Οι προσβλητικές επιστολές του βασιλιά Κωνσταντίνου στον Γ. Παπανδρέου. Η απάντηση: “δεν θα γίνω εξευτελισμένος πρωθυπουργός”

Η Ένωση Κέντρου κέρδισε τις εκλογές τον Φεβρουάριο του 1964 με το μεγάλο ποσοστό του 53% και 171 βουλευτές. Ο Γεώργιος Παπανδρέου σχημάτισε αυτοδύναμη κυβέρνηση.

Ωστόσο, τον Ιούλιο του 1965, ενώ η οικονομία της χώρας είχε αρχίσει να βρίσκει το δρόμο της και η ανεργία να υποχωρεί, εκδηλώθηκε μια διαφωνία μεταξύ Παπανδρέου και βασιλιά Κωνσταντίνου που άλλαξε ριζικά την πορεία της νεοελληνικής ιστορίας.

Η διαφωνία αφορούσε στον υπουργό Εθνικής Άμυνας Πέτρο Γαρουφαλιά, τον οποίο ο Παπανδρέου είχε διαγράψει από την Ένωση Κέντρου και ο οποίος είχε την αμέριστη στήριξη του βασιλιά. Ως άνθρωπος των ανακτόρων δημιουργούσε συνεχώς προβλήματα στην κυβέρνηση και ο πρωθυπουργός δεν του είχε καμία εμπιστοσύνη.

Σύντομα η διαφωνία μετατράπηκε σε σκληρή κόντρα. Ο Παπανδρέου αρχικά πρότεινε να αναλάβει το υπουργείο ο γιος του, Ανδρέας. Όταν ο βασιλιάς αρνήθηκε, πρότεινε να το αναλάβει ο ίδιος, αλλά ο Κωνσταντίνος αρνήθηκε και πάλι. Μάλιστα η διαπραγμάτευση μεταξύ Πρωθυπουργού και Βασιλιά πραγματοποιήθηκε μέσω αλληλογραφίας και οι επιστολές του νεαρού Κωνσταντίνου, που δόθηκαν αργότερα στη δημοσιότητα, προκάλεσαν έντονα αρνητικά σχόλια, καθώς θεωρήθηκε ότι ο Βασιλιάς απευθύνθηκε με μεγάλη θρασύτητα προς τον εκλεγμένο Πρωθυπουργό.

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Πώς ο Καραμανλής έφτιαξε την ΕΡΕ και παρά το γεγονός ότι ήρθε δεύτερος στις εκλογές εξέλεξε περισσότερους βουλευτές. Οι εκλογικές νίκες του και οι εκλογές «βίας και νοθείας» 

Η παραίτηση του Γεωργίου Παπανδρέου

Το αδιέξοδο ήταν προφανές όταν η κυβέρνηση δεν μπορούσε να ορίζει τους υπουργούς της. Ο Βασιλιάς όμως θεωρούσε ότι ο στρατός και κατά συνέπεια το υπουργείο Εθνικής Άμυνας, ήταν βασιλικό κεκτημένο. Συγχρόνως υποστήριζε ότι ο Παπανδρέου ήθελε να κομματικοποιήσει τις ένοπλες δυνάμεις!

Στην τελευταία επιστολή που αντάλλαξαν μεταξύ τους ο Παπανδρέου ανέφερε: “Μπορεί να πάψω να είμαι πρωθυπουργός αλλά δεν θα είμαι εξευτελισμένος πρωθυπουργός”.

Το απόγευμα της 15ης Ιουλίου ο Παπανδρέου επισκέπτεται τον Κωνσταντίνο. Η συνομιλία τους διήρκεσε μόλις 10 λεπτά. Όταν ο Παπανδρέου βγήκε από τα ανάκτορα δήλωσε: “Επήλθε διαφωνία. Αύριον θα υποβάλω την παραίτηση της Κυβερνήσεως και θα προβώ εις ανακοινώσεις”.

Ο Παπανδρέου εξοργίστηκε με την άρνηση του Βασιλιά να αναλάβει ο ίδιος ο πρωθυπουργός το υπουργείο που ήθελε και υπέγραψε την παραίτησή του.

Η ορκωμοσία των αποστατών

Ο Βασιλιάς δεν περίμενε την επόμενη ημέρα και με το επιτελείο του είχε έτοιμη την νέα κυβέρνηση.

Πολύ σύντομα ορίστηκε νέος πρωθυπουργός ο «αποστάτης» της Ένωσης Κέντρου, Γεώργιος Αθανασιάδης – Νόβας, υπουργός Εθνικής Άμυνας ο Σταύρος Κωστόπουλος και Δημοσίας Τάξεως τον Ιωάννη Τούμπα.

Ο Αθανασιάδης – Νόβας χαρακτηρίστηκε και «κατεψυγμένος πρωθυπουργός», λόγω του προαποφασισμένου  διορισμού του, από τον βασιλιά. Ορκίστηκε πέντε λεπτά μετά τη διαφωνία των δυο ηγετών κι ενώ δεν είχε ακόμη παραιτηθεί η κυβέρνηση.

Ο λαός εξεγέρθηκε. Φοιτητές και εργαζόμενοι διαδήλωσαν στο Σύνταγμα και φώναζαν συνθήματα κατά του βασιλιά με πιο χαρακτηριστικό το «Δε σε θέλει ο λαός, παρ’ τη μάνα σου και μπρος».

Τότε είχε γεννηθεί και η κόρη του βασιλιά, Αλεξία και ο λαός ειρωνικά φώναζε: «Αλεξία πάρε θέση».

Οι συγκρούσεις με την αστυνομία ήταν αναπόφευκτες και θύμα τους, ο 25χρονος φοιτητής Σωτήρης Πετρούλας. Όταν η νέα κυβέρνηση ζήτησε ψήφο εμπιστοσύνης, δεν κατάφερε να συγκεντρώσει τον απαραίτητο αριθμό ψήφων και κατέρρευσε.

Η Ένωση Κέντρου διασπάστηκε και η ιστορία συνεχίστηκε με πολλές ακόμη προσπάθειες σχηματισμού κυβέρνησης από τον Στέφανο Στεφανόπουλο και τον Ηλία Τσιριμώκο.

Τον Σεπτέμβριο, «διαφωνούντες» βουλευτές της Ένωσης Κέντρου ψήφισαν τη νέα κυβέρνηση και κέρδισαν τον τίτλο του αποστάτη. Για να μην αλλάξουν γνώμη μερικοί ορκίστηκαν στα γρήγορα, αξύριστοι και ατημέλητοι.

Ένας από αυτούς ήταν ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης που έγινε υπουργός Συντονισμού. Αυτή ήταν μόνο η αρχή μιας περιόδου συνεχών κομματικών συγκρούσεων και πολιτικής αστάθειας που οδήγησε τελικά στην επιβολή της δικτατορίας τον Απρίλιο του 1967.

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Το φιλμ ντοκουμέντο, από την κηδεία του Γεωργίου Παπανδρέου που μετατράπηκε σε λαϊκή διαδήλωση κατά της δικτατορίας. Οι συνταγματάρχες δεν επέτρεψαν να προβληθεί ούτε ένα πλάνο