ΕΛΑΣ

Δύο χρόνια μετά την εισβολή των Γερμανών στην Ελλάδα, οι δυνάμεις του ΕΛΑΣ είχαν εδραιώσει την κυριαρχία τους στις περιοχές της ελεύθερης Ελλάδας, έχοντας αριθμό ανταρτών τακτικού στρατού ο οποίος έφτανε περίπου τις 120.000 άντρες και γυναίκες. Η αντίσταση του ΕΑΜ – ΕΛΑΣ όμως, χρειαζόταν αρκετούς πόρους συντήρησης και έτσι η ηγεσία αναζήτησε τρόπους τροφοδοσίας. […]

Άρθρο της Χαράς Παρμενοπούλου. Μέλος του Δ.Σ του σωματείου «Φίλοι Μουσείου Εθνικής Αντίστασης και Σύγχρονης Ιστορίας Ρούμελης» 21 Μαΐου 1942: Στη Σπερχειάδα της Φθιώτιδας, ο Άρης Βελουχιώτης ορκίζει τους πρώτους μαχητές του ΕΛΑΣ. Μετά την ίδρυση του Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου (ΕΑΜ) το Σεπτέμβριο του 1941, ο Θανάσης Κλάρας (Άρης Βελουχιώτης) στέλεχος του ΚΚΕ και υπέρμαχος […]

Η Δομνίστα, ένα μικρό χωριό της νοτιοανατολικής Ευρυτανίας, μόλις 35 χλμ μακριά από το Καρπενήσι βρίσκεται περιτριγυρισμένο από πυκνά δάση με έλατα και πανύψηλες βουνοκορφές. Σύμφωνα με τον μύθο, κατά την περίοδο των Φράγκων Ιπποτών, η αρχόντισσα Δόμνα συντετριμμένη από την απώλεια της κόρης της, Δομνίστας, έδωσε στο μικρό αυτό χωριό το όνομα της. Ένα […]

Το Κρίκελλο είναι ορεινό χωριό του νομού Ευρυτανίας. Είναι χτισμένο σε υψόμετρο 1.120 μέτρα στην ανατολική πλευρά του όρους Καλιακούδα κοντά στις πηγές του Κρικελλοπόταμου ή αλλιώς Κρικελλιώτη. Αποτελεί έναν από τους πιο ορεινούς οικισμούς της Ελλάδας. Οι Κρικελλιώτες πρωτοστάτησαν στον απελευθερωτικό αγώνα και ενίσχυσαν τα ένοπλα αντιστασιακά τμήματα του Άρη Βελουχιώτη. Στις 28 Οκτωβρίου 1942 διεξήχθη στην περιοχή κοντά στη θέση Κουφόβρυση, η […]

Την χρονιά 1943, κρίθηκε απαραίτητο από τους συμμάχους να δημιουργηθεί ένα αεροδρόμιο, το οποίο θα διευκόλυνε την επικοινωνία των Βαλκανίων με την Μέση Ανατολή.

Στις 29 Φεβρουαρίου και 1η Μαρτίου 1948 φαντάροι του τάγματος Σκαπανέων θανατώθηκαν στη Μακρόνησο ως “επικίνδυνοι κομμουνιστές”. Επρόκειτο για στρατιώτες που κατά τη διάρκεια της κατοχής είχαν ενταχθεί σε αριστερές αντιστασιακές οργανώσεις, όπως το ΕΑΜ και την ΕΠΟΝ, και μετά τον πόλεμο κατά την διάρκεια του εμφυλίου, οδηγήθηκαν στη Μακρόνησο σε μια προσπάθεια “εξυγίανσης” του […]

Το Μικρό Χωριό είναι χτισμένο μέσα σε πυκνό ελατοδάσος στις πλαγιές του όρους Χελιδώνα στην Ευρυτανία. Στην κατοχή έγινε γνωστό για την ηρωική μάχη του ΕΛΑΣ εναντίον των Ιταλών. Εκεί σκοτώθηκε ο Κλέαρχος, ένας 16χρονος μαθητής που παράτησε το σχολείο για το αντάρτικο. Ο Κλέαρχος έγινε σύνθημα και παρασύνθημα των Ελασιτών. Το Μικρό Χωριό μετά τον πόλεμο […]

4 Νοεμβρίου 1944. Πάνοπλος ο ΕΛΑΣ έχει περικυκλώσει το Κιλκίς, όπου έχουν «οχυρωθεί» ένοπλες ομάδες γερμανόφιλων στην προσπάθειά τους να αμυνθούν κατά την αποχώρηση της Βέρμαχτ από την Ελλάδα. Ήταν η φονικότερη μάχης της κατοχής που σηματοδότησε και τον ελληνικό εμφύλιο που ξέσπασε αργότερα.  Το φθινόπωρο του ’44 η βόρεια Ελλάδα είχε επέλθει ουσιαστικά στα […]

Η μάχη στη γέφυρα ξεκινάει με βάση το σχέδιο, η έκβασή της όμως παίρνει δραματική τροπή.

