Τα εγκλήματα των λήσταρχων. Απήγαγαν και σκότωναν παιδιά, έκοβαν αυτιά και μύτες, έκλεβαν και βίαζαν

Οι λήσταρχοι δρούσαν στην ελληνική επαρχία από την ίδρυση του ελληνικού κράτους και για περίπου έναν αιώνα. Λήστευαν, εκβίαζαν, απήγαγαν και σκότωναν. Τα λημέρια τους βρίσκονταν σε δυσπρόσιτες περιοχές και στα περίχωρα της Αθήνας, που τότε ήταν δυσπρόσιτα και ακατοίκητα. Το νεοσύστατο ελληνικό κράτος βρίσκονταν σε άθλια οικονομική και υλικοτεχνική κατάσταση. Τα πιο πολλά και μεγάλα σε έκταση καλλιεργήσιμα εδάφη τα είχαν αγοράσει μεγάλοι γαιοκτήμονες. Οι λήσταρχοι ήταν κατά κανόνα πάμφτωχοι κολλίγοι που είχαν στρατιωτική εκπαίδευση και δεν εντάχθηκαν στο νέο στρατό της Ελλάδας. Πρακτικά συνέχιζαν την παράδοση των αρματολών αλλά πλέον δεν ήταν υπό οθωμανική τυραννία.

Τρομοκρατούσαν τους αγρότες και τους κτηνοτρόφους. Έκαναν πλιάτσικο σε μαντριά και στρούγκες για χρήματα, φαγητό και ρούχα. Τους έβαζαν να πληρώσουν ακόμη και προστασία για να γλυτώσουν την ζωή τους. Τους εκφόβιζαν στέλνοντάς τους «μπιλιέτα», δηλαδή σύντομα γράμματα με απειλές.

Πρώτο μέλημα του Όθωνα ήταν να διαλύσει αυτές τις ομάδες ατάκτων που πριν λίγα χρόνια, απελευθέρωσαν την Ελλάδα από τους Οθωμανούς. Ήταν άνδρες ετοιμοπόλεμοι και ανεξέλεγκτοι που εξασφάλιζαν την επιβίωσή τους με ληστείες.

Όλες οι προσπάθειες ήταν άκαρπες. Υπήρχαν ωστόσο, συμπλοκές που ήταν αιματηρές και για τις δύο πλευρές.

Επικηρύξεις, μέτρα αμνηστίας και παχυλές αμοιβές κατάφεραν να διχάσουν μέλη της ίδιας ομάδας. Άρχισαν να αλληλοσκοτώνονται αλλά ούτε αυτό κράτησε για πολύ.

Υπήρχε βέβαια και η άλλη όψη του νομίσματος. Ο λαός ορισμένες φορές τους συμπαθούσε, ειδικά όσο πιο αντιπαθητικό γινόταν το κράτος με τη διαφθορά και τις αυθαιρεσίες του υπέρ των τσιφλικάδων.

Οι λήσταρχοι είχαν άγραφους νόμους που ήταν πιο κοντά στη λαϊκή συνείδηση. Εκείνοι βοηθούσαν με μπαξίσια και ευεργεσίες πολλές οικογένειες, προίκιζαν κοπέλες και έδιναν χρήματα σε μοναστήρια. Φυσικά κάθε περίπτωση λήσταρχου είναι διαφορετική, όπως και τα χαρακτηριστικά κάθε δεκαετίας.

Αρβανιτάκηδες

Μια από τις πιο διαβόητες συμμορίες στην Αττική ήταν οι Αρβανιτάκηδες που δραστηριοποιήθηκαν αρχικά στην Εύβοια.

Τα αδέρφια Τάκος (Δημήτρης) και Χρήστος Αρβανιτάκη με τη συμμορία τους διέπραξαν ένα από τα πιο αποτρόπαια εγκλήματα της εποχής, τη σφαγή στο Δήλεσι.

Στις 9 Απριλίου του 1870, απήγαγαν ευρωπαίους αριστοκράτες με σκοπό να ζητήσουν λύτρα. Τους απήγαγαν στο Πικέρμι όταν επέστρεφαν  από τον Μαραθώνα.

Όταν τους καταδίωξε η χωροφυλακή έσφαξαν 4. Η Ελλάδα κηλιδώθηκε στον ευρωπαϊκό Τύπο ως «χώρα ημιβαρβάρων», «φωλεά ληστών και πειρατών» και «εντροπή για τον πολιτισμό». Οι διπλωματικές συνέπειες ήταν τεράστιες όπως και το πολιτικό χάος που ακολούθησε καθώς οι λήσταρχοι είχαν διασυνδέσεις με πολιτικούς που τους χρησιμοποιούσαν ως μπράβους ή μισθοφόρους κατά περίσταση.

Απαγωγή ανηλίκων

Δύο χρόνια νωρίτερα, το 1868, είχαν εμπλακεί σε ένα άλλο έγκλημα.

Μπήκαν σε ένα σχολείο στην Φθιώτιδα και απήγαγαν παιδάκια δημοτικού. Όσες οικογένειες μπόρεσαν να πληρώσουν τα λύτρα, πήραν πίσω τα παιδιά τους. Δύο οικογένειες όμως συνεργάστηκαν με τις Αρχές. Οι συμμορίτες το έμαθαν και έσυραν τα παιδιά μέχρι τα ελληνοτουρκικά σύνορα όπου και τα εκτέλεσαν. Λέγεται, πως όσο τα παιδιά ήταν αιχμάλωτα, σε ένα έκοψαν την μύτη και σε ένα άλλο το αυτί.

Η δολοφονία στη Σκάλα Ωρωπού

Την δεκαετία του 1920 η εγκληματική δράση των λήσταρχων βρίσκονταν στο ζενίθ της.

Ο Ωρωπός ήταν ένα από τα συνηθισμένα περάσματα των λήσταρχων. Το 1903 ο Γαϊτάνος Τζουλιάνι δολοφονήθηκε κοντά στη Σκάλα Ωρωπού. Ήταν υπεργολάβος σε ορυχεία γαιανθράκων στην περιοχή.

Ο Τζουλιάνι διαπληκτίστηκε με έναν εργολάβο που ήθελε να του πληρώσει 4.000 δραχμές σε χαλκό και νικέλινα νομίσματα.

Ήταν νύχτα και ο δρόμος για να γυρίσει σπίτι του μακρύς. Ο κόσμος εκείνη την εποχή μετακινούνταν με άλογα και γαϊδούρια και ο υπεργολάβος επέμενε να πληρωθεί κανονικά γιατί δε μπορούσε να κουβαλήσει τόσο βάρος με τα πόδια.

Εργάτες που ήταν μπροστά στο περιστατικό, είπαν ότι πολλοί είδαν τον τσακωμό και άκουσαν για το μεγάλο χρηματικό ποσό που θα μετέφερε ο Τζουλιάνι. Άγνωστοι του έστησαν ενέδρα πίσω από κάτι βράχους, τον αιφνιδίασαν και ο ένας τον μαχαίρωσε στο λαιμό.

Έκλεψαν τα λεφτά και πέταξαν το σώμα του σε μια χαράδρα. Την ίδια στιγμή, η γυναίκα του υπεργολάβου που κοιμόνταν στο σπίτι ονειρεύτηκε τον θάνατο του άνδρα της ακριβώς τη στιγμή που συνέβη και με τον τρόπο που τον σκότωσαν.

Αργότερα, κατέθεσε στην αστυνομία τι είδε και περιέγραψε τα χαρακτηριστικά των ληστών όπως τους είχε ονειρευτεί.

Όλοι γνώριζαν ποιοι ήταν οι λήσταρχοι που δρούσαν στην περιοχή και οι υποψίες στράφηκαν σε αυτούς.

Ο φονιάδες βρέθηκαν από τους αστυνομικούς και συνελήφθησαν. Το όνειρο μπορεί να ήταν και λαική εικασία, που δεν ήταν κάτι ασυνήθιστο. Στην πραγματικότητα η χωροφυλακή εύκολα ανγνώριζε τους δράστες, αλλά δύσκολα τους έπιανε. Η ληστεία σταμάτησε περίπου τη δεκαετία του 1930. Λίγα χρόνια πριν ο Πάγκαλος έδινε αμνηστία σε κάθε ληστή που κατέδιδε σύντροφό του.

Επίσης η χωροφυλακή, είχε μάθει με τα χρόνια να τους αντιμετωπίζει γιατί τον πρώτο αιώνα ήταν σχεδόν ανίκανη, ανεκπαίδευτη και χωρίς μέσα. Οι λήσταρχοι κατεβήκαν από τα βουνά και άρχισαν να ληστεύουν στις πόλεις. Το έγκλημα άλλαξε μορφή, τόπο και τρόπο.

Πηγή αρχικής εικόνας: ΜΤΧ