Τατουάζ των φυλακισμένων της ΕΣΣΔ. Γιατί ζωγράφιζαν τον Στάλιν και τον Λένιν; Τι συμβόλιζαν τα στιλέτα, οι νεκροκεφαλές, οι επωμίδες και τα μάτια πάνω από το πέος;

Τα τατουάζ αποτελούσαν πάντα το επιπλέον «αξεσουάρ» στις στολές των φυλακισμένων.

Τα σχέδια στα σώματα των κρατουμένων συνήθως «μιλούν», αρκεί να υπάρχουν έμπειρα μάτια για να τα «διαβάσουν».

Λένε ιστορίες για τον λόγο που κάποιος οδηγήθηκε στη φυλακή για τα γούστα, τις προτιμήσεις, τις ιδέες, το παρελθόν και ίσως το μέλλον των φυλακισμένων.

Ο Σοβιετικός αστυνομικός και εγκληματολόγος Arkady Bronnikov υπηρέτησε στις Εσωτερικές Υποθέσεις για 30 χρόνια.

Ανάμεσα στα καθήκοντά του ήταν να επισκέπτεται φυλακές στα Ουράλια Όρη και τη Σιβηρία.

Από το 1960 ως το 1980 συνομίλησε με αμέτρητους «σκληρούς» των σωφρονιστικών ιδρυμάτων και φωτογράφισε τα περισσότερα τατουάζ που είχαν ζωγραφίσει επάνω τους.

Εκεί έμαθε τα πάντα για την τέχνη και τα σύμβολα που διάλεγαν να «χτυπήσουν» οι κρατούμενοι.

Για παράδειγμα, μια γυμνή γυναίκα που καίγεται σε ένα σταυρό συμβολίζει την καταδίκη για την δολοφονία μιας γυναίκας.

Ο αριθμός των κορμών στη φωτιά που καίγεται κάτω από το θύμα, υποδηλώνουν τα χρόνια φυλάκισης που καταδικάστηκε.

Στις περισσότερες περιπτώσεις όπως διαπίστωσε ο αστυνομικός, οι ποινικοί έμπαιναν στη φυλακή σχεδόν «λευκοί και άγραφοι».

Στα απλά σωφρονιστικά ιδρύματα το ποσοστό των κρατουμένων που έκανε τατουάζ ήταν 60-65%.

Στις φυλακές ασφαλείας το ποσοστό έφτανε το 80% και στις υψηλής ασφαλείας το 98%.

Υπολογίζεται ότι το διάστημα 1960 – 1980, περίπου 35 εκατομμύρια σοβιετικοί φυλακίστηκαν και σχεδόν 30 εκατομμύρια έκαναν τατουάζ στη φυλακή.

Έτσι, σιγά – σιγά ο Arkady Bronnikov κατάφερε να τα αποκωδικοποιήσει και να δημιουργήσει ένα μεγάλο αρχείο, που θα χρησίμευε σε νέους και παλιούς αστυνομικούς. Από συνεντεύξεις με φυλακισμένους και «διάβασμα» των τατουάζ τους, μπόρεσε να βοηθήσει καθοριστικά στην εξιχνίαση πολλών εγκλημάτων.

Όσο για τους τρόπους και τα υλικά που χρησιμοποιούσαν – κυρίως οι ποινικοί φυλακισμένοι της Σοβιετικής Ένωσης – για να καταφέρουν να φτιάξουν ένα τατουάζ, ήταν πρωτόγονοι και επώδυνοι. Επειδή οι αρχές τα απαγόρευαν, ένα σχέδιο μπορεί να χρειαζόταν ακόμη και μερικά χρόνια για να ολοκληρωθεί. Άλλα φτιάχνονταν μέσα σε 8 ώρες, χωρίς ο καλλιτέχνης να διακόψει την εργασία του. Το πιο διαδεδομένο εργαλείο ήταν μια ηλεκτρική ξυριστική στην οποία προσάρμοζαν τις βελόνες και την μελάνη.

Οι κακές συνθήκες πολλές φορές προκαλούσαν σοβαρές παθήσεις στους φυλακισμένους ή ακόμη και το θάνατο.

Δείτε μερικές από τις φωτογραφίες του Arkady Bronnikov και τους συμβολισμούς των τατουάζ, που είναι αναρίθμητοι.

Μοναστήρια, εκκλησίες, καθεδρικοί ναοί, η Παναγία και οι άγγελοι στο σώμα του κακοποιού, δείχνουν πόσες φορές έχει κάνει φυλακή. Τα κρανία υποδηλώνουν ότι είναι μέσα για φόνο. Το ίδιο και το φέρετρο.

Αυτός ο άνδρας ήταν είτε διαρρήκτης χρηματοκιβωτίων, είτε είχε κλέψει κρατική περιουσία ή «ξέπλενε» χρήματα. Στη δική του περίπτωση, τα οκτάγωνα αστέρια στις κλείδες δείχνουν ότι πρόκειται για κλέφτη “υψηλής ποιότητας”.  Το παπιγιόν συνήθως είναι ένα ατιμωτικό τατουάζ που δείχνει ότι κάποια στιγμή ο κακοποιός έσπασε τον κώδικα των κλεφτών και συνεργάστηκε με τις αρχές. Με το δολάριο στη μέση του παπιγιόν όμως “λέει” ότι, έχει μια συγκεκριμένη ειδίκευση στο έγκλημα. Στο στήθος του γράφει “σώσε και προστάτευε” και τα γράμματα ΧΒ δίπλα από το σταυρό “Χριστός Ανέστη”.

Το παντελόνι που φοράει ο φυλακισμένος της φωτογραφίας, ήταν το χαρακτηριστικό των σκληρών φυλακών υψίστης ασφαλείας της Σοβιετικής Ένωσης.

Εκεί φυλακίζονταν όσοι χαρακτηρίζονταν «osobo opasnim retsidivistom», δηλαδή ιδιαίτερα επικίνδυνοι για να βγουν πάλι έξω. Η αιτία ήταν ότι όταν έπαιρναν αναστολή για αποτοξίνωση, διέπρατταν άμεσα άλλο ένα έγκλημα. Το φίδι γύρω από τον λαιμό συμβολίζει τον εθισμό στα ναρκωτικά ή το αλκοόλ. Οι επωμίδες δηλώνουν ότι είχε αξίωμα στην ιεραρχία των φυλακισμένων. Συνήθως ήταν παιδεραστές και δολοφόνοι.

Οι επωμίδες “λένε” ότι πρόκειται για κρατούμενο που τα βάζει με το σύστημα και τα φορούσαν ελάχιστοι φυλακισμένοι.

Οι «δυνατοί» συνήθως δεν είχαν πολλά τατουάζ και τους φώναζαν «ταγματάρχες» ή «συνταγματάρχες».

Όταν περπατούσαν σε διαδρόμους και αυλές δεν τους πλησίαζαν ούτε οι φύλακες.

Τα αστέρια στις επωμίδες και οι νεκροκεφαλές λένε στη «γλώσσα» τους ότι, «δεν είμαι δούλος των φυλακών, κανένας δεν μπορεί να με αναγκάσει να δουλέψω», «ο δυνατός νικάει, ο αδύναμος χάνει», «το άλογο ψοφάει από τη δουλειά».

Τα μάτια στο στομάχι υπονοούν ομοφυλοφιλία. Η μύτη του προσώπου είναι το πέος του κρατούμενου.

Τα μετάλλια στο στήθος είναι προεπαναστατικών περιόδων και δείχνουν ότι πρόκειται για άτομο που ήταν εναντίον του Σοβιετικού καθεστώτος.

Ο φυλακισμένος είναι ισοβίτης, σύμφωνα με τις νεκροκεφαλές και τα κόκαλα που φέρει στις κλείδες του. Οι κοπέλες – ψάρια στα χέρια ήταν σημάδι συνήθως των βιαστών. Τα γράμματα στη μέση του μεταφράζονται ως «γαμ.. τη φτώχεια και τη δυστυχία». Πάνω από τον σταυρό έχει ζωγραφίσει τη φράση “Θεέ μου φύλαξε και προστάτευσε το δούλο σου Βίκτορ” και από κάτω “Θεέ μην με δικάσεις από τις πράξεις μου αλλά από το έλεός σου”. Στο στομάχι του υπάρχει παραλλαγή του πίνακα Τζούντιθ του Τζιορτζόνε (1504), που συμβολίζει τη σαγηνευτική γυναίκα που προδίδει τον ευγενή άνδρα και συνήθως τα “φορούσαν” βιαστές και χούλιγκαν.

Στις σοβιετικές φυλακές τα ναζιστικά σύμβολα δεν συμβόλιζαν τα αυτονόητα.

Τα έκαναν οι φυλακισμένοι για να διαμαρτυρηθούν για τις φυλακές και τα στρατόπεδα συγκεντρώσεων.

Οι αρχές – όταν δεν συμφωνούσαν οι κρατούμενοι – τους τα «έσβηναν» με το ζόρι.

Συχνά αυτά τα τατουάζ έδειχναν ότι είχαν καταδικαστεί για σεξουαλική παρενόχληση ανηλίκων.

Τα γράμματα στα χέρια του γράφουν «σ’ ευχαριστώ μητέρα – πατρίδα που κατέστρεψες τα νιάτα μου».

Το στιλέτο δίπλα στο λαιμό «λέει» ότι ο συγκεκριμένος έκανε φόνο μέσα στη φυλακή και ότι είναι «διαθέσιμος” για να εκτελέσει συμβόλαιο θανάτου.

Οι σταγόνες αίμα αντιστοιχούν στον αριθμό των δολοφονιών που έχει διαπράξει. Κάτω από τον Λένιν συνήθως έγραφαν τα γράμματα ΒΟP που είχαν διπλή σημασία. Είτε αναφέρονταν σε αυτόν ως ηγέτη του κομμουνιστικού κόμματος, είτε ως κλέφτη στα ρώσικα, δηλαδή VOR. Ο Στάλιν και ο Λένιν πολλές φορές προστάτευαν τον φυλακισμένο, επειδή οι φύλακες απέφευγαν να τους χτυπήσουν εκεί που είχαν ζωγραφιστεί.

Οι διάβολοι στους ώμους δείχνουν μίσος προς τις αρχές.

Το συγκεκριμένο τατουάζ ονομάζεται γκριμάτσα (oskal) δείχνει τα δόντια του, εναντίον του συστήματος.

Πολλές φορές συνοδευόταν και από αντισοβιετικές φράσεις.

«Φύλαξε την αγάπη, μείνε ελεύθερος» γράφει στο δεξί χέρι το τατουάζ του φυλακισμένου. Στο στήθος λέει «ο σώζων εαυτόν σωθήτω» και κάτω από τις νεκροκεφαλές: «ο Θεός εναντίον όλων και όλοι εναντίον του Θεού». Ο καουμπόης με το όπλο «δείχνει» ένα αποφασισμένο κλέφτη που δεν διστάζει μπροστά σε τίποτα.

Διαβάστε επίσης στη “ΜτΧ”: Τζίμης. Ο πρώτος που άνοιξε μαγαζί που έκανε τατουάζ στην Ελλάδα το 1978. Είχε ακόμη και «τις ευχές» του αρχηγού της αστυνομίας Ν. Αρκουδέα. Στην αρχή μερικοί τον πλήρωναν με μπύρες και αναψυκτικά…