Τα γυάλινα αγγεία “των χιλίων λουλουδιών”. Η αρχαία τεχνική που χάθηκε στο Μεσαίωνα και επινοήθηκε ξανά τον 19ο αιώνα

του συνεργάτη ιστορικού Κωνσταντίνου Λαγού

Θα είστε δικαιολογημένοι αν θεωρήσετε ότι το εικονιζόμενο γυάλινο αγγείο είναι σύγχρονο. Στην πραγματικότητα είναι ρωμαϊκής κατασκευής και χρονολογείται στον 1^ο αιώνα μ. Χ. Είναι δηλαδή 2000 ετών!

Το εν λόγω αγγείο αποτελεί απόδειξη του υψηλού επιπέδου που είχε φθάσει η υαλουργία στη ρωμαϊκή αυτοκρατορία. Σήμερα ανήκει στη συλλογή του Μουσείου Θόρβαλντσεν της Δανίας.

Τι είναι όμως αυτό που κάνει το συγκεκριμένο αγγείο να φαίνεται τόσο σύγχρονο; Πρόκειται για την τεχνική του που είναι γνωστή σήμερα με τον ιταλικό όρο «millefiori», δηλαδή, τεχνική “των χιλίων λουλουδιών”.

Η τεχνική αυτή ήταν γνωστή στην αρχαιότητα, αλλά χάθηκε στο μεσαίωνα. Στη σύγχρονη εποχή επινοήθηκε ξανά.

Με την τεχνική millefiori, οι υαλουργοί έλιωναν αργά μαζί γυάλινες χάντρες διάφορων χρωμάτων, και ανακάτευαν τα χρώματά τους. Στη συνέχεια έκοβαν το λιωμένο γυαλί σε μικρά δισκία και στη συνέχεια αποτύπωναν πάνω σε αυτά διάφορα σχέδια. Αφού τα γυάλιζαν τα ένωναν με μία ειδική τεχνική προκειμένου να κατασκευάσουν γυάλινα αγγεία.

Το αποτέλεσμα ήταν τα αγγεία αυτά να μοιάζουν με μωσαϊκά.

Μάλιστα, πριν την υιοθέτηση του όρου millefiori κατά τον 19^ο αιώνα, τα αγγεία αυτά ήταν γνωστά ως του «μωσαϊκού». Η τεχνική υπήρχε στην αρχαιότητα αλλά δεν είναι γνωστό πόσο παλιά είναι. Κάποιοι θεωρούν ότι υπήρξε επινόηση των Φοινίκων κι άλλοι της ελληνιστικής Αιγύπτου.

Στη ρωμαϊκή αυτοκρατορική εποχή υπήρχαν γυάλινα αγγεία και χάντρες που είχαν κατασκευαστεί ως millefiori. Η τεχνική διατηρήθηκε μέχρι και την αρχή της μεσαιωνικής εποχής, οπότε και ξεχάστηκε.

Τον 15^ο αιώνα στο νησί του Μουράνο της Βενετίας, που παρήγαγε τα καλύτερα αντικείμενα από γυαλί στην Ευρώπη, άρχισε να χρησιμοποιείται ξανά μία τεχνική παρόμοια με αυτή των “χιλίων λουλουδιών”.

Όμως, ήταν μόλις στα τέλη του 19^ου αιώνα που ουσιαστικά έχουμε την παραγωγή αγγείων εφάμιλλα με αυτά της ρωμαϊκής εποχής.

Λίγα χρόνια μετά την εμφάνιση ξανά αυτής της τεχνικής στην υαλουργία, εργοστάσια στην Αγγλία, Ιταλία και Γαλλία παρήγαγαν σε μαζική κλίμακα γυάλινα αγγεία millefiori. Το αποτέλεσμα ήταν να γίνουν αρκετά φθηνά και έτσι να μπορούν να τα αποκτήσουν οι περισσότεροι άνθρωποι.