Τα εκατομμύρια σκλάβων που πέθαναν κατά τη διάρκεια της μεταφοράς τους. Τους απήγαγαν από τα χωριά τους για να καλλιεργήσουν τις τεράστιες εκτάσεις των θεοσεβούμενων Ευρωπαίων αποικιοκρατών

Τον 17^ο και τον 18^ο αιώνα εξελισσόταν ένας ανταγωνισμός σε παγκόσμιο επίπεδο μεταξύ δύο μεγάλων συμμαχιών με θρησκευτικό υπόβαθρο.

Από τη μια η συμμαχία για την προτεσταντική ηθική της εργασίας, με ηγέτιδα την Αγγλία και περιστασιακή υποστήριξη από Ολλανδία και Γερμανία. Από την άλλη η συμμαχία της καθολικής παράδοσης, υπό την ηγεσία της Γαλλίας που την ακολουθούσαν η Ισπανία και η Πορτογαλία.

Η αντιπαλότητα εξελίχθηκε σε μια σειρά πολέμων που ξεκίνησαν στην Ευρώπη και σταδιακά διαδόθηκαν σε ολόκληρο τον κόσμο, με αποκορύφωμα την τελική νίκη των βρετανικών συμφερόντων στην Αμερική.

Οι Βρετανοί έχασαν τις αποικίες στην Αμερική το 1783 και αποζημιώθηκαν σε ένα βαθμό, από τα κέρδη τους στις δυτικές Ινδίες σε βάρος της Ισπανίας και της Γαλλίας.

Οι αχανείς αγροτικές μονοκαλλιέργειες  του καφέ, του καπνού και του βαμβακιού, απαιτούσαν τεράστιο εργατικό δυναμικό που δεν ήταν δυνατόν να καλυφθεί από την Ευρώπη, αλλά ούτε και τοπικά, εξαιτίας της συνεχιζόμενης  πληθυσμιακής συρρίκνωσης των ιθαγενών στη Βραζιλία, τις ΗΠΑ και τις Δυτικές Ινδίες.

Όταν οι Άγγλοι έγιναν η κυρίαρχη δύναμη στη θάλασσα, σύντομα κυριάρχησαν και στο υπερατλαντικό δουλεμπόριο προς τη Βόρεια Αμερική και τις Δυτικές Ινδίες. Χρησιμοποίησαν  την οικονομική, στρατιωτική και αποικιακή ισχύ τους για να εγκαθιδρύσουν ένα τρι-ηπειρωτικό εμπορικό δίκτυο, που έγινε γνωστό ως «τριγωνικό εμπόριο».

Θα ήταν μια αξιοθαύμαστη πρώτη απόπειρα παγκοσμιοποίησης αν δεν υπήρχε το φριχτό φορτίο, που ήταν οι άνθρωποι που είχαν απαχθεί και πωληθεί ως σκλάβοι.

Η αρχή ενός πανανθρώπινου εγκλήματος

Στο πρώτο σκέλος του τριγώνου, βιομηχανικά προϊόντα από τα υφαντουργεία και τα εργαστήρια του Λάνκασαϊρ της Αγγλίας μεταφέρονταν στην Αφρική.

Μόλις τα πλοία άδειαζαν από το εμπόρευμα, γέμιζαν με Αφρικανούς που είχαν απαχθεί και σκλαβωθεί από άλλους Αφρικανούς και Άραβες μεσάζοντες για να πουληθούν στους Ευρωπαίους δουλέμπορους.

Άντρες, γυναίκες και παιδιά στριμώχνονταν στα πλοία, με τους άντρες αλυσοδεμένους μεταξύ τους και στο κατάστρωμα ώστε να μην μπορούν να επιτεθούν στους δεσμώτες τους ή να πηδήξουν στη θάλασσα, προτιμώντας το θάνατο από τη δουλεία. Έπειτα, έπρεπε να αντέξουν ένα επίπονο ταξίδι διάρκειας 6 έως 12 εβδομάδων, με ελάχιστη τροφή, υφιστάμενοι τα πάνδεινα από το πλήρωμα και υποφέροντας από ξεσπάσματα επιδημιών.

Δεν υπάρχουν αξιόπιστα αριθμητικά στοιχεία για το συνολικό πλήθος των Αφρικανών που απήχθησαν, υποδουλώθηκαν και αναγκάστηκαν να ταξιδέψουν από την Αφρική στην Αμερική μεταξύ του 16^ου και του 19^ου αιώνα, αλλά ο συχνότερα αναφερόμενος αριθμός είναι περίπου 12 εκατομμύρια, από τους οποίους το 40% μεταφέρθηκε στη Βραζιλία.

Αντίστοιχα δύσκολο είναι να εκτιμηθεί και ο αριθμός των θανάτων που οφείλεται στο δουλεμπόριο. Οι υπέρμαχοι της κατάργησης της δουλείας, όπως είναι φυσικό, αναφέρονταν σε υψηλούς αριθμούς, ενώ οι απολογούμενοι για το δουλεμπόριο έδιναν χαμηλότερες εκτιμήσεις.

Αν επιλέξουμε  τους συχνότερα αναφερόμενους αριθμούς, οι απώλειες κατά το ταξίδι εκτιμώνται στα δύο εκατομμύρια και άλλοι τόσοι πέθαναν αμέσως μετά την άφιξή τους στην αμερικανική ήπειρο.

Η δουλεία καταργήθηκε στις Βρετανικές Δυτικές Ινδίες το 1838, στις Γαλλικές Δυτικές Ινδίες το 1849.

Στις ΗΠΑ καταργήθηκε το 1865, μετά τον αμερικανικό εμφύλιο πόλεμο, του οποίου οι απώλειες του ενός εκατομμυρίου ζωών θα μπορούσαν επίσης να προστεθούν στο θλιβερό απολογισμό του ανθρώπινου κόστους για το δουλεμπόριο στον Ατλαντικό.

Ενώ το δουλεμπόριο και η δουλεία καταργήθηκαν στην Καραϊβική και τη Βόρεια Αμερική στα μέσα του 19^ου αιώνα, οι φυλετικές διακρίσεις άντεξαν για άλλον έναν αιώνα, μέχρι να αντιμετωπιστούν τελικά στις ΗΠΑ από το Κίνημα Πολιτικών Δικαιωμάτων.

Δεν μπορούμε να καταλογίσουμε όλα τα φυλετικά προβλήματα της σημερινής Αμερικής και της Ευρώπης στο δουλεμπόριο του Ατλαντικού. Ωστόσο, ο περίπλοκος ιστός πνευματικών, θρησκευτικών και ηθικών δομών που επέτρεψε την ανάπτυξη και διατήρηση του δουλεμπορίου για εκατοντάδες χρόνια δημιούργησε βαθιά ρήγματα στις κοινωνίες μας: αυταπάτες φυλετικής ανωτερότητας στην άκρα δεξιά και μια καταστροφική αίσθηση κοινωνικού αποκλεισμού και απελπισίας σε συγκεκριμένες εθνικές και πολιτιστικές ομάδες.

Απόσπασμα από το βιβλίο: «Οι μεγαλύτερες καταστροφές της Ιστορίας», Eric Chaline, εκδόσεις Κλειδάριθμος

Πηγή χαρακτηριστικής εικόνας: Wikimediamtx Commons

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Η συγκλονιστική ιστορία που οι σκλάβοι της Αμερικής απελευθερώθηκαν και έγιναν σαν τα αφεντικά τους. Σκλάβωσαν τον ντόπιο πληθυσμό στην Αφρική, τους φώναζαν αγροίκους και τους πουλούσαν ως δούλους!