Ανηφορίζοντας την Ακαδημίας και ρίχνοντας μια ματιά στις παρόδους της, οι εκδοτικοί οίκοι και τα βιβλιοπωλεία βρίσκονται παντού. Ο κεντρικός αθηναϊκός δρόμος, που συνορεύει με το Πολυτεχνείο, τα Εξάρχεια και τη Νομική αποτελεί διαχρονικά πόλο έλξης των διανοούμενων και των απανταχού βιβλιόφιλων. Θα έλεγε κανείς ότι είναι μία οδός που αντιστέκεται σθεναρά στην κρίση που περνάει το βιβλίο σήμερα.
Τα τελευταία χρόνια, στην αντίσταση αυτή έχουν μπει δυναμικά και τα περίπτερα της περιοχής.
Τα πρώτα βήματα
Τα θεμέλια του «γαλατικού χωριού» των περιπτέρων-βιβλιοπωλείων της Ακαδημίας τέθηκαν από τον Λάμπρο Πανταζή. Γύρω από το περίπτερό του, στη γωνία Ακαδημίας και Ρήγα Φεραίου, άρχισαν σταδιακά να αναδύονται δεκάδες μικρά άτυπα βιβλιοπωλεία σαν το δικό του.
«Ξεκινήσαμε εντελώς τυχαία. Πριν δέκα χρόνια, μία φίλη της γυναίκας μου της έκανε δώρο μερικά μυθιστορήματα και τα βάλαμε δοκιμαστικά σε ένα σταντ μπροστά από το περίπτερο». Έφυγαν όλα μέσα σε μια μέρα. Κι έτσι, αποφάσισαν να το εξελίξουν.
Το περίπτερο στη γωνία Ακαδημίας και Ρήγα Φεραίου ήταν το πρώτο που το 2009 αποφάσισε να εντάξει τα βιβλία στα ράφια του.
Σιγά σιγά έστησαν πάγκους και διεύρυναν την ποικιλία των βιβλίων. Σήμερα, το περίπτερο έχει μετατραπεί σε ένα μικρό υπαίθριο βιβλιοπωλείο. Στα σταντ βρίσκει κανείς από ποίηση και λογοτεχνία του προηγούμενου αιώνα μέχρι συλλεκτικά κόμιξ, ταξιδιωτικούς οδηγούς και βιογραφίες σημαντικών προσώπων. Οι περισσότεροι πελάτες, βέβαια, αναζητούν τα ιστορικά.
Όπως τα είδη, έτσι και οι τιμές ποικίλουν. Υπάρχουν τα πολύ οικονομικά, που ξεκινούν από 50 λεπτά, και λόγω κρίσης έχουν τη μεγαλύτερη πέραση. Υπάρχουν όμως και συλλεκτικά κομμάτια που μπορεί να φτάσουν τα «200-300-400 ευρώ». Εξαρτάται το βιβλίο.
Ωστόσο, ασχέτως της τιμής, οι περισσότεροι πελάτες κάνουν παζάρια. Τα 30 θέλουν να τα κάνουν 25, αλλά ακόμα και το 1,5 θέλουν να το κάνουν 1. Ίσως οι Αθηναίοι δεν είναι συνηθισμένοι σε αυτόν τον τύπο βιβλιοπωλείου και αντιμετωπίζουν τον περιπτερά ως πλανόδιο. Η πραγματικότητα, όμως, είναι πολύ διαφορετική. Και αυτό μπορούν να το επιβεβαιώσουν αρκετοί συνάδελφοι και «γείτονες» του κύριου Λάμπρου που πλέον έχουν ακολουθήσει τα βήματά του.
Η εξάπλωση των βιβλίων
Δεν χρειάζεται να απομακρυνθούμε από τη γωνία Ακαδημίας και Ρήγα Φεραίου. Μια στροφή του βλέμματός είναι αρκετή για να εντοπίσουμε τουλάχιστον ακόμη δύο περίπτερα που έχουν επίσης υποκύψει στη γοητεία του βιβλίου.
Το περίπτερο στην Ασκληπιού 5 έχει δική του ιστοσελίδα (www.tobiblio.gr) κι ένα επιπλέον παράρτημα στην Σόλωνος 92.
