Τα “Μεθωνοκόρωνα”. Οι πλωτές καστροπολιτείες της Πελοποννήσου, που υπήρξαν οι “Οφθαλμοί της Βενετίας”. Δείτε από ψηλά (drone)

Η Μεθώνη και η Κορώνη, οι δύο καστροπολιτείες της παραλιακής Μεσσηνίας, αποτελούν σημαντικές μεσαιωνικές πόλεις της Ελλάδας και κορυφαίοι τουριστικοί προορισμοί.

Αποτέλεσαν ιστορικά τοπόσημα λόγω της γεωστρατηγικής τους θέσης ως φυσικά λιμάνια και γνώρισαν μεγάλη άνθηση, ιδιαίτερα την περίοδο της Ενετοκρατίας.

Η ιστορία των δύο περιοχών χάνεται στα βάθη των αιώνων.

Από την εποχή του Τρωικού πολέμου, που, σύμφωνα με τον Όμηρο, ο Αγαμέμνονας έταξε τις δύο πόλεις στον Αχιλλέα για να κατευνάσει την οργή του και να τον πείσει να γυρίσει στο πεδίο της μάχης, μέχρι την Βυζαντινή περίοδο, την Ενετοκρατία και την Οθωμανική επέλαση, η Κορώνη και η Μεθώνη διεκδικήθηκαν όσο καμία άλλη περιοχή του ελλαδικού χώρου.

Η καστροπολιτεία της Μεθώνης

Η πολυφωτογραφημένη καστροπολιτείας της Μεθώνης, χτίστηκε το 1209, όταν οι Βενετοί κατέκτησαν τη μεσσηνιακή πόλη. Στο κέντρο της δεσπόζει το βενετσιάνικο κάστρο, το οποίο αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα κάστρα της Μεσογείου και από τα σημαντικότερα οχυρωματικά σύνολα της Ελλάδας.

Απλώνεται σε έκταση 93 στρεμμάτων και χωρίζεται σε δυο τμήματα.

Στο νότιο τμήμα βρίσκεται η πόλη, η οποία περικλείεται από ένα τείχος με πύργους ανά κοντινά διαστήματα και το βόρειο τμήμα παρουσιάζει ιδιαίτερη οχύρωση, καθώς αποτελούσε την έδρα του εκάστοτε στρατιωτικού διοικητή.

Τα δυο τμήματα του κάστρου διαχωρίζονται από ένα χαμηλό τείχος με 5 πύργους και συνδέεται με τη στεριά μέσω μίας πέτρινης τοξωτής γέφυρας, που αποτελείται από 14 καμάρες.

Στη νότια πλευρά του κάστρου, πάνω σε μια μικρή νησίδα, βρίσκεται το θρυλικό Μπούρτζι.

Πρόκειται για ένα μικρό επιθαλάσσιο οχυρό, που αποτελείται από έναν οκτάπλευρο πύργο και διαθέτει πολλαπλές ταράτσες και πολεμίστρες, οι οποίες προστάτευαν την είσοδο του λιμανιού. Η οικοδόμηση του οχυρού ξεκίνησε από τους Ενετούς, λίγο πριν το 1500, και ολοκληρώθηκε από τους Οθωμανούς κατά τον 16ο αιώνα.

Το 1571, περίπου 1.500 Έλληνες έχασαν τη ζωή τους από τους εξοργισμένους Τούρκους, μετά την ήττα τους στη ναυμαχία της Ναυπάκτου ενώ μετά την έλευση του Ιμπραήμ στη Μεθώνη, το 1825, ο πύργος μετατράπηκε σε φυλακή, όπου υπέστησαν σκληρά βασανιστήρια και βρήκαν φρικτό θάνατο εκατοντάδες αιχμάλωτοι ραγιάδες.

Στα σκοτεινά κελιά του ξεψύχησε και ο “Άγιος Μεθώνης”, Γρηγόριος Παπαθεοδώρου, ο οποίος, αν και δεινός πολεμιστής, νικήθηκε από τις κακουχίες και την χολέρα.

