Τα καμουφλαρισμένα με ψυχεδελικά σχέδια βρετανικά πλοία. Το σχέδιο για να μπερδέψουν τα γερμανικά υποβρύχια

Τα γερμανικά υποβρύχια ήταν ο μεγαλύτερος εχθρός των εμπλεκόμενων χωρών στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, και κυρίως της Βρετανίας.

Περιπολούσαν διαρκώς στον Ατλαντικό Ωκεανό και οι τορπίλες τους είχαν βυθίσει περίπου έξι χιλιάδες βρετανικά εμπορικά πλοία, σκοτώνοντας γύρω στους 12.700 αμάχους.

Οι Βρετανοί έπρεπε να αντιμετωπίσουν άμεσα την γερμανική επιθετικότητα αλλά δεν ήξεραν τι έπρεπε να κάνουν. Από τη μία οι Γερμανοί ήταν τρομερά εύστοχοι και από την άλλη ήταν αδύνατον να κρυφτούν τα τεράστια εμπορικά πλοία των Βρετανών, ιδιαίτερα όταν έβγαινε καπνός από τις καμινάδες τους.

Μέχρι που ένας εθελοντής, έφεδρος υποπλοίαρχος του Βασιλικού Ναυτικού εμφανίστηκε ως από μηχανής θεός και έδωσε μια έξυπνη και ριζοσπαστική λύση στο πρόβλημα. Το μότο του ήταν το εξής:

“Αντί να προσπαθήσουμε να κρύψουμε τα πλοία, ας τα κάνουμε πιο εμφανή”

Ο Νόρμαν Γουίλκινσον, όπως ήταν το όνομά του, πρότεινε να καλυφθούν τα πλοία με εντυπωσιακές ρίγες και ακανόνιστα αφηρημένα σχήματα, όπως αυτά που εμφανίζονται στους πίνακες των κυβιστών, Πάμπλο Πικάσο και Ζωρζ Μπρακ.

Έτσι, οι Γερμανοί θα μπερδεύονταν και θα ήταν δύσκολο να εκτιμήσουν το μέγεθος, την ταχύτητα, την απόσταση και την κατεύθυνση του πλοίου, κοιτώντας από το περισκόπιο του υποβρυχίου.

Το εντυπωσιακό “Dazzle – καμουφλάζ”

Το βρετανικό ναυαρχείο προσέλαβε τον Γουίλκινσον και τον εξουσιοδότησε να δημιουργήσει μια ομάδα καλλιτεχνών, για να καμουφλάρει μερικά από τα βρετανικά εμπορικά πλοία.

Εκατοντάδες πλοία βάφτηκαν με ασπρόμαυρα μοτίβα γεωμετρικών σχημάτων, τα οποία λόγω της ακανόνιστης μορφής τους χαρακτηρίστηκαν ως ψυχεδελικά.

Κάθε σχέδιο έπρεπε να είναι μοναδικό ώστε να μην τα “συνηθίσουν” τα πληρώματα των γερμανικών υποβρυχίων αλλά και προσαρμοσμένο στο μέγεθος και τις αναλογίες του εκάστοτε πλοίου.

Συνολικά, 4.000 εμπορικά πλοία βάφτηκαν με την τεχνική καμουφλάζ που πρότεινε ο Γουίλκινσον, η οποία έμεινε στην ιστορία ως “Dazzle – Camouflage” ενώ η συγκεκριμένη τεχνική εφαρμόστηκε και σε 400 πολεμικά πλοία.

Οι καμπύλες που σχεδιάστηκαν στις πλευρές των πλοίων δημιουργούσαν ένα ψεύτικο κύμα στην πλώρη, κάνοντας τα να φαίνονται μικρότερα ή υπονοώντας ότι κατευθύνονται προς διαφορετική κατεύθυνση.

Μοτίβα που διέκοπταν τη γραμμή της πλώρης ή της πρύμνης καθιστούσαν δύσκολο στον εχθρό να ξεχωρίσει ποιο ήταν το μπροστινό ή το πίσω μέρος του πλοίου ενώ οι λωρίδες που συνήθιζαν να ζωγραφίζουν πάνω στις καπνοδόχους, δυσκόλευαν τους Γερμανούς να αντιληφθούν προς τα που κινείται το πλοίο.

Μέχρι σήμερα δεν έχει εξακριβωθεί αν η τακτική του “Dazzle Camouflage” πέτυχε τον σκοπό της, καθώς πολλά από τα “ψυχεδελικά πλοία” βυθίστηκαν.

Ενδεικτικά αναφέρεται πως από τον συνολικό αριθμό των βρετανικών εμπορικών πλοίων που χτυπήθηκαν από γερμανικές τορπίλες, το 43% ήταν καμουφλαρισμένα και το 54% όχι. Ερευνητές και στρατιωτικοί κατέληξαν πως “η τεχνική του Γουίλκινσον δεν έφερε τα αποτελέσματα που προσδοκούσε το Βασιλικό Ναυτικό της Βρετανίας, μόνο ένα μικρό πλεονέκτημα“.

“Κάν’ το όπως οι ζέβρες”

Η ιδέα του Γουίλκινσον ήταν διαμετρικά αντίθετη με εκείνες άλλων θεωρητικών του καμουφλάζ. Σύμφωνα με το Smithsonian Magazine, ο Αμερικανός καλλιτέχνης, Abott Thayer, ο οποίος ασχολήθηκε εκτενώς με την τέχνη του καμουφλάζ, δήλωσε, “Το ότι ο Γούλκινσον σκέφτηκε να επαναπροδιορίσει το καμουφλάζ ως κίνηση που στοχεύει στην ορατότητα και όχι στην απόκρυψη, ήταν κάτι εκπληκτικό”.

“Ήξερα ότι ήταν εντελώς αδύνατον να καταστήσω ένα πλοίο αόρατο“, είχε πει ο ίδιος ο Γουίλκινσον μερικά χρόνια αργότερα. “Αλλά σκέφτηκα πως αν ένα μαύρο πλοίο χωριστεί σε λευκές λωρίδες θα προκαλέσει σύγχυση στον εχθρό“, συμπλήρωσε.

Η ιδέα του Γουίλκινσον ήταν πράγματι πρωτότυπη αλλά οι ζέβρες φαίνεται πως την είχαν “σκεφτεί” αιώνες νωρίτερα, από την αρχή της γέννησής τους.

Σύμφωνα με μια μελέτη Βρετανών και Αυστραλών ερευνητών, οι ρίγες των ζεβρών εξυπηρετούν στο καμουφλάζ τους.

Ένα κοπάδι ζεβρών φαίνεται από μακρυά σαν ένα “χάος γραμμών”, μην επιτρέποντας στα λιοντάρια και τα άλλα αρπακτικά να επιτεθούν, καθώς δεν μπορούν να διακρίνουν με ευκρίνεια τα θηράματά τους.