Τα εγκλήματα της κροατικής φασιστικής οργάνωσης “Ουστάσε” θορύβησαν ακόμη και τους Ναζί. Εξόντωσε πάνω από μισό εκατομμύριο Σέρβους, Εβραίους και Ρομά

Η ταραχώδης εποχή μεταξύ του Α’ και του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου έφερε στο προσκήνιο φασιστικά κινήματα σε πολλά κράτη της Ευρώπης. Οι Κροάτες και οι Γιουγκοσλάβοι γείτονές τους ήταν από τους λαούς που βίωσαν ιδιαίτερα έντονα το φαινόμενο, καθώς η οργάνωση «Ουστάσε» συναγωνίστηκε σε αγριότητα τη ναζιστική Γερμανία και τη φασιστική Ιταλία.

Οι απαρχές

Η Κροατία την εποχή εκείνη δεν ήταν ακόμη ανεξάρτητο κράτος. Το 1928, ο βασιλιάς της Γιουγκοσλαβίας, Αλέξανδρος ο Α’, έθεσε τη χώρα σε ένα είδος βασιλικής δικτατορίας. Συγκέντρωσε όλες τις εξουσίες πάνω του, απαγόρευσε τα πολιτικά κόμματα και εξόρισε τους αντιφρονούντες. Ανάμεσα σε αυτούς, βρισκόταν και ο Άντε Πάβελιτς.

Το 1929, ο Πάβελιτς μαζί με έναν αυστροούγγρο πρώην αντισυνταγματάρχη, ονόματι Γκούσταβ Πέρτσετς, ίδρυσαν την «Ουστάσε». Είχαν ήδη έρθει σε επαφή με άλλες επαναστατικές οργανώσεις που ήταν διακηρυγμένες ως παράνομες από το Γιουγκοσλαβικό κράτος, με αποτέλεσμα οι δύο άντρες να μπουν από νωρίς στο στόχαστρο του βασιλιά. Μάλιστα, τον Ιούλιο του ίδιου έτους, ο Πάβελιτς και ο Πέρτσετς εκδόθηκαν ως καταζητούμενοι θανατοποινίτες στη Γιουγκοσλαβία.

Πυλώνες της ιδεολογίας του κινήματός τους ήταν ο κροατικός εθνικισμός, ο φασισμός και ο ρωμαιοκαθολικισμός. Τα μέλη της «Ουστάσε» ήθελαν να ιδρύσουν μια ανεξάρτητη «Μεγάλη Κροατία» της οποίας τα σύνορα θα εκτείνονταν από τη Σλαβονία και τη Δαλματία έως τον Δρίνο της σημερινής Αλβανίας. Στόχος ήταν ακόμα, ο φυλετικός «καθαρισμός» του νέου αυτού κράτους. Για να επιτευχθεί αυτό, προβλέπονταν οι γενοκτονίες των Σέρβων, των Εβραίων και των Ρομά, καθώς και ο διωγμός των αντιφασιστών και των αντιφρονούντων. Η ηγεσία της οργάνωσης είχε υιοθετήσει κομμάτια από την ιδεολογία του Χίτλερ, του Μουσολίνι, αλλά και των απαρχών του κροατικού εθνικισμού, όπως αυτός διαμορφώθηκε τον 19ο αιώνα.

Έως και τα τέλη του 1930, το κίνημα δρούσε κυρίως από το εξωτερικό.

Προσπαθούσε να συσπειρώσει την κροατική διασπορά και να σαμποτάρει τη γιουγκοσλαβική διοίκηση με τρομοκρατικές ενέργειες, έτσι ώστε να μπορέσει κάποια στιγμή να επανενταχθεί στη χώρα. Από τις χαρακτηριστικότερες πρακτικές τους ήταν η τοποθέτηση ωρολογιακών βομβών σε τρένα με προορισμό τη Γιουγκοσλαβία, οι οποίες σκότωναν και τραυμάτιζαν σοβαρά δεκάδες επιβάτες.

Ωστόσο, η μεγαλύτερη «ωρολογιακή βόμβα» έσκασε τον Οκτώβριο του 1934. Σε συνεργασία με μια σκοπιανή τρομοκρατική οργάνωση, μέλη της «Ουστάσε» δολοφόνησαν τον Αλέξανδρο Α’. Η δολοφονία του βασιλιά δημιούργησε εντάσεις διεθνώς. Ο Πάβελιτς φυλακίστηκε στο Τορίνο, ενώ ολόκληρη η οργάνωση βρέθηκε υπό διωγμό. Τα γεγονότα αυτά συνέβαλαν στο να μετατραπούν τα μέλη της «Ουστάσε» σε είδωλα της κροατικής νεολαίας.

Όταν ο Πάβελιτς αφέθηκε ελεύθερος το 1936, η κατάσταση στη Γιουγκοσλαβία είχε αρχίσει να χαλαρώνει. Μέχρι το 1940, η «Ουστάσε» είχε καταφέρει να διεισδύσει στους κόλπους του κροατικού στρατού και του ισχυρότατου τότε Αγροτικού Κόμματος.

Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος. Ο Πάλεβιτς γίνεται “Φύρερ” της Κροατίας και δημιουργεί ανεξάρτητο κράτος 

Το απόγειο της «Ουστάσε» ήρθε στα χρόνια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Τον Απρίλιο του 1941, οι Δυνάμεις του Άξονα εισέβαλαν στη Γιουγκοσλαβία και την έθεσαν υπό την κυριαρχία τους. Τότε, η κροατική οργάνωση βρήκε το έδαφος να εφαρμόσει όλα όσα σχεδίαζε τόσα χρόνια. Με τη συναίνεση της Ιταλίας και της Γερμανίας ιδρύθηκε το ανεξάρτητο κράτος της Κροατίας, τα εδάφη του οποίου εκτείνονταν σε όλη σχεδόν τη σημερινή Κροατία και Βοσνία, καθώς και σε ορισμένα τμήματα της Σερβίας και της Σλοβενίας. Ο Άντε Πάβελιτς ορίστηκε ως ο απόλυτος ηγέτης του νεοσύστατου αυτού κράτους. Αυτοαποκαλούταν, μάλιστα, με τον όρο “poglavnik”, που είναι το κροατικό ταυτόσημο του «Φύρερ».

Κατά τα χρόνια της εξουσίας του Πάβελιτς, όλες οι ιδεολογικές θέσεις του κινήματος ήρθαν στο φως. Δημιουργήθηκαν στρατόπεδα συγκέντρωσης παρόμοια με εκείνα της ναζιστικής Γερμανίας. Εκεί οδηγούνταν όλοι οι Σέρβοι, οι Εβραίοι και οι Ρομά που ζούσαν μέσα στα σύνορα του κροατικού κράτους. Αν και δεν υπάρχουν επίσημα στοιχεία, υπολογίζεται ότι με αυτόν τον τρόπο εξουδετερώθηκαν περισσότεροι από 450.000 Σέρβοι, 30.000 Εβραίοι και 40.000 Ρομά.

Η αγριότητα με την οποία γίνονταν οι εκτελέσεις και τα βασανιστήρια ήταν τέτοια που σε πολλές περιπτώσεις είχε κάνει τους Ιταλούς, αλλά και τους Γερμανούς να αντιδράσουν. Από το 1942 κιόλας, διαβάζουμε σε μία αναφορά της Γκεστάπο:

«Η Ουστάσε διέπραξε κτηνωδίες, όχι μόνο εναντίον ενήλικων ανδρών, αλλά κυρίως έναντι αβοήθητων ηλικιωμένων, γυναικών και παιδιών».

Σε μία άλλη αναφορά, ένας Γερμανός στρατηγός αναφέρει: «Τα στρατεύματά μας πρέπει να παραμένουν σιωπηλοί μάρτυρες σε τέτοια γεγονότα. Δεν φαίνεται καλά στην κατά τ’ άλλα καλή φήμη τους. Μου λένε συχνά ότι τα στρατεύματά μας θα πρέπει τελικά να επέμβουν για να σταματήσουν τα εγκλήματα της Ουστάσε.»

Αντίθετα με τα γερμανικά στρατόπεδα συγκέντρωσης, στα οποία κυρίως χρησιμοποιούνταν θάλαμοι αερίων για τις μαζικές δολοφονίες, η Ουστάσε αποκεφάλιζε, έπνιγε και σκότωνε με ιδιαίτερα βασανιστικούς τρόπους τα θύματά της.

Μεταπολεμική περίοδος

Μετά το πέρας του πολέμου και την υποχώρηση των γερμανικών στρατευμάτων το 1945, η οργάνωση επίσημα διαλύθηκε και πολλά από τα ηγετικά της μέλη διέφυγαν στη Νότια Αμερική, την Αυστραλία και τον Καναδά. Το ανεξάρτητο κροατικό κράτος που είχε ιδρυθεί με πρωτοβουλία των ναζί επίσης διαλύθηκε και τα εδάφη του επανεντάχθηκαν στη Γιουγκοσλαβία.

Αν και η οργάνωση πλέον δεν υφίστατο επίσημα, στην πραγματικότητα είχε υποδιαιρεθεί σε μικρότερες ομάδες που δρούσαν στην αφάνεια. Ειδικά μετά τη δολοφονία του Άντε Πάβελιτς το 1957 από έναν Σέρβο στην Αργεντινή, ακολούθησαν αρκετές τρομοκρατικές ενέργειες εναντίον τόσο των Σέρβων, όσο και του γιουγκοσλαβικού κράτους εν γένει. Η τοποθέτηση βόμβας σε μεγάλο κινηματογράφο του Βελιγραδίου, οι δολοφονίες γιουγκοσλάβων διπλωματών και η κατάρριψη ενός σέρβικου επιβατικού αεροπλάνου είναι μερικές από τις πιο διαβόητες επιθέσεις τους.

Πηγή χαρακτηριστικής εικόνας: Wikipedia

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Επιχείρηση «καταιγίδα» στα Βαλκάνια. Ο διωγμός 200.000 Σέρβων από την Κράινα και η ανεξαρτησία της Κροατίας