Σύμφωνα με την παράδοση, το πτώμα του ρίχτηκε στα αφρισμένα κύματα και δεν βρέθηκε ποτέ. Σήμερα, κάτοικοι της περιοχής λένε ότι, κατά τους χειμερινούς μήνες, όταν φυσάει πολύ, ακούγονται οι φωνές εκείνων που έχασαν τη ζωή τους στο Μπούρτζι.

Την περίοδο της Ενετοκρατίας, η Μεθώνη οργανώθηκε σύμφωνα με τα συμφέροντα της Βενετίας και μετατράπηκε σε σπουδαίο γεωπολιτικό κόμβο.

Ήταν ένας σημαντικός εμπορικός και ναυτικός σταθμός ανάμεσα σε Δύση, Αίγυπτο και Συρία, αφού όλα τα βενετικά πλοία που ταξίδευαν στην Ανατολική Μεσόγειο ήταν υποχρεωμένα να σταματούν στο φυσικό λιμάνι της περιοχής.

Εκείνη την εποχή, η Μεθώνη έγινε διάσημη και για το κρασί της. Εκτός, όμως, από το νόμιμο εμπόριο του τοπικού προϊόντος, σημειώθηκαν και αρκετά περιστατικά λαθρεμπορίας.

Οι Ενετοί επέβαλλαν σκληρά μέτρα για την αντιμετώπιση του φαινομένου. Ένα από αυτά αφορούσε τις γυναίκες λαθρεμπόρους.

Ως ποινή κρεμούσαν ένα μπουκάλι στο λαιμό τους και τις περιέφεραν στους δρόμους με έναν τελάλη, προκειμένου να τις ρεζιλέψουν.

Η ακμάζουσα περίοδος της περιοχής έληξε με την κατάκτησή της από τους Οθωμανούς, τον Αύγουστο του 1500, κατά τον Β’ Ενετοτουρκικό Πόλεμο.

Τα χρόνια της Ελληνικής Επανάστασης, οι Έλληνες δεν κατάφεραν να κατακτήσουν το κάστρο της Μεθώνης, παρά τις συνεχείς προσπάθειες πολιορκίας του, λόγω της σθεναρής αντίστασης του οχυρωμένου οθωμανικού πληθυσμού.

Ωστόσο, το 1828, όταν το γαλλικό εκστρατευτικό σώμα, με αρχηγό τον στρατηγό Μαιζών, έδρασε στην περιοχή του Μοριά, οδήγησε τους Αιγύπτιους σε ήττα και άτακτη φυγή, οι Έλληνες πήραν στα χέρια τους τη Μεθώνη και το θρυλικό κάστρο. Τότε ξεκίνησε να μεταφέρεται ο οικισμός εκτός των τειχών και η πόλη πήρε τη σημερινή μορφή της.

Το πολυπόθητο κάστρο, που για αιώνες σηματοδοτούσε την εμπορική, οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη της περιοχής, σταδιακά εγκαταλείφθηκε και άρχισε να παρακμάζει.

Στο κάστρο της Κορώνης συμβίωναν Έλληνες και Ενετοί

Την ίδια χρονιά που οι Βενετοί κατέκτησαν τη Μεθώνη, πήραν υπό την κυριαρχία τους και τη “δίδυμή”  της, Κορώνη. Τότε έχτισαν και το περίφημο Κάστρο της Κορώνης, στο νότιο άκρο του Μεσσηνιακού Κόλπου, και προχώρησαν σε επιπλέον οχυρωματικά έργα, προκειμένου να προστατεύσουν την περιοχή από τις επιδρομές των πειρατών.

Οι δύο πόλεις είχαν τεράστια στρατηγική σημασία για τη Γαληνοτάτη Δημοκρατία της Βενετίας και έγιναν γνωστές ως “Οφθαλμοί της Βενετίας” και ως τα “Μεθωνοκόρωνα”.

