Τα εγκλήματα που άλλαξαν τη νομοθεσία στην Ελλάδα. Από το σιδέρωμα της Σπυριδούλας και τις γυναικοκτονίες, στο νόμο 4000. Νέα εκπομπή

Τα εγκλήματα που άλλαξαν τη νομοθεσία στην Ελλάδα παρουσιάζει η «Μηχανή του Χρόνου» με τον Χρίστο Βασιλόπουλο, τη Δευτέρα 10 Ιανουαρίου στις 21.00 στο COSMOTE HISTORY.

Το επεισόδιο μεταδίδεται σε επανάληψη την Κυριακή 16 Ιανουαρίου στις 17.00.

Η εκπομπή παρουσιάζει μία σειρά από υποθέσεις που συντάραξαν την ελληνική κοινωνία και οδήγησαν σε ριζικές αλλαγές, όχι μόνο της κοινωνίας, αλλά και της νομοθεσίας.

Το 1955, στα πρωτοσέλιδα των ελληνικών εφημερίδων δημοσιεύτηκαν φωτογραφίες ενός 12χρονου κοριτσιού που είχε βασανιστεί άγρια. Το όνομά της ήταν Σπυριδούλα και εργαζόταν ως υπηρέτρια σε ένα σπίτι στον Πειραιά.  Τα αφεντικά της, την κατηγόρησαν ότι τους έκλεψε 50 δολάρια και για να την αναγκάσουν να ομολογήσει το έγκλημα, την σιδέρωσαν με ένα πυρακτωμένο σίδερο.

Η «Μηχανή του Χρόνου» παρουσιάζει την υπόθεση που ξεσήκωσε ένα τεράστιο κύμα συμπαράστασης για το ανήλικο κορίτσι και ανέδειξε το κοινωνικό πρόβλημα της παιδικής εργασίας. Οι αποκαλούμενες «δούλες της Αθήνας» ήταν κορίτσια που εργάζονταν ως υπηρέτριες σε αστικά σπίτια, βιώνοντας εργατική εκμετάλλευση, αλλά και σωματική κακοποίηση.

Την ίδια δεκαετία, εμφανίστηκαν στην Αγγλία, αλλά και σε όλη την Ευρώπη, οι λεγόμενοι «τέντυ μπόις». Έτσι αποκαλούνταν οι νέοι που  αψηφούσαν τους συντηρητικούς κανόνες και είχαν συμπεριφορές ήπιας παραβατικότητας. Τότε αντιμετωπίστηκαν ως μια σοβαρή κοινωνική απειλή.

Η εκπομπή παρουσιάζει το πρώτο «κρούσμα» τεντυμποϊσμού στην Ελλάδα, το 1958, όταν δύο νεαροί πέταξαν γιαούρτι σε μία γυναίκα. Οι αρχές τους συνέλαβαν, τους κούρεψαν και τους ανάγκασαν να περπατήσουν στον δρόμο, με μία αυτοσχέδια πινακίδα που τους κρέμασαν από το λαιμό. Έγραφε: «ΕΙΜΕΘΑ ΤΕΝΤΥ ΜΠΟΫΣ».

Τότε ψηφίστηκε ο περίφημος νόμος 4000 που έμεινε ενεργός πάνω από δύο δεκαετίες.

Ο νόμος χρησιμοποιήθηκε ακόμα και από την χούντα εναντίον οποιουδήποτε δεν ήταν φιλικός με το στρατιωτικό καθεστώς.

Στην έρευνα για τα εγκλήματα που άλλαξαν ή επηρέασαν την νομοθεσία, η «Μηχανή του Χρόνου» εντόπισε ένα μυστικό που κρυβόταν για δεκαετίες στους τοίχους και τις σοφίτες των σπιτιών της Αθήνας. Ήταν τα λεγόμενα «μωρά της σοφίτας».

Οι αμβλώσεις στην Ελλάδα ήταν παράνομες μέχρι τη δεκαετία του ’80, με αποτέλεσμα χιλιάδες γυναίκες να διακινδυνεύουν τη ζωή τους, καθώς δεν είχαν τη δυνατότητα να ζητήσουν ιατρική βοήθεια.

Εγκληματολόγοι, αστυνομικοί και δημοσιογράφοι περιγράφουν τις δεκαετίες του «ηθικού πανικού» στην Ελλάδα, όπου ακόμα και η μοιχεία αποτελούσε ποινικό αδίκημα και τιμωρούνταν αυστηρά, ενώ οι παράνομοι εραστές συλλαμβάνονταν επ’ αυτοφώρω και οδηγούνταν γυμνοί, τυλιγμένοι μόνο με ένα σεντόνι, στο αστυνομικό τμήμα.

Παρ’ όλα αυτά, η ενδοοικογενειακή βία δεν εμφανιζόταν στον ποινικό κώδικα, αν και επρόκειτο για ένα φαινόμενο διαδεδομένο σε όλη την Ελλάδα.

Νομικοί και ερευνητές εξηγούν πως η βία μέσα στην οικογένεια ήταν μέρος της καθημερινότητας, σε σημείο που ακόμα και τα θύματα δεν την εκλάμβαναν ως ποινικό έγκλημα.

Οι γυναικοκτονίες για λόγους τιμής, ιδιαίτερα όταν είχε προηγηθεί μοιχεία, τιμωρούνταν σχετικά ήπια απ’ τα δικαστήρια, ενώ υπήρχαν περιπτώσεις που οι δολοφόνοι μπορεί ακόμα και να αθωώνονταν.

Η εκπομπή περιγράφει λεπτό προς λεπτό την εμφάνιση των πρώτων σίριαλ κίλερ στην Ελλάδα. Ήταν οι Γερμανοί Χέρμαν Ντουφτ και Χανς Μπασενάουερ, που άφησαν πίσω τους έξι νεκρούς και έναν τραυματία.

Ήταν η πρώτη φορά που η ελληνική αστυνομία ερχόταν αντιμέτωπη με κατά συρροή εγκληματίες, που είχαν μοναδικό κίνητρο την επιθυμία τους να σκοτώνουν.

Παρά την αδυναμία των αρχών να εξιχνιάσουν τα εγκλήματά τους, η τύχη οδήγησε τους αστυνομικούς στο χνάρια των δολοφόνων, οι οποίοι καταδικάστηκαν και εκτελέστηκαν με συνοπτικές διαδικασίες. 

Στην εκπομπή μιλούν:

Γιάννης Πανούσης – Ομότιμος Καθηγητής Εγκληματολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών

Έφη Λαμπροπούλου – Καθηγήτρια Εγκληματολογίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο

Δρ. Αναστασία Χαλκιά – Εγκληματολόγος στο Πάντειο Πανεπιστήμιο

Μαρία Στεφανίδου-Λουτσίδου – Καθηγήτρια Τοξικολογίας Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, Διευθύντρια Εγκληματολογικού Μουσείου

Γιάννης Ράγκος – Δημοσιογράφος, Συγγραφέας

Πάνος Σόμπολος – Δημοσιογράφος

Τάσος Κοντογιαννίδης – Δημοσιογράφος, Συγγραφέας

Ιωάννα Τσίγκανου – Διευθύντρια Ερευνών Στο Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών

Θανάσης Κατερινόπουλος – Ταξίαρχος Ελληνικής Αστυνομίας Ε.Α.

Φωτεινή Μηλιώνη – Εγκληματολόγος, Δικηγόρος

Μάρθα Λεμπέση – Εγκληματολόγος, Διευθύντρια στο Κέντρο Μελέτης του Εγκλήματος