Τα μακαρόνια πήραν το όνομά τους από τον Ναπολέοντα που τα βρήκε “ακριβούτσικα”; Από το Βυζάντιο, από μια ελληνική πόλη ή από το “μακρόν” σχήμα; Απίθανες ιστορίες για την προέλευσή της ονομασίας τους

Πηγή: “3.000 λέξεις και φράσεις παροιμιώδεις” του Τάκη Νατσούλη, Εκδόσεις Σμυρνιωτάκη

Λένε ότι κάποτε κατέλυσε κατάκοπος σ’ένα πανδοχείο της Βόρειας Ιταλίας ο Μεγάλος Ναπολέοντας και ζήτησε να φάει.

Η μαγείρισσα πληροφορήθηκε την ιδιότητα του και  επειδή δεν έβρισκε τίποτα άλλο του έκανε μακαρόνια, που τότε δεν λέγονταν έτσι. Ο Ναπολέοντας, που πεινούσε πολύ, τα έφαγε με μεγάλη όρεξη.

Αφού τελείωσε το φαγητό του, ζήτησε να πληρώσει. Η ιδιοκτήτρια του πανδοχείου του παρουσίασε έναν “αλμυρούτσικο” λογαριασμό.

Ο Ναπολέον, βλέποντας πόσο ακριβά του είχε χρεώσει το φαγητό, στραβομουτσούνιασε και τότε η μαγείρισσα τον ρώτησε: “Γιατί κύριε, δεν είναι καλά;” Και λένε πως ο Ναπολέοντας απάντησε: “Si, ma caroni”. Δηλαδή, ναι αλλά είναι ακριβούτσικα. Και  από τότε τι φαγητό  αυτό ονομάστηκε μακαρόνια.

Υπάρχουν και άλλες εκδοχές για τα μακαρόνια: 

Στη Μικρά Ασία υπήρχε μέχρι την καταστροφή του 1922, ένα παλιό χωριό κοντά στην Πέργαμο, που λεγόταν Μακαρόνια, όνομα ανύπαρκτο στην Ιταλία. Αυτό όμως μπορεί να είναι και σύμπτωση.

Επίσης θεωρείται αναμφισβήτητο ότι αυτά που τρώμε τώρα ως “λαζάνια” δεν είναι από τ’αρχαία “λάγανα” που έτρωγαν οι πρόγονοί μας και τα οποία, όπως αναφέρει ο Αθηναίος, ήταν ζυμαρικά “πεπλατυσμένα” και μάλιστα μαγειρευόταν με λάδι.

Γλωσσολόγοι λένε ότι τα μακαρόνια αποτελούν παραφθορά της λέξης “μακρόν” και ότι χρωστάνε την ονομασία τους στο μακρουλό σχήμα τους.

Σ’ένα παμπάλαιο κώδικα της Βαλλιανείου Εθνικής Βιβλιοθήκης υπάρχει και η λέξη “μακαρώνεια” για κάτι ιδιαίτερα τροπάρια, που ψέλνανε στο Βυζάντιο , κατά την Κοίμηση  της Θεοτόκου.

Κι έτσι λένε οι ιστοριοδίφες, μια που οι αναπαύσιμοι μακαρισμοί ακούγονταν, συνήθως στις κηδείες ή στα “περίδειπνα” λεγόμενα μνημόσυνα, στα οποία δεν υπήρχε κρέας, αλλά μονάχα χόρτα και ζυμαρικά, έφθασαν κι αυτά  να αποκαλούνται “μακαρώνεια”.

Οι ξένοι ετυμολόγοι, βέβαια, δεν τη γνωρίζουν αυτή την εξήγηση κι έτσι αποδίδουν τη λέξη “μακαρόνι”, στο ιταλικό “μακάρε”, που δεν σημαίνει άλλο από λιώνω.

Υπάρχει ακόμα και μια ιταλική παράδοση που αναφέρει ότι η πρώτη απλάδα  (μεγάλο απλωτό πιάτο) με μακαρόνια, σερβιρίστηκε στη Νάπολη τον Σεπτέμβρη του 1415.

Ο Πάπας Ιωάννης ΚΓ’ που ήταν και αυτός Ναπολιτάνος, είχε καλέσει τότε στη Νάπολη έναν σπουδαίο καρδινάλιο, στον οποίο πρόσφερε, τιμητικά, το ολοκαίνουργιο αυτό φαγητό, τ’αβάπτιστα ακόμα μακαρόνια.

Κι ο καλεσμένος του Πάπα καταβροχθίζοντας απολαυστικά το νέο πιάτο με τη τριμμένη παρμεζάνα και την ωραία σάλτσα πομοντόρο, φώναζε σε κάθε μπουκιά, ως γνήσιος κι ενθουσιώδης Ιταλιάνος: ma caril ma carinil. Ma caronii”.

Σύμφωνα με τις επίσημες χρονολογίες διάφορα ιταλικά ζυμαρικά, ιδίως τα λαζάνια και τα ραβιόλια, προϋπάρχουν και αναφέρονται  συχνά, στα χρονικά του 12ου και του 13ου αιώνα.

Ακόμα και ο Βοκκάκιος που έζησε έναν ολόκληρο αιώνα πριν τον Ιωάννη ΚΓ’, πρέπει να ήταν θιασωτής της κλασικής μακαρονάδας.

Σε κάποιο χρονικό του 1382, που αναφέρεται η φοβερή πανώλη , ο ιταλός χρονικογράφος θυμάται την εθνική μακαρονάδα του κατά τον πιο μακάβριο τρόπο.

Γράφει ότι “οι νεκροί θάβονταν ο ένας επάνω στον άλλον, σαν να ήταν μακαρόνια, με ένα στρώμα από χώμα αντί για παρμεζάνα”.

Πηγή: “3.000 λέξεις και φράσεις παροιμιώδεις” του Τάκη Νατσούλη, Εκδόσεις Σμυρνιωτάκη

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Τα μακαρονόδεντρα. Η επική φάρσα του BBC που έκανε τους Άγγλους να ζητάνε σπόρους για να καλλιεργήσουν μακαρόνια!