατικό έλεγχο στην ελεύθερη αγορά μέσα σε μια νύχτα;

Οι επικριτές υποστηρίζουν ότι η αλλαγή θα πρέπει να είναι πιο σταδιακή και αναφέρουν ως παράδειγμα την επιτυχία της Κίνας.

Άλλοι υποστηρίζουν ακόμα κι αν έφερε αποτελέσματα στη Βολιβία και την Πολωνία, μπορεί να μη φέρει αποτελέσματα αλλού.

Για να προχωρήσει σε απελευθέρωση, μια χώρα χρειάζεται μια αναδιαρθρωμένη οικονομία και ένα νομικό και ρυθμιστικό πλαίσιο, πράγματα που δεν δημιουργούνται μέσα σε μια νύχτα.

Όταν λείπει αυτό το πλαίσιο, όπως στη μετασοβιετική Ρωσία, η μεταρρύθμιση μπορεί να οδηγήσει σε κλεπτοκρατία και όχι σε μια λειτουργική οικονομία της αγοράς.

ΠΗΓΗ: 50 Οικονομικές θεωρίες που επηρέασαν την ανθρωπότητα, Donald Marron, εκδόσεις Κλειδάριθμος

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Το 80% των εσόδων μιας επιχείρησης προέρχονται από το 20% των πελατών της και το 80% της επιτυχίας από το 20% των προσπαθειών της. Ο νόμος Παρέτο, που άλλαξε τη διαφήμιση, το μάρκετινγκ και το επιχειρείν