Τα χωριά για τα οποία συγκρούστηκαν οι αρματολοί του 1821. Βυθίστηκαν από τη ΔΕΗ και βρίσκονται στο βυθό τεχνητής λίμνης

Τα χωριά του Βάλτου Αιτωλοακαρνανίας ήταν από τα μεγαλύτερα και πιο ξακουστά αρματολίκια της δυτικής Ελλάδας. Σήμερα, πολλά από αυτά έχουν σκεπαστεί από τα νερά μιας τεχνητής λίμνης.

Οι οικογένειας κλεφτών και αρματολών ήταν εκείνες που αργότερα πρωτοστάτησαν στην Επανάσταση. Στον Άνω Βάλτο δέσποζαν οι Ραγκαίοι και στον Κάτω οι Ισκαίοι. Δύο πανίσχυρες οικογένειες, αλλά και δύο αντίπαλα “στρατόπεδα” που συγκρούονταν για τον έλεγχο του Βάλτου.

Ο Ιωάννης Ράγκος κέρδισε την εύνοια του Αλή Πασά, ο οποίος το 1818 έδιωξε τους Μπουκουβαλαίους και του έδωσε το αρματολίκι των Αγράφων. Ο Ράγκος, μη μπορώντας να είναι και στα δύο αρματολίκια, όρισε τοποτηρητή στα Άγραφα τον συγγενή του, Σταμούλη Γάτσο, και κράτησε τον Βάλτο. Αργότερα, εντάχθηκε στη φατρία Μαυροκορδάτου, εντείνοντας την έχθρα του με τους Ισκαίους.

Η σύγκρουση των δύο οικογενειών για τον πολιτικό, κοινωνικό και οικονομικό έλεγχο του Βάλτου ήταν τόσο σφοδρή που κράτησε και μετά το ξέσπασμα της Επανάστασης. Είναι χαρακτηριστικό ότι στα αρχεία του Καποδίστρια έχει βρεθεί έγγραφο απευθυνόμενο στον αδερφό του Ιωάννη Ράγκου, τον Παναγιώτη, στο οποίο του λέει ότι πρέπει να σταματήσει η έχθρα με τον Ίσκο γιατί κάνει κακό στην επανάσταση.

Ο στόχος τους, ο τόπος δράσης και ο εχθρός ήταν κοινός. Ισκαίοι και Ραγκαίοι πολεμούσαν τους Τούρκους για να απελευθερώσουν τους Έλληνες. Ωστόσο, δυσκολεύονταν στην σύμπλευση και στον συντονισμό των σχεδίων τους. Σε μάχη στην Αγραπιδιά τον Ιούλιο του 1824, παρότι ένωσαν τις δυνάμεις τους, ηττήθηκαν. Τότε, ο Ράγκος απέδωσε την αποτυχία στον Ίσκο και ο Ίσκος στο Ράγκο. Προκειμένου να τους συμφιλιώσει, ο Μαυροκορδάτος διόρισε και τους δύο στην εκστρατεία εναντίον της Άρτας. Έστειλε από το Μεσολόγγι τροφές και άλλα αναγκαία.

Ούτε έτσι τα κατάφερε όμως, αφού οι Βαλτινοί καπεταναίοι αρνήθηκαν να ξεκινήσουν μαζί.

Ο Βάλτος σήμερα

Σήμερα, αρκετά από τα χωριά πάνω στα οποία “χτίστηκε” η βεντέτα των δύο ιστορικών οικογενειών της Επανάστασης, έχουν σκεπαστεί από τα νερά μιας τεχνητής λίμνης. Πάνω στην κοίτη του ποταμού Αχελώου στην περιοχή συμβολής του με τον παραπόταμο Ίναχο, η λίμνη Καστρακίου καλύπτει 28 τ.χλμ. και περιέχει 1.000.000 m³ νερό. Έχει σκεπάσει όλη την έκταση από τα Μαλατέικα μέχρι τον Μπαμπαλιό. Οι ντόπιοι υποχρεώθηκαν σε αναγκαστική μετανάστευση τη δεκαετία του ’60.

Σε άρθρο του Φεβρουαρίου του 1966 στο “Βήμα” διαβάζουμε:

«Οι κάτοικοι των χωρίων Αμοργιανοί, Ποδαγορά, Γιαννόπουλοι κλπ. θα πραγματοποιήσουν την προσεχή Κυριακήν εις το χωρίον Μπαμπαλιό Βάλτου συγκέντρωσιν διαμαρτυρίας, δια τας χαμηλάς αποζημιώσεις που τους δίδει η ΔΕΗ δια τας κατοικίας και τους αγρούς των, που θα καλυφθούν από την νέαν λίμνην Καστρακίου».

Ήταν η εποχή που σε κοντινή απόσταση, άλλα 20 χωριά βυθίζονταν, θυσιαζόμενα στο βωμό της δημιουργίας της λίμνης των Κρεμαστών, η οποία αργότερα χαρακτηρίστηκε ως το «μεγαλύτερο τεχνητό έργο της μεταπολεμικής Ελλάδας».

Οι τεχνητές λίμνες σε συνδυασμό με τους υδροηλεκτρικούς σταθμούς της ΔΕΗ πράγματι συνέβαλαν στην ανάπτυξη και την αύξηση του βιοτικού επιπέδου της ευρύτερης περιοχής. Η παραγωγή υδροηλεκτρικής ενέργειας εξοικονομεί μέχρι σήμερα σημαντικούς πόρους πετρελαίου και δεν μολύνει το περιβάλλον. Παράλληλα, το νερό χρησιμοποιείται και προς άρδευση και ύδρευση.

Ωστόσο, είναι επίσης γεγονός ότι πολλά σπίτια, μνημεία και εκκλησίες έπρεπε να «θυσιαστούν» για την κατασκευή αυτών των έργων. Η πατρίδα των Ισκαίων και των Ραγκαίων, οι τόποι ιστορικών μαχών και αναμετρήσεων βρίσκονται πια στον βυθό των απέραντων υδάτινων τοπίων της Αιτωλοακαρνανίας.

Αρχική φωτογραφία: Above View