Τα “γιουχαΐσματα” στην Επίδαυρο σε βάρος κορυφαίων ηθοποιών. Η ερωτική σκηνή, η αλυσοδεμένη Αντιγόνη, ο γυμνός Διόνυσος

Η πρώτη φορά που ακούστηκαν εντονότατα γιουχαΐσματα στην Επίδαυρο ήταν το 1984 στη “νεωτερίστικη” όπως χαρακτηρίστηκε, «Αντιγόνη» του Σοφοκλή. Η σκηνοθεσία ήταν του Γιώργου Ρεμούνδου, από το Εθνικό Θέατρο, με την Άννα Σκούντζου στον κύριο ρόλο και τον Νικήτα Τσακίρογλου ως Κρέοντα.

‘Όταν η πρωταγωνίστρια βγήκε στη σκηνή σέρνοντας βαριές αλυσίδες, το κοινό αντέδρασε με γιουχαΐσματα και γέλια. ‘Ηταν η πρώτη φορά που αποδοκιμαζόταν κατ’ αυτό τον τρόπο παράσταση στην Επίδαυρο. Μέχρι τότε μπορεί να γράφονταν κακές κριτικές και αντιδράσεις, όπως το 1959 σε βάρος του Κάρολου Κουν, αλλά δεν είχε συμβεί αντίδραση παρόμοιας έντασης.

Η ερωτική σκηνή και η αποχώρηση της Συνοδινού

Την ίδια χρονιά, το ΚΘΒΕ ανέβασε  την «Άλκηστη» του Ευριπίδη, σε σκηνοθεσία Γιάννη Χουβαρδά, με πρωταγωνίστρια τη Φιλαρέτη Κομνηνού, μία αρκετά προκλητική παράσταση για την εποχή, που προκάλεσε πρωτοφανή επεισόδια στο Αρχαίο Θέατρο.  Μετά τον θάνατο-θυσία της ηρωίδας,  φωτίστηκε το γυάλινο φωτισμένο πατάρι του Διονύση Φωτόπουλου και εξελίχθηκε μια τολμηρή ερωτική σκηνή με γυμνό. Το κοινό άρχισε να φωνάζει: “Αίσχος, να φύγετε”, ενώ  η Άννα Συνοδινού αποχώρησε από την παράσταση, περνώντας  μέσα από τη σκηνή και πετώντας θυμωμένη το πρόγραμμά της.  Η  Άννα Συνοδινού την επόμενη ημέρα στην εφημερίδα «Ακρόπολις» με τον τίτλο «Αίσχος, βέβηλοι!» έγραψε μεταξύ άλλων: “Το ΚΘΒΕ, χωρίς αιδώ, υποχρέωσε ηθοποιούς του θιάσου του, σε μία σκηνή εκτός του δράματος, να αναπαραστήσουν μία απροκάλυπτη “ερωτική συνουσία”, μεταβάλλοντας έτσι τον ιερό αρχαιολογικό χώρο του θεάτρου του Πολυκλείτου σε “οίκο ανοχής”. Οι εφημερίδες της εποχής βγαίνουν με τίτλους όπως: “Τσόντα στην Επίδαυρο. Οι μοντέρνοι πάνε να αλλοιώσουν τον πολιτισμό μας!”

Το τσιγάρο που “κόπηκε”

Το 1989 η Τζένη Καρέζη και ο Κώστας Καζάκος πρωταγωνιστούσαν στον «Οιδίποδα Τύραννο» του Σοφοκλή, σε σκηνοθεσία Ρόμπερτ Στούρουα. Όταν ο Αγγελιαφόρος της Άννας Μακράκη άναψε τσιγάρο επί σκηνής, το κοινό “πήρε φωτιά”. “Σβήστο”, “Αίσχος”, “Ντροπή” φώναζαν οι θεατές τόσο την ώρα της παράστασης, όσο και την ώρα της υπόκλισης. Η επίμαχη σκηνή κόπηκε από το γεωργιανό σκηνοθέτη, από την επόμενη μέρα,  για να διασφαλισθεί η ομαλή λειτουργία της παράστασης.

Γυμνό, αίμα και ακαθαρσίες

Το 1997 ο Μηνάς Χατζησάββας υποδύθηκε τον Διόνυσο στις «Βάκχες» του Ευριπίδη από το ΚΘΒΕ, σε σκηνοθεσία Ματίας Λάνγκχοφ. Τα σφάγια που είχαν κρεμαστεί στην ορχήστρα και ο γυμνός πρωταγωνιστής που περπατούσε στα τέσσερα, προκάλεσαν τις έντονες αποδοκιμασίες του κοινού, με τον Γερμανό σκηνοθέτη να κατηγορείται ως προκλητικός και ιερόσυλος. Ένα άλλο εύρημα που επίσης κατακρίθηκε, ήταν η παρουσία ενός αλόγου στην ορχήστρα που αφόδευσε επί σκηνής.

