φυματίωση

Σοφία Σλήμαν. Η γυναίκα που έφτιαξε το σανατόριο Σωτηρία για τους φυματικούς. Γιατί περίπτερο του χώρου ονομάστηκε «Τριανταφυλλάκι»

Είχε περάσει στη Φιλοσοφική, αλλά δεν ολοκλήρωσε τις σπουδές του

του συνεργάτη ιστορικού Κωνσταντίνου Λαγού Το μαντού (mantoux) είναι ένα ενδοδερμικό τεστ για να διαπιστωθεί αν κάποιος πάσχει από φυματίωση. Μέχρι πρόσφατα γινόταν σε όλα τα παιδιά νηπιαγωγείου ή δημοτικού. Το αποτέλεσμα είναι η λέξη μαντού να είναι αρκετά γνωστή, αν και δεν ισχύει το ίδιο για την προέλευσή της. Τεστ για φυματίωση Τα τελευταία […]

Ο Κοχ ήταν ένας “κυνηγός μικροβίων”. Ταυτοποίησε τα μικρόβια που προκαλούσαν δύο από τα πιο σημαντικά νοσήματα του 19ου αιώνα.

Στα μέσα της δεκαετίας του ’20 η φυματίωση μάστιζε τον ελληνικό πληθυσμό. Οι ασθενείς ήταν χιλιάδες και τα σανατόρια ελάχιστα. Το Σωτηρία που είχε ιδρυθεί στην Αθήνα το 1902, δεν μπορούσε να καλύψει τις ανάγκες των ασθενών, οι οποίοι ήταν υπεράριθμοι και νοσηλεύονταν κάτω από άθλιες συνθήκες. Η ανάγκη για ίδρυση νέων σανατορίων και μάλιστα […]

Τις δεκαετίες 1920 – 1950, η φυματίωση θέριζε στην Ελλάδα. Καθώς δεν υπήρχε φαρμακευτική θεραπεία, οι επιστήμονες αναζήτησαν εναλλακτικούς τρόπους για να περιορίσουν την μετάδοση της ασθένειας. Έτσι, κατέληξαν να δημιουργήσουν σανατόρια στις ορεινές περιοχές της χώρας, για να ωφεληθούν οι ασθενείς από τις ευεργετικές ιδιότητες “του βουνού”. Ένα από αυτά ήταν και το σανατόριο του […]

“Ο πόλεμος είναι ειρήνη”, “η ελευθερία είναι σκλαβιά”, “η άγνοια είναι δύναμη”.  Αυτά είναι τα τρία συνθήματα του “Μεγάλου Αδερφού”, του αρχηγού του Κόμματος της Ωκεανίας, μιας εκ των τριών αυτοκρατοριών που κυριαρχούν στον κόσμο και βρίσκονται σε συνεχή πόλεμο. Ο Μεγάλος Αδερφός είναι πανταχού παρών. Βλέπει τους πάντες σε κάθε προσωπική τους στιγμή, αλλά κανένας […]

Η Μονή Προυσού βρίσκεται στον Νομό Ευρυτανίας, δύο χιλιόμετρα μακριά από το ομώνυμο χωριό και αποτελεί πνευματικό και θρησκευτικό κέντρο της περιοχής. Είναι κτισμένη σε μια απόκρημνη, βραχώδη περιοχή μεταξύ των βουνών Χελιδώνα, Καλιακούδα και της οροσειράς του Παναιτωλικού.  Την περίοδο της Επανάστασης του 1821, αποτέλεσε κέντρο πολιτικής καθοδήγησης του απελευθερωτικού αγώνα ενώ ήταν το μέρος […]

Tα υπαίθρια σχολεία εμφανίστηκαν στην Ελλάδα, για να προστατευτούν οι μαθητές από τη φυματίωση. Στην Ευρώπη και στην Αμερική λειτουργούσαν ήδη από τα πρώτα χρόνια του 20ου αιώνα. Αίθουσες μέσα στο δάσος και σχολικά συγκροτήματα χωρίς τοίχους αποτελούσαν τόπο θεραπείας και εκπαίδευσης των παιδιών που έπασχαν από φυματίωση ή αναιμία. Με την έλευση της ισπανικής […]

Κατά την περίοδο της Κατοχής στην Αθήνα τα λοιμώδη νοσήματα αποτέλεσαν τη δεύτερη αιτία θανάτου μετά την πείνα. Λοιμώδη νοσήματα όπως η φυματίωση, η ελονοσία, ο εξανθηματικός τύφος, ο τυφοειδής πυρετός και η μηνιγγίτιδα, ήταν τα σημαντικότερα αίτια νοσηρότητας και θνησιμότητας. Η εκτίναξη των ποσοστών ορισμένων λοιμωδών νοσημάτων στην κατοχική Αθήνα έγκειται στις άθλιες συνθήκες […]

 Tο επιβλητικό αλλά εγκαταλειμμένο σήμερα αρχοντικό Κοντού βρίσκεται στα Άνω Λεχώνια Πηλίου. Την ιστορία του σπιτιού συνοδεύει ο αστικός μύθος ότι στοίχειωσε μετά τον θάνατο των παιδιών της οικογένειας. Ο θρύλος αναφέρει ότι δηλητηριάστηκαν από σαμιαμίδι που έπεσε στο ρόφημά τους. Οι ντόπιοι που διηγούνται την ιστορία λένε ότι η κακοδαιμονία συνεχίστηκε και για τους επόμενους ενοίκους, οι […]

Τα γκέτο των φυματικών στην Ελλάδα παρουσιάζει η «Μηχανή του Χρόνου» με τον Χρίστο Βασιλόπουλο τη Δευτέρα 25 Νοεμβρίου στις 21.00 στο COSMOTE HISTORY. Η εκπομπή μεταδίδεται σε επανάληψη την Κυριακή 1 Δεκεμβρίου στις 17.00 Η έρευνα της εκπομπής για τα Σανατόρια στην Ελλάδα εστιάζει στα όσα διαδραματίστηκαν στις αρχές του 20 ου αιώνα λίγα χλμ […]

“Μπορεί να το έχουν πλανέψει ακρογιαλιές δειλινά”. Όλοι έχουν σιγοτραγουδήσει το τραγούδι του Βασίλη Τσιτσάνη. Πίσω όμως από αυτούς τους στίχους κρύβεται η άγνωστη ιστορία της ποιήτριας Ανθούλας Σταθοπούλου – Βαφοπούλου, που έζησε ως φυματική στο σανατόριο – γκέτο του Ασβεστοχωρίου Θεσσαλονίκης. Την ιστορία της εντόπισε και παρουσίασε η “Μηχανή του Χρόνου” στο ντοκιμαντέρ για […]

Ήταν το πρώτο “λαϊκό” σανατόριο της Ελλάδας και το τελευταίο σπίτι για χιλιάδες φθισικούς που δεν πρόλαβαν να βρουν γιατρειά. Ήταν το καταφύγιο για αμέτρητες ψυχές που ήρθαν κυνηγημένες από τη Μικρά Ασία, αλλά και ένα γκέτο όπου άνθισε η πορνεία και το εμπόριο ναρκωτικών. Έγινε τόπος φυλάκισης και εκτελέσεων. Σήμερα, αναγνωρίζεται ως το μεγαλύτερο […]

Του Ηρακλή Ευστρατιάδη To τραγούδι “Μες στης Πεντέλης τα βουνά” φωνογραφήθηκε το 1940 και αναφέρεται στη φυματίωση, που σάρωσε όχι μόνο τον ελληνικό αλλά και τον παγκόσμιο πληθυσμό. Οι ασθενείς υπέφεραν απομονωμένοι στα σανατόρια, τα οποία βρίσκονταν λόγω του υγιεινού κλίματος κοντά σε πευκώδεις περιοχές, όπως της Πεντέλης. Το συγκεκριμένο τραγούδι έχει τη δική του […]

Την πορεία της φυματίωσης στην Ελλάδα και την ιστορία του Σωτηρία, του πρώτου σανατορίου της χώρας παρουσιάζει η Μηχανή του Χρόνου με τον Χρίστο Βασιλόπουλο τη Δευτέρα  18 Νοεμβρίου στις 21.00 στο Cosmote History. Σε επανάληψη την Κυριακή 24 Νοεμβρίου στις πέντε το απόγευμα. Επιστήμονες, ερευνητές, αλλά και πρώην ασθενείς περιγράφουν την πορεία της νόσου που […]

Στις 7 Οκτωβρίου 1928, η εφημερίδα ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ έγραφε για το “δράμα της οδού Θεοτοκοπούλου”. Το άδοξο τέλος δυο ερωτευμένων, που τη στιγμή που ετοιμαζόντουσαν να παντρευτούν η κοπέλα αρρώστησε με φυματίωση και μπήκε στο σανατόριο Ασβεστοχωρίου.  “Το ατύχημα αυτό της νεαράς κόρης, επλήγωσε κατάκαρδα τον ευαίσθητον μνηστήρα ο οποίος δι επιστολών του προς αυτήν της […]

Τη Μεγάλη Εβδομάδα οι νοικοκυρές στα νησιά και τις επαρχιακές πόλεις συνηθίζουν να βάφουν τις αυλές τους με λευκό χρώμα. Στις γειτονιές μάλιστα υπάρχει συναγωνισμός δεξιοτεχνίας. Κυρίως φροντίζουν να μη λερώνουν το έδαφος της αυλής. Για να γίνει σωστό το ασβέστωμα επιλέγουν να το κάνουν σε ώρες που δεν περνούν πολλοί περαστικοί μπροστά από τα […]

Στις αρχές του 20ου αιώνα η φυματίωση θέριζε την Ελλάδα. Εκατοντάδες οικογένειες ξεκληρίζονταν από τη μολυσματική ασθένεια. Ήταν από τις πρώτες αιτίες θανάτου. Παρόλο που η ασθένεια δεν έκανε διακρίσεις σε πλούσιους και φτωχούς, οι άθλιες συνθήκες ζωής των χαμηλότερων εισοδηματικά στρωμάτων καθυστερούσε τη διάγνωση, αλλά και τη φροντίδα του ασθενή, με αποτέλεσμα να πεθαίνουν […]

Από την προσωπική ιστοσελίδα του δημοσιογράφου Χρίστου Ζαφείρη  Το μεγάλο νοσοκομείο ‘’Παπανικολάου’’ της Θεσσαλονίκης είναι συνέχεια του ιστορικού Σανατορίου Ασβεστοχωρίου, το οποίο ιδρύθηκε το 1920 από την πολιτεία για την περίθαλψη των φυματικών, που ήταν η μεγάλη κοινωνική μάστιγα του Μεσοπολέμου. Το κράτος αγόρασε την έκταση και τα παραπήγματα του βρετανικού στρατού που χρησίμευαν για […]