Τι συμβαίνει όταν η αστυνομική έρευνα εξαρτάται αποκλειστικά από τη μνήμη του θύματος; Τα πιο πετυχημένα και αποτυχημένα σκίτσα υπόπτων

Είτε από τύχη, είτε από καλό σχεδιασμό, υπάρχουν εγκληματίες που το μόνο στοιχείο που αφήνουν πίσω τους είναι η οπτική επαφή με το θύμα. Σε αυτήν την περίπτωση, όταν όλα βασίζονται στην συχνά θολή και ταραγμένη μνήμη του θύματος, οι σκιτσογράφοι αναλαμβάνουν δράση.

Δεν είναι λίγες οι φορές που οι δράστες έχουν εντοπιστεί χάρη στα σκίτσα των ειδικά εκπαιδευμένων καλλιτεχνών. Μάλιστα, οι έμπειροι σκιτσογράφοι γνωρίζουν ότι ένα καλό σκίτσο υπόπτου δεν κρίνεται από το κατά πόσο υπακούει σε όλους τους κανόνες του ρεαλισμού. Το σημαντικό είναι να ταιριάζουν οι αναλογίες των χαρακτηριστικών και να αποδίδονται έστω προσεγγιστικά οι ιδιαιτερότητες του κάθε προσώπου.

Όπως σε όλους τους καλλιτεχνικούς τομείς, κάποιοι τα καταφέρνουν καλύτερα από άλλους.

Το ρεκόρ Γκίνες

Η Lois Gibson έχει κερδίσει μία θέση στο βιβλίο Γκίνες, καθώς τα σκίτσα της κατέχουν το ρεκόρ των περισσότερων αναγνωρίσεων υπόπτων στην ιστορία. Η 70χρονη καλλιτέχνης έχει συμβάλει σημαντικά στην εξιχνίαση περισσότερων από 1.300 υποθέσεων. Ένα από τα πιο γνωστά σκίτσα της είναι αυτό του Donald Eugene Dutton, το οποίο βασίστηκε στην περιγραφή που έδωσε ένας βαριά τραυματισμένος αστυνομικός σε ημιλιπόθυμη κατάσταση.

Αξίζει να σημειωθεί ότι δεν έχει βοηθήσει μόνο σε υποθέσεις εγκληματιών. Το 2015 μια γυναίκα μπόρεσε να επανενωθεί με τα αδέρφια της, τα οποία είχε να δει από όταν ήταν μωρά, χάρη στην ικανότητά της Lois να προβλέπει την ηλικιακή εξέλιξη των προσώπων. Τα σκίτσα της Αμερικανίδας προβλήθηκαν σε μία εκπομπή αναζητήσεων και οι δύο άντρες, που αμέσως αναγνώρισαν τους εαυτούς τους, πήραν τηλέφωνο.

Η πετυχημένη καρικατούρα

Ένα από τα πιο διάσημα σκίτσα υπόπτων είναι αυτό του Hung Phuoc Nguyen. Ο 44χρονος δράστης αναζητούνταν από τις αρχές καθώς είχε αποσπάσει ένα σημαντικό χρηματικό ποσό από το ταμείο κεντρικού καταστήματος στο Λάνκαστερ, προσποιούμενος τον υπάλληλο. Η αστυνομία της Πενσιλβανίας, αυτή τη φορά δεν προσέλαβε κάποιον έμπειρο καλλιτέχνη, αλλά άφησε τον άλλο υπάλληλο του καταστήματος να σχεδιάσει τον κλέφτη, έτσι όπως τον θυμόταν.

Μόλις πήραν στα χέρια τους το σκίτσο, το κοινοποίησαν αμέσως στα μέσα ενημέρωσης.

Η πρόχειρη ζωγραφιά πολύ γρήγορα έκανε το γύρο του διαδικτύου, όχι λόγω κάποιου κύματος ευαισθητοποίησης για τον εντοπισμό του κλέφτη, αλλά για την κωμικότητά της. Ωστόσο, προς έκπληξη όλων, χάρη στο σκίτσο ο δράστης πολύ γρήγορα αναγνωρίστηκε και συνελήφθη. Τότε ήταν που οι εικόνες έγιναν πραγματικά viral, αφού όλοι συνειδητοποίησαν ότι το ερασιτεχνικό σκίτσο του υπαλλήλου πράγματι έμοιαζε με τον 44χρονο Hung Phuoc Nguyen.

Το αμφιλεγόμενο σκίτσο

Το Μάιο του 2011, ο 39χρονος Joseph Weir λήστεψε κι έπειτα απήγαγε υπό την απειλή όπλου μία υπερήλικη γυναίκα. Από τις καταθέσεις των αυτοπτών μαρτύρων, ο σκιτσογράφος της Αστυνομίας του Κεντάκι συνέθεσε μία προσωπογραφία με πολύ έντονα χαρακτηριστικά. Για πολλούς η τακτική αυτή, της αφύσικης μεγαλοποίησης συγκεκριμένων ιδιαιτεροτήτων του προσώπου είναι πολύ αποτελεσματική καθώς αυξάνει τις πιθανότητες να «μείνει» στη μνήμη του θεατή.

Άλλοι υποστηρίζουν ότι δείχνει απλώς γελοίο. Για την ιστορία πάντως, ο δράστης αναγνωρίστηκε και συνελήφθη.

Καλό σκίτσο, λάθος χειρισμός

Ο Πολ Μπερνάρντο και η Κάρλα Χομόλκα, γνωστοί ως «Ken & Barbie killers» είναι ένα από τα πιο διαβόητα ζευγάρια δολοφόνων στην ιστορία. Η από κοινού δράση τους ξεκίνησε το 1990. Ωστόσο, τα αποτρόπαια εγκλήματά τους ίσως είχαν αποφευχθεί αν δύο χρόνια νωρίτερα οι καναδικές αρχές είχαν δώσει στη δημοσιότητα το σκίτσο ενός ύποπτου άντρα.

Μία κοπέλα που το 1988 είχε πέσει θύμα βιασμού από τον Μπερνάρντο, ήταν σε θέση να περιγράψει με μεγάλη ακρίβεια τον νεαρό άντρα. Ο έμπειρος καλλιτέχνης συνέθεσε ένα εντυπωσιακά ακριβές σκίτσο του καταζητούμενου, το οποίο όμως αναλώθηκε σε εσωτερική χρήση μεταξύ των αστυνομικών τμημάτων.

Όταν η ζωγραφιά διέρρευσε στα τέλη του 1990, ξεκίνησε ένας καταιγισμός τηλεφωνημάτων από άτομα που ήξεραν τον Μπερνάρντο. Ωστόσο, η αστυνομία καθυστέρησε δύο ακόμη χρόνια να φτάσει στα ίχνη του, καθώς λόγω έλλειψης πόρων, ανθρώπινου δυναμικού και οργάνωσης δεν ήταν σε θέση να φιλτράρουν και να αξιολογήσουν τις μαρτυρίες.

Αρχική φωτογραφία: YouTube

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Ο «Σκιτσογράφος». Ο δολοφόνος που σκίτσαρε τα θύματά του για να τα φλερτάρει και μετά τα δολοφονούσε με μαχαίρι. Σκότωνε μόνο ομοφυλόφιλους άντρες. Γιατί δεν συνελήφθη ποτέ