Τα κοιμητήρια με τα χιλιάδες στριμωγμένα μνήματα. Οι τεράστιες λίστες αναμονής και οι αποτεφρώσεις μετά από 7 χρόνια, αλλάζουν τα έθιμα και δίνουν τη σκυτάλη στα εικονικά νεκροταφεία

Στην αρχική φωτογραφία απεικονίζεται ένα από τα νεκροταφεία του Χονγκ Κονγκ.

Η εικόνα καθηλωτική. Ατελείωτες σειρές από πέτρινες πλάκες, ευθυγραμμίζονται με τις βουνοπλαγιές. Ελάχιστα σημεία πράσινου είναι ορατά, μέσα σε μια αχανή έκταση με γκρίζα τετράγωνα χαραγμένα με κινεζικούς χαρακτήρες.

Οι ντόπιοι υποστηρίζουν ότι αυτές οι πλαγιές είναι το “σπίτι των λειψάνων” εκατομμυρίων συνανθρώπων τους. Ότι εκεί φυλάσσονται τα επίγεια απομεινάρια τους.  Ο φωτογράφος Φίνμπαρ Φάλον δημιούργησε ένα λεύκωμα με τίλο “Dead Space”, στο οποίο περιλαμβάνει φωτογραφίες από όλα τα νεκροταφεία της πόλης, “αιχμαλωτίζοντας” με την κάμερα του την πυκνότητα των τάφων στο ορεινό αστικό τοπίο. Όπως δήλωσε ο ίδιος, στο Ηνωμένο Βασίλειο απ’ όπου κατάγεται τα νεκροταφεία είναι επίπεδα, μέσα σε περιποιημένες εκτάσεις από γκαζόν. Στο Χονγκ Κονγκ, οι συνθήκες ταφής των νεκρών αντικατοπτρίζουν την πραγματικότητα των ζωντανών. Συνωστίζονται και προσπαθούν να κερδίσουν λίγο χώρο παραπάνω.

Με πληθυσμό 7.5 εκατομμυρίων, είναι μια πανάκριβη πόλη. Οι τιμές των σπιτιών αλλά και της γης είναι αρκετά υψηλές. Τα ιδιωτικά κοιμητήρια της πόλης κοστολογούν προς 36.000 δολάρια την απαιτούμενη έκταση για την ταφή ενός ανθρώπου. Στα δημόσια κοιμητήρια υπάρχουν κάποιες θέσεις αρκετά φθηνότερες αλλά σε αυτή την περίπτωση η εκταφή μετά από ένα ορισμένο διάστημα είναι υποχρεωτική.

Έτσι, η συντριπτική πλειοψηφία επιλέγει την αποτέφρωση. Αλλά ακόμη και αυτή η διαδικασία μπορεί να αποδειχθεί χρονοβόρα και στενάχωρη, αφού οι λίστες αναμονής είναι τεράστιες. Ο χώρος ταφής και για τις τεφροδόχους είναι περιορισμένος. Σε ορισμένες περιπτώσεις η αναμονή μπορεί να φτάσει και τα 7 χρόνια.  Το ίδιο πρόβλημα, όπως λέει ο φωτογράφος υπάρχει και στη Σιγκαπούρη. Σε αυτή την περίπτωση η κυβέρνηση “ξεριζώνει” τάφους και κατασκευάζει αυτοκινητόδρομους πάνω από κοιμητήρια.

Τα εικονικά κοιμητήρια της Ιαπωνίας

Το πρόβλημα ολοένα και μεγαλώνει, με την κατάσταση να γίνεται ασφυκτική και άβολη για τους κατοίκους που δεν μπορούν να θάψουν με ευπρέπεια τους νεκρούς τους και να πενθήσουν. Στην Ιαπωνία αυτό το σκαλοπάτι δείχνε να έχει ξεπεραστεί. Πλέον, έχουν δημιουργηθεί εικονικά κοιμητήρια που επιτρέπουν στους ανθρώπους να αποτίουν το σεβασμό στους οικείους τους μέσω διαδικτύου. “Οι άνθρωποι πρέπει να προχωρήσουν από τις παραδόσεις και να εναρμονιστούν με τις σύγχρονες μεθόδους” παραδέχεται ο Φάλον.

Η εφεύρεση των εικονικών κοιμητηρίων και η αυξανόμενη προτίμηση στην αποτέφρωση αντικατοπτρίζουν την μεταβαλλόμενη κουλτούρα γύρω από το θάνατο στις ασιατικές τουλάχιστον μητροπόλεις, όπως το Χονγκ Κονγκ, η Σιγκαπούρη και το Τόκιο. Παράλληλα όμως αυτή η ραγδαία μεταβολή μπορεί να αποτελέσει απειλή για τις παραδοσιακές πεποιθήσεις και τα έθιμα όπως είναι η Tomb-Sweeping Day, μια κινεζική αργία που επιτρέπει στον κόσμο να επισκεφθεί τους τάφους των αγαπημένων τους.

Μερικά από αυτά τα τελετουργικά μπορεί να έχουν ιδιαίτερη σημασία σε πολιτισμούς της Ανατολικής Ασίας, ειδικά λόγω του Κομφούκιου που αναδείκνυε την αρετή της στοργής μέσα από την φροντίδα προς τους γονείς. Η καθηγήτρια του Πανεπιστημίου του Χονγκ Κονγκ, Έιμι Τσάου, η οποία ερευνά τη γήρανση και το θάνατο, υποστηρίζει ότι “βρίσκοντας μια μόνιμη θέση για τους προγόνους, είναι ένας τρόπος για να δείξουμε σεβασμό και ευλάβεια”, υποδεικνύοντας ότι κάποιοι άνθρωποι μπορεί να αισθάνονται ενοχές και ντροπή αν αδυνατούν να διασφαλίσουν ένα σημείο ταφής σε ένα νεκροταφείο.

Μια άλλη μακροχρόνια πεποίθηση στην κινεζική κουλτούρα είναι ότι οι νεκροί θα πρέπει να βρίσκονται σε βουνά που βλέπουν τη θάλασσα για θετικό Feng Shui. Με διαθέσιμα ελάχιστα τέτοια σημεία, τα οποία δεν είναι και οικονομικά προσιτά, οι περισσότεροι προτιμούν να κρατήσουν τις στάχτες των δικών τους ανθρώπων στο σπίτι και ας ξέρουν ότι είναι ενάντια στην παράδοση.

Όπως αναφέρει συμπερασματικά η Τσάου : “Η έλλειψη χώρου αλλάζει σταδιακά τον πολιτισμό γύρω από το θάνατο. Στο παρελθόν οι άνθρωποι ήθελα να ζήσουν σε ένα όμορφο, μεγάλο σπίτι με θέα. Αυτό ενδόμυχα άρχισε να δημιουργεί ίσως και κάποιες ανάλογες προσδοκίες για την τελευταία κατοικία”.

Διαβάστε επίσης στη “ΜτΧ”: Η συνοικία όπου ζωντανοί «συγκατοικούν» με νεκρούς. Έχτισαν τα σπίτια μέσα στο νεκροταφείο και οι σαρκοφάγοι έγιναν τραπέζια. Οι κάτοικοι απλώνουν τα ρούχα ανάμεσα στα μνήματα και τα παιδιά τριπλάρουν τους μακαρίτες …