Η Κατερίνα Σαρρή διατηρεί περίπτερο χαμηλά στην Ασκληπιού. Απέναντί της βρίσκεται η Πολιτεία. Σε αντίθεση με το γνωστό βιβλιοπωλείο, που έχει και νέες κυκλοφορίες, στους πάγκους του περιπτέρου της Κατερίνας υπάρχουν μόνο παλιοί τίτλοι, εξαντλημένες εκδόσεις και σπάνια κομμάτια. Αυτό είναι το εμπόρευμά της. Οι τιμές και πάλι ξεκινούν από πολύ χαμηλά.
«Ο κόσμος θέλει να διαβάσει αλλά δεν έχει τα λεφτά να διαθέσει για ένα καινούριο βιβλίο που κάνει από 20 ευρώ και πάνω. Έτσι, ψάχνει φθηνότερες λύσεις».
Το μικρό περίπτερο-βιβλιοπωλείο, που υπάρχει από το 2012, πλέον έχει αποκτήσει δική του ιστοσελίδα (www.tobiblio.gr) και δέχεται παραγγελίες από τακτικούς πελάτες.
Το περίπτερο έξω από τον κινηματογράφο Έλλη έχει μία μεγάλη ποικιλία σε ιστορικά, βιβλία ψυχολογίας και φιλοσοφίας, καθώς και βιογραφίες καλλιτεχνών.
Από την άλλη, ο κύριος Νίκος, χαμηλότερα στην Ακαδημίας, έξω από τον κινηματογράφο «Έλλη», δεν δέχεται παραγγελίες. Υποστηρίζει ότι σπάνια κάποιος θα έρθει δεύτερη φορά. Οι πελάτες είναι κυρίως περαστικοί που βλέπουν τα αραδιασμένα βιβλία και κοντοστέκονται. Οι περισσότεροι κατά πάσα πιθανότητα δεν γνώριζαν καν την ύπαρξη των βιβλίων περιπτέρου. Πρόκειται για ανθρώπους που «δεν είχαν ποτέ σχέση με τα βιβλία και τους τα φέραμε στα μούτρα». Αυτός είναι και ο λόγος που τα βιβλία είναι απλωμένα πάνω στον πάγκο και όχι όρθια ή στοιβαγμένα. Ο επίδοξος αναγνώστης διαλέγει με το μάτι, το εξώφυλλο παίζει τεράστιο ρόλο.
Το γειτονικό του περίπτερο δεν συμμερίζεται αυτήν την άποψη. Εκεί τα βιβλία είναι προσεκτικά στοιβαγμένα στα ράφια, χωρισμένα σε κατηγορίες και δεν προεξέχουν καθόλου. Ο ιδιοκτήτης παραδέχεται ότι, προτού τα εντάξει στο εμπόρευμα, δεν είχε καμία σχέση με τη λογοτεχνία. Απλώς θέλησε να ακολουθήσει την τάση της περιοχής. Δηλώνει, μάλιστα, απογοητευμένος γιατί βλέπει ότι τελικά δεν έχει καθόλου πέραση.
Ο κύριος Νίκος από την άλλη, λέει ότι με το βιβλίο ασχολείσαι καθαρά από μεράκι, όχι για να βγάλεις κέρδος. Άλλωστε οι δικοί του πελάτες δεν είναι συλλέκτες.
«Ο συλλέκτης δεν διαβάζει μόνο τα βιβλία, αλλά τα απολαμβάνει. Σε εμάς έρχονται αυτοί που τα διαβάζουν».
Κι αυτοί που τα διαβάζουν, εν μέσω κρίσης, σπάνια έχουν να διαθέσουν παραπάνω από δέκα ευρώ. Ακόμα και για εκδόσεις που στα βιβλιοπωλεία κάνουν μέχρι και 80.
Δεξιά ένα περίπτερο με τα βιβλία στριμωγμένα στα ράφια και αριστερά το περίπτερο της Ακαδημίας 64 με όλο το «εμπόρευμα» απλωμένο στον πάγκο.