Τα γέλια και τα κέρματα στην ορχήστρα

Το 2008 το ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας, ανέβασε «Μήδεια» του Ευριπίδη με την καλλιτεχνική δ/ντρια Λυδία Κονιόρδου ως πρωταγωνίστρια και σκηνοθεσία του Ρώσου Ανατόλι Βασίλιεφ.  Παρά τις πολύμηνες πρόβες, ο πειραματικός χαρακτήρας της 4ωρης(!) παράστασης δεν είχε τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Η αντίδραση του κοινού ήταν να “γιουχάρει” επί μακρόν, να κοροϊδεύει και να φθάσει να πετάξει μέχρι και κέρματα στη σκηνή.  Ο Νίκος Ψαρράς που υποδυόταν τον Ιάσωνα, μην αντέχοντας τα γέλια και τα σχόλια φώναξε στο κοινό «έλεος!». «Αυτό λέμε κι εμείς, έλεος!» ήταν η απάντηση ενός θεατή. Όταν ο Χορός έβγαλε ένα καραβάκι στη σκηνή που συμβόλιζε την Αργώ και το διαμέλισε, από ψηλά ακούστηκε ένα «τι μ…ες είν’ αυτές»!  Η παράσταση έληξε κακήν κακώς. Ωστόσο το κοινό χειροκρότησε την Κονιόρδου και ο σκηνοθέτης αρνήθηκε να εμφανιστεί στην υπόκλιση.

Ο πόλεμος “ποιότητας”

Τον Ιούλιο του 2023,  ανέβηκε στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου η παράσταση “Σφήκες” του Αριστοφάνη, σε ελεύθερη διασκευή και σκηνοθεσία της Λένας Κιτσοπούλου που “ενόχλησε” αρκετούς και δίχασε κοινό και κριτικούς.  Χαρακτηρίστηκε από κάποιους “διασυρμός του θεάτρου” και δεν ήταν πάρα πολλοί οι θεατές που αποχώρησαν θορυβωδώς, πριν το τέλος της παράστασης.

Η παράσταση έγινε η αιτία για να ξεσπάσει ένας πρωτοφανής “πόλεμος” απόψεων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, σχετικά με την ποιότητα των παραστάσεων που ανεβαίνουν στην Επίδαυρο και δεικτικές αναρτήσεις όπως αυτές των συγγραφέων  Έλενας Ακρίτα, και Πέτρου Τατσόπουλου.

Βέβαια πολλά χρόνια πριν, το κοινό είχε αποδοκιμάσει έντονα τον Κάρολο Κουν. Στην κλασική πλέον παράσταση «Όρνιθες» το 1959 στο Ηρώδειο, ο πρωτοπόρος σκηνοθέτης είχε ντύσει τον «ιερέα» με άμφια ορθόδοξου παπά, καινοτομία πολύ τολμηρή για τους τότε «ελληνο-ορθόδοξους» λάτρεις του αρχαίου δράματος. Η παράσταση δημιούργησε σκάνδαλο και πολιτική ανασφάλεια για τις αντιδράσεις, με αποτέλεσμα το Υπουργείο Προεδρίας της Κυβερνήσεως, να την κατεβάσει ως βέβηλη και απαγορεύτηκε το ανέβασμά της σε κάθε φεστιβάλ της χώρας.

Οι αντιδράσεις συμβαδίζουν με την καινοτομία, την εναλλακτική προσέγγιση και τους θεατρικούς πειραματισμούς.

Ειδικά όταν αυτές οι παραστάσεις δεν κρατάνε ζωντανό το ενδιαφέρον όσων ταξίδεψαν για να απολαύσουν την εμπειρία της Επιδαύρου.

Χιλιάδες θεατές προσέρχονται με την προσδοκία μιας καλής και κυρίως κλασικής παράστασης. Οτιδήποτε διαφορετικό, ξενίζει μεγάλο μέρος του κοινού και προκαλεί ατελείωτες συζητήσεις στη θεατρική κοινότητα με θετικές και αρνητικές γνώμες.

Το ερώτημα είναι, αν το κοινό που κατηγορεί τους καλλιτέχνες για ιεροσυλία, μπορεί να σεβαστεί την ιερότητα του συγκεκριμένου θεάτρου.

Δείτε επίσης:

Κατίνα Παξινού. Γύρισε την τελευταία της ταινία ενώ είχε καρκίνο και έδωσε βαριά άρρωστη την τελευταία της παράσταση. Ένα ατελείωτο χειροκρότημα, ήταν το καλύτερο αντίο

Δείτε από ψηλά το πιο φημισμένο αρχαίο θέατρο της Ελλάδας. Ήταν θαμμένο κάτω από τόνους χώματος. Πώς αποκαλύφθηκε (βίντεο)

Η βυθισμένη πολιτεία της αρχαίας Επιδαύρου με τις λιμενικές εγκαταστάσεις και τους εμπορικούς σταθμούς. Εντυπωσιακό βίντεο από drone κατέγραψε τα απομεινάρια της αρχαίας πόλης