Στις 5 Δεκεμβρίου 1944 ξεσπούσαν τα Δεκεμβριανά στην Αθήνα. Αφορμή για τη σύγκρουση αποτέλεσε η αιματηρή κατάληξη του συλλαλητηρίου του ΕΑΜ στην Πλατεία Συντάγματος.  Η αντιπαράθεση προήλθε από το κενό εξουσίας, που δημιουργήθηκε στην Ελλάδα μετά την αποχώρηση των γερμανικών δυνάμεων κατοχής τον Οκτώβριο του ίδιου έτους.  Όλα ξεκίνησαν στις 3 Δεκεμβρίου 1944 όταν το ΕΑΜ διοργάνωσε συλλαλητήριο διαμαρτυρίας […]

26 Ιουλίου 1944. Δεκαπέντε πτώματα πατριωτών κείτονταν σε ένα λάκκο στο Ασβεστοχώρι Θεσσαλονίκης μετά από ομαδική εκτέλεση τους από τον Γερμανό επιλοχία Σούμπερτ και τους Έλληνες δοσίλογους συνεργάτες του. Τις δραματικές στιγμές παρακολουθούσαν αποσβολωμένοι κάτοικοι της περιοχής. Ανάμεσά τους ήταν και ένας νεαρός. Ήταν ο γιος του εργολάβου Μάλαμα από τη Θεσσαλονίκη. Μετά την εκτέλεση […]

Η Ελένη Παπαδάκη υπήρξε από τις σημαντικότερες ηθοποιούς του ελληνικού θεάτρου και βρήκε φρικτό θάνατο κατά την διάρκεια των Δεκεμβριανών από μέλη της οργάνωσης ΟΠΛΑ. Ο θάνατός της αποτελεί μελανό σημείο της νεότερης ιστορίας. Η πρόσφατη αντίδραση του Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών να μην δοθεί το όνομα της σε μια από τις σκηνές του Εθνικού Θεάτρου, έφερε την υπόθεση […]

1η Οκτωβρίου 1987. Άνδρες των ΕΚΑΜ έχουν αποκλείσει μια πολυκατοικία στην Καλογρέζα. Εκεί είχε βρει καταφύγιο ο Μιχάλης Πρέκας. Μαζί του ήταν άλλοι δύο νεαροί άνδρες και είχαν οχυρωθεί στο διαμέρισμα μιας οικογένειας. Ο Μιχάλης Πρέκας ήταν ένα φτωχόπαιδο από το Μπραχάμι, που τη δεκαετία του ’80 απασχολούσε τις αρχές για κλοπές. Οι παλαιότεροι είχαν να διηγηθούν […]

Του ιστορικού Μενέλαου Χαραλαμπίδη Η περίοδος της Κατοχής και της Αντίστασης στην Αθήνα αποτέλεσε σημείο έρευνας και μελέτης, καθώς η κατοχική Αθήνα είναι- για ιστορικούς και επιστήμονες-  ένα από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα του πώς αντιδρά μια κοινωνία σε περιόδους κρίσης.  Ο τελευταίος χρόνος της γερμανικής κατοχής ήταν από τους πιο αιματηρούς χρόνους, με χιλιάδες απώλειες […]

Στην αρχική φωτογραφία ο Άρης Βελουχιώτης εικονίζεται ανάμεσα στους γονείς του, τον θείο του Νικόλαο Ζέρβα (αριστερά), την πρώτη ξαδέρφη του Κατερίνα Μυλωνά. Δεξιά στέκεται ο νεαρός αντάρτης Λέων.   Από την φωτογραφία του Δημήτρη Μεγαλίδη  που υπήρξε επικεφαλής του φωτογραφικού συνεργείου του ΕΛΑΣ προκύπτει το ερώτημα τι σχέση μπορεί να έχει η οικογένεια Κλάρα με […]

7 Ιουλίου 1943. Ο ιερέας Κωνσταντίνος Παπαβαλής έδωσε κρυφά στο Αρχηγείο του ΕΛΑΣ στον Άγιο Βλάση ένα γράμμα από την οργάνωση του ΕΑΜ στο Αγρίνιο. Προειδοποιούσε τους αντάρτες ότι οι Γερμανοί σκόπευαν να εγκατασταθούν Θέρμο (Κεφαλόβρυσο). Το γράμμα ανέφερε: “Πληροφορία εξακριβωμένη: εντός των ημερών τμήμα του κατοχικού στρατού θα μεταβεί στο Θέρμο για εγκατάσταση στρατιωτικής βάσεως. Παρακαλούμε να […]

Στους δρόμους της περιοχής εκτυλίχθηκαν σφοδρές συγκρούσεις

Το προσωπικό εκδιώχθηκε από τις κατοχικές δυνάμεις κι ένας από τους νοσηλευτές, ο Παύλος Παπάζογλου εκτελέστηκε από τους Γερμανούς στο κτήμα Λεβίδη το 1944.

Απρίλιος του 1941. Τα γερμανικά στρατεύματα προελαύνουν ακάθεκτα στην Μακεδονία, μετά την κατάρρευση της ελληνοβρετανικής άμυνας. Σε κάποια χωριά της Φλώρινας και της Καστοριάς οι Γερμανοί στρατιώτες έρχονται αντιμέτωποι με ένα περίεργο θέαμα. Ντόπιοι τους υποδέχονται με βουλγαρικές σημαίες, φωτογραφίες του Χίτλερ και του βασιλιά της Βουλγαρίας Βόρι και τους ραίνουν με άνθη.

Του προτάθηκε να υπογράψει τη «δήλωση μετανοίας» για τις πολιτικές του πεποιθήσεις και να σώσει τη ζωή του. Δεν το έκανε.

Την περίοδο πριν από την αυτοκτονία του, ο Βελουχιώτης ήταν σε ρήξη με το ΚΚΕ

Η καπετάνισσα του ΕΛΑΣ, Μαρία Φέρλα Μπέικου, γεννήθηκε στην Ιστιαία της Εύβοιας, το 1925: "Η σκέψη μου ήταν μια. Είπα, εγώ θα πολεμήσω ο κόσμος να χαλάσει"