Τα γκράφιτι των Σοβιετικών στρατιωτών στη γερμανική βουλή μετά το τέλος της Μάχης. Γιατί δεν σβήστηκαν ποτέ

Το απόγευμα της 30^ης Απριλίου 1945, οι Σοβιετικές δυνάμεις που πολεμούσαν στο Βερολίνο αρχίσαν να εισέρχονται στο κτίριο του Ράιχστανγκ. Το κτίριο ήταν ένα από τα πιο ιστορικά της πόλης. Στόχος των Σοβιετικών ήταν να το έχουν καταλάβει και να έχουν υψώσει την Κόκκινη Σημαία στην ταράτσα του μέχρι και την επόμενη μέρα που ήταν Πρωτομαγιά. Σχεδόν την ίδια ώρα που οι Σοβιετικοί μπήκαν στο Ράιχστανγκ, περίπου 500 μέτρα πιο μακριά, ο Χίτλερ και η Εύα Μπράουν αυτοκτόνησαν στο καταφύγιο κάτω από την Καγκελαρία του Ράιχ.

του συνεργάτη ιστορικού Κωνσταντίνου Λαγού

Η μάχη για το Ράιχσταγκ

Το κτίριο του Ράιχσταγκ δεν είχε χρησιμοποιηθεί από τότε που κάηκε τον Φεβρουάριο του 1933. Έτσι, το εσωτερικό του έμοιαζε περισσότερο με σωρό ερειπίων παρά με ένα κανονικό κτίριο. Αυτό το εκμεταλλεύτηκαν οι Γερμανοί στρατιώτες που βρίσκονταν οχυρωμένοι εκεί προκειμένου να έχουν κάλυψη και να κάνουν αντεπιθέσεις στους Σοβιετικούς μέσα στο Ράιχσταγκ. Οι Γερμανοί είχαν καταφύγει στα υπόγεια του κτιρίου, και είχαν γνώση των διαδρόμων μέσα στο κτίριο. Με μικρές ομάδες αιφνιδίαζαν και εξουδετέρωναν τους Σοβιετικούς καθώς έμπαιναν στα πολλά δωμάτια του Ράιχσταγκ.

Έτσι, η μάχη για την κατάληψη του Ράιχσταγκ πήρε τη μορφή των συγκρούσεων στο Στάλινγκραντ, όπου δεκάδες στρατιώτες σκοτώνονταν για τον έλεγχο μερικών τετραγωνικών μέτρων ενός κτιρίου.

Στα χέρια των Σοβιετικών

Στο τέλος, οι Σοβιετικοί έθεσαν το Ράιχστανγκ υπό τον πλήρη έλεγχό τους στις 2 Μαΐου 1945. Τότε ήταν που τοποθέτησαν και τη σημαία τους στην ταράτσα του κτιρίου. Η περίφημη φωτογραφία των δύο στρατιωτών που τοποθετούν τη σημαία δεν είναι αυθεντική αλλά από αναπαράσταση και τραβήχτηκε την επομένη μέρα, όταν πια στο κέντρο του Βερολίνο είχαν πάψει οι μάχες.

Για τους Σοβιετικούς, η κατάληψη του κτιρίου του Ράιχστανγκ, όπως αποτυπώνεται στη συγκεκριμένη φωτογραφία, έγινε σύμβολο της νίκης τους, δείχνοντας ότι η Μάχη του Βερολίνου, καθώς και οι εχθροπραξίες στο Ανατολικό Μέτωπο τελείωσαν με την απόλυτη επικράτησή τους.

Τα γκράφιτι στο Ράιχσταγκ

Σχεδόν με την παράδοση και των τελευταίων Γερμανών στο Ράιχσταγκ, οι Σοβιετικοί στρατιώτες ξεκίνησαν να γεμίζουν τους τοίχους του εσωτερικού του κτιρίου με γκράφιτι. Κυρίως αυτά έγιναν στην κεντρική αίθουσα όπου υπάρχει μία μεγαλοπρεπή σκάλα και αγάλματα προσωπικοτήτων από τη γερμανική ιστορία και μυθολογία.

Πρώτοι ήταν οι στρατιώτες που πολέμησαν και το κατέλαβαν. Στη συνέχεια, πολλοί άλλοι Σοβιετικοί που είχαν πολεμήσει σε άλλους τομείς της πόλης, επισκέπτονταν το Ράιχσταγκ προκειμένου να αφήσουν και αυτοί το «αποτύπωμά» τους στο ιστορικό κτίριο. Τα περισσότερα από τα γκράφιτι έγιναν με κιμωλία ή καμένα ξύλα.

Τα γκραφίτι είναι χιλιάδες και η μεγάλη πλειοψηφία είναι τα ονόματα των στρατιωτών και τα ονόματα των πόλεων ή των χωριών τους. Ένα τυπικό γκράφιτι έχει τη μορφή: «Από [Ρωσική Πόλη] στο Βερολίνο» ή απλώς «[Ρωσική Πόλη] – Βερολίνο» με ένα όνομα όπως για παράδειγμα, «Ο Κιλρόσκι ήταν εδώ». Πιο σπάνια που κάποιος στρατιώτης καταγράφει τις μάχες που έδωσε μέχρι να φθάσει στο Βερολίνο, όπως για παράδειγμα, «Από τη Μόσχα στο Βερολίνο, μέσω Στάλινγκραντ».

Τα πρωτότυπα συνθήματα σπανίζουν. Έτσι, ένα γκράφιτι γράφει στα γερμανικά «Hitler kaputt» και από κάτω με κυριλλική γραφή, τα ονόματα μεμονωμένων στρατιωτών που ανήκαν στην ίδια διμοιρία.

Υπάρχουν και μερικά γκράφιτι με απειλές προς τους Γερμανούς, όπως για παράδειγμα: «Φρίτσηδες και Χάνς, δεν θα ξεχάσετε ποτέ τι πάθατε. Αν χρειαστεί, θα έρθουμε ξανά».

Διατηρούνται μέχρι σήμερα

Μετά τον πόλεμο, το Ράιχσταγκ παρέμεινε άδειο ενώ το κοινοβούλιο της Δυτικής Γερμανίας βρισκόταν στη Βόννη και αυτό της Ανατολικής Γερμανίας στο Ανατολικό Βερολίνο. Στη δεκαετία του 1960, το κτίριο ανακαινίστηκε και μεγάλο μέρος της αρχικής αρχιτεκτονικής του καταστράφηκε. Μετά την επανένωση της Γερμανίας το 1990, το γερμανικό κοινοβούλιο ψήφισε να επιστρέψει στο Βερολίνο.

Τότε ξεκίνησε η ανακατασκευή του Ράιχσταγκ και άλλαξε σημαντικά η εσωτερική διαμόρφωσή του. Παρά ταύτα, διατηρήθηκαν τα περισσότερα γκράφιτι των Σοβιετικών στρατιωτών στο εσωτερικό του. Αφαιρέθηκαν μόνο όσα κρίθηκαν ότι ήταν άκρως ρατσιστικά ή σεξιστικά, κατόπιν συμφωνίας με τους Ρώσους.