Η “Coron”, όπως την αποκαλούσαν οι Βενετοί, σημείωσε σπουδαία ανάπτυξη και έγινε ονομαστή για τη βιοτεχνία και το εξαγωγικό της εμπόριο.

Η αίγλη της έχει καταγραφεί στα οδοιπορικά αρκετών Ευρωπαίων περιηγητών, οι οποίοι αναγκαστικά στάθμευαν στην περιοχή είτε για ανεφοδιασμό είτε για να επισκευάσουν τα πλοία τους.

Σύμφωνα με τις αφηγήσεις τους, μέσα στο κάστρο κατοικούσαν όχι μόνο Βενετοί αλλά και Έλληνες, έμποροι και βιοτέχνες, οι οποίοι, αν και αντιμετωπίζονταν με καχυποψία, απολάμβαναν οικονομικές και θρησκευτικές ελευθερίες, που τις στερούνταν σε άλλες περιοχές.

Το κάστρο της Κορώνης αποτελεί μέχρι και σήμερα από τα κομψότερα δείγματα της βενετσιάνικης φρουριακής αρχιτεκτονικής και από τα ελάχιστα κάστρα που στο εσωτερικό τους σώζονται οικίες και ναοί ενώ πρόκειται για το μοναδικό κατοικήσιμο κάστρο του νομού, αφού εντός του διατηρείται μικρός οικισμός με σύγχρονες, ιδιωτικές κατοικίες.

Στον εσωτερικό χώρο του κάστρου βρίσκεται ακόμη ο βυζαντινός ναός της Αγίας Σοφίας, χτισμένος τον 12ο αιώνα, πάνω στα ερείπια αρχαίου ναού αφιερωμένου στον Απόλλωνα, μια παλαιοχριστιανική βασιλική και ο ναός του Αγίου Χαραλάμπους, ο οποίος μετατράπηκε σε τζαμί επί Τουρκοκρατίας και σήμερα λειτουργεί ως ορθόδοξη εκκλησία.

Περπατώντας κανείς στα γραφικά καλντερίμια του θα συναντήσει επίσης λαξευμένους τάφους και υπόγειες θολωτές δεξαμενές από πελεκημένους ογκόλιθους για τη συλλογή βρόχινου νερού ενώ στη νότια πλευρά του κάστρου βρίσκονται τα περίφημα “βράχια του Ρεσάλτου“, τα οποία οδηγούν σε μια μικρή ακρογιαλιά.

Το κάστρο της Κορώνης, όπως και η πόλη, κατελήφθη από τους Τούρκους, τον Αύγουστο του 1500. Μετά τη βάρβαρη επέλαση του σουλτάνου Βαγιαζήτ Β’ στη Μεθώνη και τις σφαγές του χριστιανικού πληθυσμού της περιοχής, οι κάτοικοι της Κορώνης αποφάσισαν να παραδοθούν, για να γλιτώσουν τη ζωή τους.

Έτσι, ο Ενετός διοικητής, Παύλος Κονταρίνι, ξεκίνησε διαπραγματεύσεις με τους Τούρκους και συμφώνησε να παραδώσει την πόλη αμαχητί. Ο Βαγιαζήτ μπήκε στο κάστρο της Κορώνης και προσευχήθηκε στην καθολική Μητρόπολη, αφού προηγουμένως τη μετέτρεψε σε τζαμί.

Οι Κορωνιάτες γλίτωσαν από το οθωμανικό λεπίδι, αλλά πολλοί κάτοικοι έφυγαν και αναζήτησαν νέα πατρίδα σε άλλες ενετικές περιοχές, όπως στη Ζάκυνθο, την Κέρκυρα και την Ιταλία.

Δείτε το βίντεο του συνεργάτη μας Up Stories από τις πλωτές καστροπολιτείες της Πελοποννήσου: