Τα ξένα στρατιωτικά νεκροταφεία, του Β’ Παγκ. Πολέμου στην Ελλάδα. Το αμερικανικό στρατιωτικό νεκροταφείο

Όταν τελείωσε ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, στην Ελλάδα εκτός από εκατοντάδες χιλιάδες Έλληνες είχαν σκοτωθεί και χιλιάδες ξένοι στρατιώτες.

Από την πλευρά των κατακτητών, Γερμανοί, Ιταλοί και Βούλγαροι. Από τους Συμμάχους ήταν κυρίως Βρετανοί και στρατιώτες από τις χώρες και αποικίες της βρετανικής αυτοκρατορίας (Αυστραλία, Νέα Ζηλανδία, Καναδάς, Κύπρος, Νότια Αφρική και Ινδία). Όμως, στη χώρα μας έχασαν τη ζωή τους και μερικές δεκάδες Αμερικανοί

του συνεργάτη ιστορικού Κωνσταντίνου Λαγού

Το Συμμαχικό Στρατιωτικό Νεκροταφείο στον Άλιμο

Οι πρώτοι που φρόντισαν μεταπολεμικά να δημιουργήσουν ένα στρατιωτικό νεκροταφείο όπου ενταφίασαν τους νεκρούς στρατιώτες τους ήταν οι Βρετανοί. Αφορμή στάθηκαν οι περίπου 200 Βρετανοί στρατιώτες που σκοτώθηκαν στη διάρκεια των Δεκεμβριανών. Για την ταφή τους, η ελληνική κυβέρνηση παραχώρησε το 1945 έκταση στην περιοχή του Αλίμου.

Μέσα σε λίγα χρόνια οι Βρετανοί είχαν μεταφέρει στο νεκροταφείο αυτό και τα λείψανα των ανδρών τους που σκοτώθηκαν το 1941 υπερασπιζόμενοι την Ελλάδα στη διάρκεια της γερμανική εισβολής, αλλά και αεροπόρων τους που έπεσαν στη διάρκεια βομβαρδισμών ιταλογερμανικών στόχων στην κατεχόμενη Ελλάδα. Όλοι είχαν ταφεί είτε σε πρόχειρα στρατιωτικά νεκροταφεία στα πεδία των μαχών είτε στις κοντινές πόλεις και χωριά.

Σήμερα στο «Πολεμικό Κοιμητήριο Φαλήρου», όπως είναι ο επίσημος τίτλος του, υπάρχουν οι τάφοι 2.067 πεσόντων στρατιωτών της Βρετανικής Κοινοπολιτείας στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και ορισμένων που πέθαναν στην Ελλάδα μετά το 1945. Οι περισσότεροι νεκροί είναι από τη Βρετανία (1.443), και ακολουθεί η Αυστραλία με 255 νεκρούς, η Ινδία με 66 και η Νότια Αφρική με 38.

Εκτός από τους τάφους στο νεκροταφείο υπάρχει και το “Μνημείο Αθηνών” (Phaleron War Cemetery, the Athens Memorial). Πρόκειται για μια επιβλητική πύλη δίπλα στην οποία υπάρχουν πλάκες στις οποίες αναγράφονται τα ονόματα 2.882 Βρετανών στρατιωτών που σκοτώθηκαν στην Ελλάδα μεταξύ 1941-1945, αλλά δεν βρέθηκαν τα λείψανά τους. Κάποιοι απ’ αυτούς σκοτώθηκαν στη Γιουγκοσλαβία μεταξύ 1943 και 1945. Τη φροντίδα για το νεκροταφείο έχει η Κοινοπολιτειακή Επιτροπή Στρατιωτικών Τάφων (Commonwealth War Graves Commission) και είναι επισκέψιμο για το κοινό.

Το Γερμανικό Στρατιωτικό Νεκροταφείο Διονύσου – Ραπεντόζης

Στην Ελλάδα υπάρχουν δύο νεκροταφεία που είναι θαμμένοι Γερμανοί στρατιώτες.

Το Γερμανικό στρατιωτικό νεκροταφείο Διονύσου – Ραπεντόζης 1939-1945 (Deutscher Soldatenfriedhof 1939-1945 Dionyssos – Rapendoza) και το Γερμανικό στρατιωτικό νεκροταφείο στο Μάλεμε, στην Κρήτη.

Στο πρώτο βρίσκονται οι τάφοι 9.973 στρατιωτών του Γερμανικού Στρατού που σκοτώθηκαν σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας. Στο δεύτερο είναι αποκλειστικά Γερμανοί που έχασαν τη ζωή τους στην Κρήτη κατά την εισβολή και την κατοχή.

