Τα μυθικά θηρία των μεσαιωνικών χρόνων και η χριστιανική κοσμοθεωρία (εικόνες)

Στη μεσαιωνική Ευρώπη, τα λεγόμενα βιβλία με θηρία (bestiaries) ήταν τα δεύτερα πιο δημοφιλή αναγνώσματα μετά τη Βίβλο.

Αφηγούνταν τα χαρακτηριστικά κυρίως φανταστικών ζώων από την αρχαιότητα και συγχρόνως παρείχαν αλληγορικά ηθικά διδάγματα. Διάκριση μεταξύ πραγματικών και φανταστικών ζώων δεν υπήρχε.

Οι εικονογραφήσεις ήταν ζωηρά χρωματισμένες και χρησίμευαν ως οπτική γλώσσα για το αναλφάβητο κοινό. Με σημερινούς όρους, τα βιβλία με θηρία ήταν σαν πρώιμες εγκυκλοπαίδειες φυσικής ιστορίας.

Όμως, τα πλάσματα αυτά εξηγούνταν πρωτίστως με βάση τη θέση τους στη χριστιανική κοσμοθεωρία. Ο Θεός τα δημιούργησε με καθορισμένα χαρακτηριστικά και οι περιγραφές λειτουργούσαν ως παραδείγματα σωστής διαγωγής για να ενισχύσουν τις διδασκαλίες της Αγίας Γραφής.

Ένας πελεκάνος που σκότωνε τα άτακτα παιδιά του και, τρεις ημέρες μετά, έσκιζε το στήθος του για να τους δώσει ξανά ζωή με το αίμα του συμβόλιζε τη Σταύρωση και την Ανάσταση του Ιησού Χριστού – Πηγή εικόνας: Youtube

Κροκότα

Μυθικό πλάσμα με προέλευση από την Ινδία και τη Βόρεια Αφρική. Αποτελεί διασταύρωση σκύλου, λύκου και ύαινας και συχνά απεικονίζεται με πόδια ελαφιού.

Θεωρείτο θανάσιμος εχθρός τόσο των ανθρώπων όσο και των σκύλων. Σήμα κατατεθέν του είναι το εξαιρετικά φαρδύ στόμα που εκτείνεται από το ένα αφτί στο άλλο. Λέγεται ότι μπορούσε να μιμηθεί την ανθρώπινη ομιλία και να παρασύρει τα θύματά του στα βάθη του δάσους.

Αναπαράσταση του κροκότα σε μεσαιωνικό χειρόγραφο – Πηγή εικόνας: Wikipedia

Βασιλίσκος

Ένα από τα πιο τρομερά πλάσματα των μεσαιωνικών χειρογράφων. Απεικονίζεται με κεφάλι και σώμα κόκορα, φτερά δράκου και ουρά φιδιού.

Ήταν σε θέση να σκοτώσει με τη μυρωδιά, το σφύριγμα ή ακόμη και το βλέμμα του, αλλά μπορούσε να σκοτωθεί από το δάγκωμα μιας νυφίτσας. Δηλαδή κάτι παρόμοιο με τις μαγκούστες και τις κόμπρες.

Αναπαράσταση του βασιλίσκου σε μεσαιωνικό χειρόγραφο – Πηγή εικόνας: Picryl

Καλάδριος

Επρόκειτο για ένα κατάλευκο πουλί, το οποίο, σύμφωνα με τον Πλούταρχο, ήταν ευλογημένο με τέτοια φύση και χαρακτήρα ώστε να ελκύει πάνω του την ασθένεια.

Στα μεσαιωνικά βιβλία, ο καλάδριος απεικονιζόταν κατ’ αυτόν τον τρόπο. Αντιπροσώπευε τον Χριστό που θεράπευε τους αρρώστους κοιτάζοντάς τους στο πρόσωπο.

Έτσι, αν το πουλί κοιτούσε κατάματα τον ασθενή, εκείνος θα ζούσε. Αν, όμως, απέστρεφε το πρόσωπό του, ο ασθενής ήταν καταδικασμένος.

Αναπαράσταση του καλάδριου σε μεσαιωνικό χειρόγραφο – Πηγή εικόνας: Picryl

Μάντικορ

Με καταγωγή από την περσική μυθολογία, το Μάντικορ πιστεύεται πως ήταν ένα πλάσμα με κεφάλι ανθρώπου και σώμα λιονταριού. Σε διάφορες αναπαραστάσεις φέρει, επίσης, ουρά που προσιδιάζει σε κεντρί σκορπιού.

Ο Πλίνιος ο Πρεσβύτερος το περιγράφει ως ένα πλάσμα με απαίσια φωνή, σαν τρομπέτα, τριπλή σειρά δοντιών και με “δίψα” για ανθρώπινη σάρκα. Τέλος, είναι πολύ γρήγορο και αλτικό.

Αναπαράσταση του Μάντικορ σε μεσαιωνικό χειρόγραφο – Πηγή εικόνας: Wikipedia

Στο περιεχόμενο των μεσαιωνικών βιβλίων για θηρία περιλαμβάνονταν κι άλλα φανταστικά πλάσματα, όπως οι γρύπες, οι μονόκεροι και οι κυνοκέφαλοι.

Πηγή κεντρικής φωτογραφίας: Wikipedia