Τα ελληνικά τοπόσημα της Μεσογείου. Ποιες αρχαίες αποικίες διατηρούν μέχρι σήμερα τις αρχικές ονομασίες τους

Από τον 8ο μέχρι τον 6ο αιώνα π.Χ. οι Έλληνες είχαν αποικήσει σχεδόν όλη τη Μεσόγειο. Σε αντίθεση με την άναρχη μετακίνηση ελληνικών φύλων των προηγούμενων αιώνων, αυτή τη φορά, οι επιχειρήσεις μετατόπισης ήταν μαζικές και οργανωμένες.

Δεν είναι τυχαίο ότι πολλές από τις πόλεις που ιδρύθηκαν εκείνη την περίοδο έχουν διατηρήσει τις ελληνικές τους ονομασίες μέχρι και σήμερα.

Από την Ισπανία μέχρι την βόρεια Αφρική και τον Εύξεινο Πόντο, οι νέες ελληνικές πόλεις γνώρισαν τεράστια άνθιση.

Κατά την πρώτη φάση του Μεγάλου Αποικισμού, αποστολές κυρίως από την Εύβοια, την Κόρινθο και τα Μέγαρα εποίκησαν την νότια Ιταλία και τη Σικελία. Την περίοδο εκείνη ιδρύθηκαν μερικές από τις σημαντικότερες αποικίες: οι Συρακούσες, το Λεντίνι (αρχαίοι Λεοντίνοι), ο Τάραντας (ή Ταράντο στα ιταλικά σήμερα), η Κατάνια (αρχαία Κατάνη), η Σύβαρις.

Κατά τη δεύτερη φάση των μετακινήσεων, μετά τον 7ο αιώνα, ακόμα περισσότερες πόλεις έστειλαν αποστολές, με αποτέλεσμα να εποικηθούν πολύ μακρινότερα μέρη. Οι νησιώτες του Αιγαίου, επέλεξαν να επεκταθούν δυτικά, στις ακτές της σημερινής Γαλλίας και Ισπανίας, αλλά και την Προποντίδα και την Μαύρη Θάλασσα. Ορισμένοι έφτασαν μέχρι τα παράλια της Αφρικής.

Οι σπουδαίες ελληνικές πόλεις που άλλαξαν την ιστορία

Η Κυρήνη, ιδρυθείσα από τους Θηραίους,  αποτέλεσε κέντρο του ελληνικού πολιτισμού στη Βόρεια Αφρική και σημαντικό εμπορικό σταθμό της Μεσογείου. Σήμερα έχουν μείνει μόνο τα ερείπια της αρχαίας πόλης.

Παρόλα αυτά, η ανατολική επαρχία της Λιβύης, Κυρηναϊκή, έχει πάρει την ονομασία της από την αρχαία Κυρήνη. Ομοίως, η λυβυική πόλη Τόκρα είναι η αρχαία Ταύχειρα. Στην Αίγυπτο, η μοναδική ελληνική αποικία, πριν από την Αλεξάνδρεια, ήταν η Ναλυκρατις.

Στη νότια Γαλλία, η Μασσαλία, που ιδρύθηκε από Έλληνες Φωκαείς, παραμένει μέχρι σήμερα το σημαντικότερο λιμάνι της χώρας και το τρίτο σημαντικότερο της Ευρώπης. Έλληνες της Μασσαλίας, πολύ μετά τον Μεγάλο Αποικισμό, ίδρυσαν τη Νίκαια.

Αντίστοιχα, στην Ισπανία, η περιοχή Empuries της Καταλονίας ήταν το αρχαίο Εμπόριο, η δυτικότερη ελληνική αποικία της οποίας έχουμε αρχαιολογικά ίχνη.

Ανατολικά, εξαιτίας της Τουρκοκρατίας, δεν επιβίωσαν πολλά από τα ονόματα των ελληνικών πόλεων. Ωστόσο, για πολλούς αιώνες αποτέλεσαν μερικά από τα μεγαλύτερα εμπορικά κέντρα της Μικράς Ασίας.

Η Μίλητος, η Φωκαία, η Απολλωνία, η Σινώπη, η Χαλκηδόνα, η Ηράκλεια, η Τραπεζούντα, η Έφεσος και το Βυζάντιο.

Εκεί όπου τα ελληνικά ονόματα έχουν διατηρηθεί σχεδόν ακέραια από την αρχαιότητα είναι στην Μεγάλη Ελλάδα (Magna Graecia) της Ιταλίας.

Η νότια περιοχή της χώρας είχε επικρατήσει να λέγεται έτσι, λόγω της μακραίωνης ελληνικής παρουσίας. Η Νάπολη είναι η αρχαία Νεάπολη, ιδρυθείσα από Ροδίτες. Το Crotone ήταν το Κρότον και το Gioia Tauro το Μέταυρον.

Στη Σικελία ήταν η καρδιά των ελληνικών αποικιών

Η Μεσσήνη αποτελεί την τρίτη μεγαλύτερη πόλη στη Σικελία και την 13η σε ολόκληρη την Ιταλία με περισσότερους από 218.000 κατοίκους που μαζί με τα προάστια φτάνουν τους 650.000. Η αρχική της ονομασία ήταν Ζάγκλη που μεταφράζεται ως «δρεπάνι» χάρη στο σχήμα που έχει το λιμάνι της.

Ένα προάστιο που βρίσκεται στα Στενά της Μεσσήνης ονομάζεται ακόμα και σήμερα «Σκαλέτα Ζαγκλέα». Στις αρχές του 5ου αιώνα π.χ. ο Αναξίλαος έδωσε στην πόλη το όνομα “Μεσσήνη” για να τιμήσει την ιδιαίτερη πατρίδα του, Μεσσηνία.

Ομοίως, μεταξύ των λοιπών περιοχών της Σικελίας, υπάρχει μέχρι σήμερα μία Νάξος, μία Εύβοια και μία Τσεφαλού (ιταλική προφορά από το ελληνικό Κεφαλοίδιον).