Το νεκροταφείο Διονύσου – Ραπεντόζης ιδρύθηκε στις 28 Σεπτεμβρίου 1975 και στο χώρο αυτό μεταφέρθηκαν τα οστά των Γερμανών στρατιωτών απ’ όλα τα μέρη της Ελλάδας εκτός της Κρήτης.

Η φροντίδα του κοιμητηρίου γίνεται από τον Σύνδεσμο Φροντίδας Γερμανικών Τάφων Πολέμου, έναν ιδιωτικό σύλλογο με έδρα το Κάσσελ και υπό την αιγίδα της Γερμανικής Κυβέρνησης. Ο σύλλογος έχει αναλάβει τη φροντίδα παρόμοιων νεκροταφείων σε όλο τον κόσμο. Το νεκροταφείο Διονύσου – Ραπεντόζης είναι επισκέψιμο στο κοινό.

Το «άγνωστο» Αμερικανικό Στρατιωτικό Νεκροταφείο στον Ταύρο

Είναι σχεδόν άγνωστο ότι και οι Αμερικανοί είχαν δημιουργήσει στην Αθήνα νεκροταφείο για τους πεσόντες άνδρες του στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.

Οι Αμερικανοί δεν συμμετείχαν με δυνάμεις τους σε χερσαίες επιχειρήσεις στην Ελλάδα στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Σχεδόν όλες οι απώλειες τους ήταν αεροπόροι που αποτελούσαν πληρώματα βομβαρδιστικών που επιχειρούσαν εναντίον στόχων στα Βαλκάνια και καταρρίπτονταν πάνω από την Ελλάδα. Σύμφωνα με επίσημες αμερικανικές πηγές, 117  Αμερικανοί σκοτώθηκαν στη χώρα μας στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και ταυτοποιήθηκαν τα σημεία που είχαν ταφεί.

Το 1945-1946 ειδικά συνεργεία του Αμερικανικού στρατού μετέφεραν στην Αθήνα τα λείψανα πεσόντων στρατιωτών τους από διάφορα σημεία στην Ελλάδα. Αποφασίστηκε να δημιουργηθεί ένα στρατιωτικό νεκροταφείο αποκλειστικά γι’ αυτούς που θα είχε την επωνυμία «Αμερικανικό Στρατιωτικό Κοιμητήριο Αθηνών». Σύμφωνα με αμερικανικές πηγές επελέγη ένας χώρος περίπου 5 χλμ από το κέντρο της Αθήνας. Πρόκειται για την περιοχή του Ταύρου.

Στις 30 Σεπτεμβρίου 1946 η Αμερικανική Αεροπορία τράβηξε μια αεροφωτογραφία του νεκροταφείο. Αυτή δείχνει ότι προχωρούσε η κατασκευή του και ότι ήδη υπήρχαν οι τάφοι 90 Αμερικανών πεσόντων. Καθώς το σύνολό τους ήταν 117 υπολείπονταν ακόμη να ταφούν εκεί ακόμη 27.

Φαίνεται η επιβλητική πύλη, η περίφραξη με μαρμάρινα κολονάκια. Ενδιαφέρον παρουσιάζει το μεγάλο αστέρι που είχε χαραχθεί στην είσοδό του. Είναι σύμβολο της Αμερικανικής Αεροπορίας. Είναι δύσκολο να προσδιοριστεί η ακριβής θέση του νεκροταφείου. Στα δεξιά διακρίνονται γραμμές του Ηλεκτρικού Αθηνών-Πειραιώς. Είναι πιθανό να ήταν κοντά σε σταθμό του τρένου.

Αυτή η φωτογραφία αποτελεί ίσως το μοναδικό γνωστό ντοκουμέντο από την ύπαρξη του νεκροταφείου. Φαίνεται ότι δεν εγκαινιάστηκε ποτέ καθώς τον Ιανουάριο του 1947 τα λείψανα και των 117 νεκρών Αμερικανών, μεταφέρθηκαν στο Νεττούνο της Σικελίας όπου οι Αμερικανοί είχαν ήδη δημιουργήσει ένα μεγάλο στρατιωτικό νεκροταφείο. Για το σκοπό αυτό χρησιμοποιήθηκε ένα μεταφορικό C-47 Ντακότα που  με μετέφερε τα λείψανα των στρατιωτών με οκτώ διαδοχικές πτήσεις μεταξύ Αθήνας και Σικελίας.

Στη Θεσσαλονίκη υπάρχει και το νεκροταφείο χιλιάδων Σέρβων στρατιωτών του πρώτου παγκοσμίου πολέμου

Ο 90χρονος “ακοίμητος φρουρός” 8.000 Σέρβων στρατιωτών στη Θεσσαλονίκη. Η συγκινητική συνάντηση με τον πολεμιστή που επέζησε με 70 τραύματα στο μακεδονικό μέτωπο