Κρυμμένα θησαυροφυλάκια
Πολλοί αναρωτιούνται πώς παλιές και σπάνιες εκδόσεις, που έχουν ξεφύγει από έμπειρους συλλέκτες, καταλήγουν στους πάγκους των περιπτέρων της Ακαδημίας. Η απάντηση είναι ότι πολλοί από τους ιδιοκτήτες δεν δηλώνουν απλώς περιπτεράδες, αλλά ανιχνευτές βιβλίων. Και ως ανιχνευτές ξέρουν να εντοπίζουν τα καλά κομμάτια.
Δεν ψάχνουν ανάμεσα στις νέες κυκλοφορίες των εκδοτικών οίκων, αλλά σε παλιές συλλογές ιδιωτών.
Είναι συχνό φαινόμενο, όταν κάποιος πεθαίνει, η οικογένειά του να θέλει να αδειάσει τις βιβλιοθήκες. Έτσι, είτε πουλάει τα βιβλία, είτε, προκειμένου να μην καταλήξουν στην ανακύκλωση, τα χαρίζει. Οι «βιβλιογνώστες» ξέρουν να ψάχνουν με προσοχή και να διαλέγουν αυτά που αξίζουν.
Υπάρχουν οι βιβλιόφιλοι τακτικοί πελάτες, οι συλλέκτες και οι απλοί περαστικοί.
Πολλά βιβλία, αναπόφευκτα καταλήγουν στον κάδο των αχρήστων. Από εκεί τα περιμαζεύουν «ειδικοί» ρακοσυλλέκτες, οι οποίοι τα ξεχωρίζουν και ύστερα τα μεταπωλούν.
Ο κύριος Μιχάλης, καθημερινός «θαμώνας» των περιπτέρων της Ακαδημίας, πρώην πλανόδιος βιβλιοπώλης και πρώην ρακοσυλλέκτης έχει ζήσει το φαινόμενο απ’ όλες τις πλευρές.
Τα πρωινά πήγαινε στην κανονική του δουλειά και στον ελεύθερό του χρόνο αναζητούσε τους «θησαυρούς» που οι άνθρωποι πετούσαν στα σκουπίδια. Ως φανατικός βιβλιόφιλος από τα νεανικά του χρόνια, ήξερε να αναγνωρίζει τα συλλεκτικά βιβλία από το χρώμα και το δέσιμό τους. Βέβαια, τις περισσότερες φορές το εσωτερικό τους είναι αυτό που κρύβει τα μεγαλύτερα μυστικά.
«Ένα βιβλίο δεμένο ανέκαθεν ήταν κρυψώνα για να φυλάξει ο άλλος κάτι».
Έχοντας φυλλομετρήσει χιλιάδες βιβλία, έχει βρει και αμέτρητες τέτοιες κρυψώνες.
Το περιεχόμενό τους είναι κάθε λογής. Χρυσές λίρες, ερωτικά γράμματα, λεφτά, διαθήκες, προικοσύμφωνα μέχρι και ομόλογα του δημοσίου.
Μια φορά, είχε βρει σε ένα περίπτερο ένα βιβλίο του Τσαρούχη.
Στις πρώτες σελίδες, υπήρχε ένα πρόχειρο σκίτσο με την υπογραφή του καλλιτέχνη. Το αγόρασε για μόλις 3 ευρώ και το πρόσθεσε στη συλλογή με τα υπόλοιπα πολύτιμα αποκτήματα.
Ανάμεσα σε αυτά συγκαταλέγονται αφιερώσεις του Ελύτη, σχέδια του Φώτη Κόντογλου, μία επιστολή του Σικελιανού, χειρόγραφα ποιήματα του Βαλαωρίτη σε Γάλλους φίλους του.
Για να εντοπίσει κανείς τέτοια κομμάτια χρειάζεται γνώση, υπομονή και φυσικά, τύχη, που θα πρέπει να την κυνηγήσει και στα περίπτερα της Ακαδημίας. Αυτά με τα βιβλία+.
Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Το Βιβλιοπωλείο που δημιούργησαν 3 άστεγοι στην καρδιά της Αθήνας. Όλα τα βιβλία κοστίζουν δύο ευρώ. 20.000 βιβλία από τα σκουπίδια και τα αζήτητα, που άλλαξαν τη ζωή τους
Ακολουθήστε την mixanitouxronou.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Διαβάστε τις σημαντικότερες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στη mixanitouxronou.gr