Τα επώδυνα χριστουγεννιάτικα παιχνίδια της Βικτωριανής Αγγλίας. Εγκαύματα, σπασμένα χέρια και τρομοκρατημένα παιδιά ήταν ενδείξεις μιας διασκεδαστικής βραδιάς

Πολλές από τις παραδόσεις που τηρούν μέχρι σήμερα οι Άγγλοι, αλλά και μεγάλο μέρος του δυτικού κόσμου, καθιερώθηκαν και εξαπλώθηκαν ευρέως τον 19ο αιώνα.

Ακόμα και ο στολισμός του δέντρου έγινε “κανόνας” περί τα μέσα του 1800.

Ωστόσο, τα έθιμα που επιβιώνουν έως σήμερα δεν είναι παρά ηπιότερες εκδοχές των βικτωριανών πρακτικών.

Snapdragon

Ένα από τα κλασικότερα παιχνίδια της εποχής ήταν το λεγόμενο “snapdragon” (λουλούδι του δράκου ή “σκυλάκι” στα ελληνικά).

Το βράδυ της παραμονής, όλη η οικογένεια συγκεντρωνόταν γύρω από ένα τραπέζι. Στο κέντρο τοποθετούσαν μια μεγάλη πιατέλα γεμάτη με σταφίδες και αμύγδαλα. Την έλουζαν με κονιάκ και με ένα σπίρτο άναβαν φωτιά. Έπειτα, έσβηναν τα φώτα.

Χάρη στο αλκοόλ, ολόκληρη η επιφάνεια της πιατέλας τυλιγόταν στις φλόγες. Με τη σειρά, ένα ένα τα άτομα που ήταν μαζεμένα γύρω από το τραπέζι, έπρεπε να βάλουν το χέρι τους στην πιατέλα για να πιάσουν τις φλεγόμενες σταφίδες ή τα αμύγδαλα. Όποιος τα κατάφερνε, έπρεπε στη συνέχεια να τα φάει. Νικητής ήταν εκείνος που έτρωγε τα περισσότερα.

Το συγκεκριμένο παιχνίδι ήταν τόσο διαδεδομένο που το πρωί της 25ης Δεκεμβρίου, φάνταζε απολύτως φυσιολογικό οι Βρετανοί να κυκλοφορούν με εγκαύματα στα χέρια και στο στόμα.

“Τυφλόμυγα”

Ιδιαίτερα διαδεδομένη ήταν επίσης μία παραλλαγή της σημερινής “τυφλόμυγας”. Οι κανόνες ήταν ίδιοι. Ένα άτομο έδενε τα μάτια του με ένα μαντήλι και προσπαθούσε να πιάσει τους υπόλοιπους και να μαντέψει ποιοι είναι. Το μόνο που διέφερε στην βικτωριανή εκδοχή ήταν η απουσία του ευ αγωνίζεσθαι.

Οι “κυνηγημένοι” είχαν το δικαίωμα να χρησιμοποιήσουν οποιοδήποτε μέσο, προκειμένου να δυσκολέψουν την το έργο του κυνηγού. Τα εμπόδια που έβαζαν ήταν συχνά πολύ επικίνδυνα, ενώ επιτρέπονταν τα σπρωξίματα και τα χτυπήματα.

Την επόμενη μέρα, όσοι γλίτωσαν τα εγκαύματα από το snapdragon, είχαν σίγουρα μελανιές και πληγές από την τυφλόμυγα. Στις πιο ακραίες περιπτώσεις, το αποτέλεσμα ήταν μέχρι και σπασμένα πόδια και χέρια.

Θάρρος ή αλήθεια

Ένα ακόμα παιχνίδι που έχει επιβιώσει, σε μία πιο ήπια εκδοχή. Στις βικτωριανές “Ερωτήσεις και εντολές”, όποιος αρνούνταν να εκτελέσει την δοκιμασία που του έβαζαν ή να απαντήσει στο ερώτημα που του έθεταν, τιμωρούταν. Οι ποινές ποίκιλαν ανάλογα με τους συμμετέχοντες.

Ορισμένες φορές η τιμωρία μπορεί να ήταν χρηματικό πρόστιμο ενώ άλλες απλώς πασάλειμμα με κάρβουνα και στάχτη στο πρόσωπο. Μία συχνή ποινή ήταν επίσης η κατανάλωση ενός παραδοσιακού χριστουγεννιάτικου αλκοολούχου ποτού, αναμεμειγμένου με ζάχαρη και μοσχοκάρυδο και στη συνέχεια οι αλλεπάλληλες επιτόπιες στροφές. Συνήθης κατάληξη, η λιποθυμία.

Κρυφτό

Σε αντίθεση με τα προηγούμενα παιχνίδια, η βικτωριανή εκδοχή του κρυφτού δεν ήταν επίπονη. Η μόνη παραλλαγή ήταν ένας επιπλέον κανόνας. Αν το άτομο που “φύλαγε”, έβρισκε κάποιον κρυμμένο κοντά σε κρεβάτι, έπρεπε να φιληθούν.

Ιστορίες γύρω από το τζάκι

Η βραδιά έκλεινε ήσυχα. Η οικογένεια μαζευόταν γύρω από το τζάκι και οι μεγαλύτεροι έλεγαν ιστορίες στους μικρότερους. Δεν ήταν όμως παραμύθια για Άγιους Βασίληδες και καλά ξωτικά.

Συνήθεις πρωταγωνιστές ήταν φαντάσματα, πνεύματα και μάγισσες, ενώ το τέλος δεν ήταν πάντα χαρούμενο.

Η πρωτότυπη εκδοχή της “Χριστουγεννιάτικης Ιστορίας” του Ντίκενς αποτελεί ένα ενδεικτικό παράδειγμα της “επίγευσης” που άφηναν τα παραμύθια της εποχής.

αρχική εικόνα: Clarke Museaum 

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Το πρώτο χριστουγεννιάτικο δέντρο στολίστηκε στα βασιλικά ανάκτορα του Ναυπλίου. Το έθιμο ξεκίνησε από τη γιορτή του θεού Κρόνου. Το υιοθέτησαν ακόμη και οι δρυΐδες, ενώ τον στολισμό εμπνεύσθηκε ο Λούθηρος

Γιατί γιορτάζουμε τα Χριστούγεννα στις 25 Δεκεμβρίου και όχι στις 6 Ιανουαρίου ή στις 18 Νοεμβρίου, όπως είχαν προτείνει επιφανείς θεολόγοι