Η ερημωμένη σκήτη των Μετεώρων, όπου οι πιστοί σκαρφαλώνουν για να κρεμάσουν μαντήλια – τάματα. Ο θρύλος της μουσουλμάνας

Λίγο μετά την Καλαμπάκα βρίσκεται το γραφικό χωριό Καστράκι, που εκτείνεται στη βάση των γιγάντιων βράχων των Μετεώρων.

Οι επιβλητικοί, ξεκομμένοι μεταξύ τους βράχοι, των οποίων το ύψος φτάνει σε ορισμένες περιπτώσεις τα 400 μ., αποτελούν ένα μοναδικό γεωλογικό φαινόμενο.

Κοντά στο χωριό βρίσκεται ένας μικρός ναός λαξευμένος στο βράχο, όπου κάθε χρόνο οι πιστοί τηρούν την παράδοση της αναρρίχησης. Σκαρφαλώνουν στον απότομο βράχο για να εναποθέσουν τα τάματά τους αφιερωμένα στον Άγιο Γεώργιο τον Μανδηλά.

Στα δυτικά του Βράχου του Αγίου Πνεύματος, υπήρχε κάποτε η Σκήτη του Αγίου Γεωργίου του Μανδηλά την οποία στα μέσα του 14ου αιώνα πρωτοκατοίκησε ο  καστροφύλακας των Σταγών Πασχάλης και στη συνέχεια ένας μοναχός από τη μονή Χρυσίνου, ο Μανασσής Μακάριος.

Μετά εγκαταστάθηκε ο γέροντας του οσίου Αθανασίου, ο Γρηγόριος ο Κωνσταντινουπολίτης, ο επονομαζόμενος  και στυλίτης, καθώς το μονύδριο βρίσκεται στο βράχο Στύλος Σταγών.

Ο όσιος Αθανάσιος ο Μετεωρίτης που συμπορευόταν μαζί του, μόναζε σε μια άλλη σπηλιά του ίδιου βράχου, στο λεγόμενο Παλιομονάστηρο. Ο Αθανάσιος έγραψε ιστορία στα Μετέωρα, καθώς ήταν αυτός που οργάνωσε σε νέα βάση τον μοναχισμό, εγκαταλείποντας την πρακτική της κατά μόνας άσκησης.

Ο Αθανάσιος στη συνέχεια μετακινήθηκε σε άλλο υψηλότερο βράχο, εκεί όπου σήμερα βρίσκονται τα ερείπια της Αγίας Μονής, ώστε να αποφύγει την όχληση από τους κατοίκους του Καστρακίου.

Στην συνέχεια ανέβηκε ακόμα πιο ψηλά στον Πλατύλιθο. Αυτόν τον λίθινο όγκο ονόμασε Μεγάλο Μετέωρο, δηλαδή βράχο μεταξύ ουρανού και γης.  Αργότερα και ενώ είχαν πληθύνει οι μοναχοί, θεσμοθέτησε τον κοινοβιακό βίο των Μετεώρων, γράφοντας και τους κανόνες, στα πρότυπα του Αγίου Όρους.

Το έθιμο

Το εκκλησάκι πιθανότατα κτίστηκε το 1367 από τον μοναχό Νείλο. Το αρχικό κτίσμα καταστράφηκε το 1966 μετά από πυρκαγιά. Σήμερα διασώζονται τα ερείπια μέσα στο βράχο. Επίσης από το ζωγραφικό διάκοσμο διακρίνονται οι παραστάσεις του Χριστού και του Αγίου Γεωργίου.

Σύμφωνα με το έθιμο, ανήμερα της γιορτής του Αγίου, με το πέρας της λειτουργίας οι νέοι του χωριού κρεμούν πολύχρωμα μαντήλια και ανάβουν λαμπάδες στα ερείπια της Μονής. Τα μαντήλια μένουν έως την επόμενη γιορτή του Αγίου και θεωρούνται ευχές για υγεία.

Ο θρύλος της μουσουλμάνας

Στα πόδια του βράχου, όπου υπήρχε το μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου, κατά τα χρόνια της Τουρκοκρατίας απλωνόταν ένα πυκνό δάσος, στο οποίο απαγορευόταν η κοπή των δέντρων. Στην περιοχή είχε έρθει ένας Οθωμανός εισπράκτορας φόρων, ο οποίος αναζήτησε τρόπο για να ζεσταθεί.

Ο θρύλος αναφέρει ότι μόλις προσπάθησε να κόψει τα κλαδιά ενός δέντρου, έπεσε κάτω αναίσθητος.

Όταν τον εντόπισαν πίστεψαν ότι είναι πεθαμένος και ο Τούρκος διοικητής της φρουράς του χωριού θεώρησε ότι κάποιος «γκιαούρης» τον σκότωσε. Στη συνέχεια συγκέντρωσε όλους τους χωριανούς στην πλατεία και τους απείλησε με αντίποινα, αν δεν αποκάλυπταν τον δράστη.

Η λαϊκή παράδοση αναφέρει ότι τότε η γυναίκα του οθωμανού εισπράκτορα ζήτησε την βοήθεια του Αγίου για να συνέλθη ο σύζυγός της. Ο θρύλος λέει ότι η μουσουλμάνα έδωσε ως προσφορά το μαντίλι του φερετζέ της.

Στη συνέχεια ένας αναρριχητής Καστρακινός ανέβασε το μαντίλι στο μοναστήρι και μόλις το κρέμασε στην εικόνα του αγίου, ο Τούρκος συνήλθε και σηκώθηκε.

Κατά μια άλλη εκδοχή του θρύλου η μουσουλμάνα είχε δέσει το ματωμένο κεφάλι του τραυματισμένου άνδρα της με την μαντήλα της. Όταν συνήλθε το προσέφερε, όπως ήταν ματωμένο, στον Άγιο, ως ένδειξη ευγνωμοσύνης. Από τότε συνηθίζεται οι πιστοί να προσφέρουν ως τάμα κόκκινα μαντήλια.

Κάθε χρόνο ανήμερα της εορτής του Αγίου Γεωργίου τηρούν το έθιμο με το κρέμασμα καινούργιων μαντιλιών στον σπηλαιώδη ναό. Οι προσκυνητές φέρνουν μαντήλια ως τάματα στον Άγιο και οι αναρριχητές τα ανεβάζουν στο σπήλαιο κατεβάζοντας συγχρόνως τα μαντήλια της προηγούμενης χρονιάς, που δίδονται ως φυλακτά στους εκκλησιαζόμενους.